Miliona ton hidrogjen të pastër janë gjetur nën tokë në Francën Veriore, duke nxitur “ethe të arit” për një nga burimet e rinovueshme të llojit më të rrallë.
Pavarësisht se është elementi më i bollshëm në univers, hidrogjeni është pothuajse gjithmonë i lidhur me diçka tjetër (për shembull, oksigjen). Thellë nëntokë, forcat gjeologjike mund të krijojnë ndonjëherë xhepa masivë gaz të hidrogjenit, që nëse nxirret si gaz argjilor, mund të digjet për të fuqizuar aeroplanët, trenat, makineritë e rënda dhe prodhimin e çelikut, të gjitha me vetëm emetimin të drejtpërdrejtë të ujit.
Historia që tani po përfshin titujt ndërkombëtarë të energjisë filloi kur Zhak Pironon dhe Phillipe De Donato, drejtorë të kërkimit në Qendrën Kombëtare të Kërkimeve Shkencore të Francës, po vlerësonin rezervat e metanit duke përdorur një sondë moderne në pellgun e Lorrenit të Francës.
Ata e kuptuan se kishin arritur në një depozitë të panjohur më parë të gazit të hidrogjenit kur leximet nga sonda treguan 20% hidrogjen në 3,300 këmbë (1,100 metra) poshtë – sasi shumë më lartë se sa do të imagjinonin ndonjëherë të gjenin në kushte normale.
CNN përdori “ylberin” e ngjyrave për të përshkruar karburantet me hidrogjen. Hidrogjeni kafe prodhohet nga operacionet e qymyrit – me pak vlera miqësore për klimën. Hidrogjeni “i gjelbër” prodhohet nëpërmjet elektrolizës ose ndarjes së ujit dhe mundësohet nga energjia e rinovueshme, megjithatë ky lloj prodhimi është afatshkurtër dhe i shtrenjtë.
Megjithatë, për momentin hidrogjeni i pastër është zgjidhja më e mirë hipotetike për makineritë e rënda që kërkojnë lëndë djegëse me oktan të lartë për transportin në distanca të gjata.
Kjo është arsyeja pse interesi për hidrogjenin gjeologjik si ai që gjendet në Francë, i njohur si hidrogjen “i bardhë” dhe “ari”, mund të arrijë intensitet të ethshëm: thjesht shikoni Malin.
Në vitin 1987, në fshatin Bourakébougou, një shpues pësoi djegie pasi një pus uji shpërtheu papritur teksa ai u përkul mbi buzën e tij ndërsa pinte një cigare, raporton CNN. Pusi ishte i mbyllur deri në vitin 2012, kur një sipërmarrës fshati punësoi Chapman Petroleum që të vinte dhe të hetonte gazin e çuditshëm që gjatë ditës shkëlqente me një ngjyrë të kaltër si uji i gazuar i oqeanit dhe natën si pluhur ari.
Sot, Bourakébougou fuqizohet tërësisht nga hidrogjeni në këtë depozitë, e cila ka një pastërti prej 98%, më e larta e regjistruar ndonjëherë.
Geoffrey Ellis, një gjeokimist me Shërbimin Gjeologjik të SHBA-së, ka studiuar depozitat e hidrogjenit që nga zbulimi në Bourakébougou, por mbeti i bindur se gjetja e depozitave në tokë dhe mjaft të cekëta për t’u arritur do të ishte pothuajse e pamundur.
Pas një punimi të botuar në faqen Bourakébougou në vitin 2018, shkencëtarët dhe sipërmarrësit nxituan të përpiqen të gjenin depozita dhe më shumë informacion se si formohen dhe ku mund t’i kërkonin ato.
Ellis beson bazuar në vlerësimet se ka dhjetëra miliarda tonë hidrogjen të bardhë.
“Shumica e do të jetë pothuajse me siguri në akumulime shumë të vogla ose shumë larg në det të hapur, ose thjesht shumë e thellë për të qenë në të vërtetë ekonomike për t’u prodhuar,” tha ai për CNN. Por nëse vetëm 1% mund të gjendet dhe prodhohet, në këtë mënyrë do të siguroheshin 500 milionë tonë hidrogjen për 200 vjet, shtoi ai.
Në pellgun e Lorraine të Francës, dikur një vatër për minierat evropiane të qymyrit, De Donato dhe Pironon po përgatiten të shpojnë deri në 3,000 metra, ose më shumë se 2 milje nën tokë, dhe të vlerësojnë potencialin për nxjerrjen e hidrogjenit të bardhë, veçanërisht për të zbuluar se sa është sasia e tij aty. Ata tashmë vlerësojnë se në atë thellësi pastërtia mund të jetë aq e lartë sa puset në Mali.
Të dy po punojnë së bashku me kompaninë energjetike La Française de l’Énergie (FDE), e cila ka puse, pajisje dhe licenca operative ekzistuese në një zonë të gjerë toke në rajonin Grand-Est të Basenit të Lorraine. Kompania ka paraqitur tashmë një aplikim për të drejta ekskluzive për të përdorur puset e tyre të gazit argjilor për nxjerrjen e hidrogjenit të bardhë nëse ka, që do të thotë se është e mundur që të mos gërmohen gropa të reja minerare. /Katror.info
Përgatiti:
