Shkruan: Jona Mustafa, Producente, Prishtine Podcast
Në listën e artistëve që bëjnë zhurmë për të ekzistuar, nuk bën pjesë Daut Berisha. Përkundrazi, ai ishte një artist që i besonte heshtjes dhe modestisë për të krijuar rezonancë. Edhe pse punoi për dekada në një nga metropolet më të mëdha të artit, Parisin, ai ndërtoi në mënyrë diskrete një univers vizual ku njeriu shihet si i shtrembëruar. A ishte kjo për hir të estetikës, apo, siç shkroi Shkëlzen Maliqi, ishte rezultat i një tensioni ose dëshpërimi të brendshëm ekzistencial?
Në disa vizatime dhe skica të tij të hershme, Daut Berisha na lejon të shohim disa momente intime të krijimit, siç janë përpjekjet, kërkimet dhe shprehja e papërpunuar e figurës njerëzore. Në shumë vepra, figura e njeriut paraqitet si një terren kërkimi, e jo thjesht si subjekt.
Mundesh me e lexu edhe...
Gjithashtu, në shumicën e veprave të tij, trupi nuk paraqitet në mënyrë erotike ose heroike; përkundrazi, ai trajtohet me një dozë të vogël, por të sinqertë, brutaliteti. Dhe ndonjëherë, këta trupa duken sikur janë kapur në aktin e shpërbërjes, për shkak se dora e artistit heziton mes linjës klasike dhe deformimit ekspresiv.
Në disa prej këtyre vizatimeve, si ai ku paraqiten dy figura njerëzore, njëra pa ngjyrosje dhe tjetra e realizuar me vija blu – që mbajnë në duar forma gjeometrike, shihet një tendencë e lehtë dhe e ngjashme me konstruktivizmin. Shihen figura të ndërtuara me forma gjeometrike, por me një përbërje që ruan gjallërinë organike. Kombinimi i skeletit mekanik dhe gjallërisë organike duket si një prej kodeve të Berishës, pasi ai nuk synon të imitojë realitetin, por ta përthithë atë nëpërmjet transformimit.
Megjithatë, ka disa vepra të tij që përfshijnë elemente më të stiluara dhe “pariziane”, siç është ajo ku shfaqen dy figura femërore me kapele dhe një stil më elegant, të vendosura përballë një sfondi me ngjyra të lehta dhe të qeta. Ndoshta kjo vepër sjell ndër mend hijeshinë e qytetit ku jetonte artisti. Pavarësisht këtyre elementeve, figura nuk e humbet tensionin karakteristik të veprave të tij. Fytyrat e këtyre dy grave janë të ngurta dhe të huaja, duke përçuar një lloj ftohtësie ose boshllëku emocional.
Në përgjithësi, veprat e tij nuk janë për konsum të shpejtë dhe nuk janë “të bukura” në kuptimin tradicional. Ato janë të vërteta. Dhe, për shkak se janë të zhveshura nga efektet e jashtme apo estetike, ato flasin dhe paraqesin një thellësi të veçantë.
Rikthimi i veprave të Daut Berishës në vendlindje është një ngjarje e madhe artistike, e cila na kujton se arti nuk është vetëm çfarë shohim në galeri, por edhe çfarë na mungon në to.
Ky artikull është publikuar në www.katror.info si mbështetje për platformen e kritikes artistike Hani i dy Robertëve
