Ne apërshkruajmë saktësisht se çfarë i bën njerëzit të përdorin preferencialisht njërën dorë mbi tjetrën, ose pse popullatat njerëzore janë të njëanshme ndaj përdorimit të dorës së djathtë dhe jo përdorimi i dorës së majtë.
Shkencëtarët nuk pajtohen se sa përqind e popullatave njerëzore përdorin dorën e djathtë ose janë “mëngjarashë”, sepse nuk ka një përkufizim standard. Kriteret tona ndryshojnë dhe bazohen në shpjegime të ndryshme teorike, sepse ne ende po përpiqemi të kuptojmë mekanizmat e përfshirë.
Shumica e njerëzve (70 për qind deri në 95 për qind) janë me dorën e djathtë, një pakicë (5 për qind deri në 30 përqind) janë mëngjarashë dhe një numër i papërcaktuar njerëzish ndoshta përshkruhen më së miri si ambidekstë. Kjo duket të jetë universalisht e vërtetë për të gjitha popullatat njerëzore kudo në botë. Ka prova se duarshkimi mund të ndikohet (dhe ndryshohet) nga mekanizmat socialë dhe kulturorë. Për shembull, mësuesit dihet se i detyrojnë fëmijët të kalojnë nga përdorimi i dorës së majtë në përdorimin e dorës së djathtë për të shkruar. Gjithashtu, disa shoqëri më kufizuese tregojnë më pak mëngjarashë në popullsinë e tyre sesa shoqëritë e tjera më lejuese.
Mundesh me e lexu edhe…
Disa studiues argumentojnë se ka prova për raste të mëngjarashit “patologjik” të lidhur me traumën e trurit gjatë lindjes. Dhe shumë studiues e gjurmojnë shkakun e duarve në proceset e zhvillimit para lindjes, ndëruterine, në kohën kur truri i fetusit po zhvillon për herë të parë hemisferat cerebrale të veçanta. Por lidhja dorë-tru nuk është as një lidhje e thjeshtë dhe as e besueshme. Studimet e kryera në vitet 1970 treguan se shumica e mëngjarashëve kanë të njëjtin specializim të trurit të hemisferës së majtë për gjuhën tipike për të gjithë njerëzit, vetëm një pjesë e mëngjarashëve kanë modele të ndryshme të specializimit gjuhësor.
Pra, përfundimi është se ne kemi një ide të përgjithshme të mirë të shkaqeve të dorës së djathtë në popullatën njerëzore, por ne ende duhet të përpunojmë detajet e sakta, duke përfshirë arsyen pse drejtimi është djathtas në vend të majtas. /Katror.info
Përgatiti:
