Misioni për Vëzhgimin e Zgjedhjeve nga Bashkimi Europian (EU EOM) ka prezantuar Raportin final dhe Rekomandimet për Zgjedhjet parlamentare të këtij viti në Kosovë.
Ky Raport vjen pas tre muaj e gjashtë ditësh që u mbajtën Zgjedhjet parlamentare, më 09.02.2025.
Nathalie Loiseau, Shefe e Misionit për Vëzhgimin e Zgjedhjeve nga BE, ka thënë se të mërkurën, më 14.05.2025, ka takuar presidenten Vjosa Osmani, kryeministrin në detyrë Albin Kurtin dhe Komisionin Qendror të Zgjedhjeve (KQZ) për t’ia dorëzuar Raportin që kanë përpiluar për Zgjedhjet parlamentare 2025.
Mundesh me e lexu edhe…
Loiseau bëri të ditur se kanë vendosur 104 vëzhgues nga 27 vendet anëtare të BE-së në vëzhgimin e Zgjedhjeve parlamentare të Kosovës.
Sipas Loiseau Raporti i Misionit për Vëzhgimin e Zgjedhjeve nga BE përmban 19 Rekomandime gjithsej, ndërsa gjashtë prej tyre i konsiderojnë me prioritet.
Shefja e Misionit për Vëzhgimin e Zgjedhjeve shpreson se këto Rekomandime do të shërbejnë si bazë për reflektim dhe dialog në mes të të gjitha palëve të përfshira: partive politike, mediave, trupave zgjedhore dhe komuniteteve të ndryshme.
Loiseau ka treguar fillimisht anët pozitive të Zgjedhjeve parlamentare në Kosovë, pastaj 6 Rekomandimet që i konsiderojnë me prioritet, nga 19 gjithsej që ndodhen në Raportin e tyre.
Një prej përmirësimeve të qarta në këto Zgjedhje, sipas Loiseau, është aplikimi i regjistrimeve online për votuesit jashtë Kosovës.
Për Panelin Zgjedhor për Ankesa dhe Parashtresa (PZAP) Loiseau tha se është marrë me shpejtësi me një numër të konsiderueshëm të rasteve dhe ka shqiptuar gjoba të konsiderueshme për shkelje.
“Fushata ka qenë dinamike dhe kemi vërejtur një rritje të pluralizmit politik. Por, periudha dinamike e fushatës në njëfarë mënyre u njollos nga retorika e ashpër dhe gjuha nxitëse. Ne kemi vëzhguar raste të ndërhyrjeve të huaja në procesin zgjedhor. Ne kemi marrë po ashtu Raporte për presion mbi votuesit në zonat me shumicë serbe. Ne kemi vërejtur politizim të institucioneve kyçe të përfshira në Zgjedhje. KQZ dështoi fillimisht të certifikojë Listën Serbe për Zgjedhje dhe për të aprovuar financimin e partive me kohë.” – tha Loiseau.
Loiseau kritikoi sjelljen ndaj mediave, të cilat tha se u përballën me sfida dhe pengesa. Ajo përmendi se si disa kandidatë refuzuan të marrin pjesë në debate dhe të përfshihen në media të caktuara.
Loiseau tha se mospërgatitja e mjaftueshme e Komisionit Qendror të Zgjedhjeve (KQZ) çoi në vonesa të mëdha në shpalljen e rezultateve.
“Në mënyrë kritike sistemet e IT-së të KQZ-së nuk ishin të disponueshme për një periudhë më të zgjatur të kohës në natën e Zgjedhjeve dhe vonoi publikimin e rezultateve preliminare duke vënë në rrezik besimin e publikut ndaj procesit.” – shtoi Loiseau.
Kritika pati edhe për platformat e partive politike, të cilat Loiseau tha se nuk e kanë adresuar në mënyrë të mjaftueshme pabarazinë gjinore.
“Gratë janë targetuar në mënyrë specifike nga gjuha e urrejtjes.” – tha Loiseau.
6 Rekomandimet me prioritet të Raportit të Misionit të Vëzhgimit të Zgjedhjeve të BE-së për Zgjedhjet parlamentare 2025 në Kosovë janë:
Të forcohen garancitë ligjore në lidhje me anëtarësinë dhe sjelljen e zyrtarëve zgjedhorë, për të siguruar paanshmërinë dhe pavarësinë e Administratës zgjedhore;
Të specifikohen më tej përgjegjësitë e Komisionit Qendror të Zgjedhjeve, Sekretariatit të KQZ-së dhe Komisioneve Komunale Zgjedhore për të decentralizuar vendimmarrjen e Administratës zgjedhore aty ku është e përshtatshme dhe për të siguruar që operacionet e saj të jenë efikase dhe me kohë;
Të zhvillohet një auditim gjithëpërfshirës dhe i pavarur i listës së votuesve, duke përfshirë analizën e brendshme të proceseve të regjistrimit dhe testimin statistikor e në terren, në konsultim me palët përkatëse të interesit, për të adresuar shqetësimet mbi saktësinë e tyre dhe për të rritur besimin e publikut;
Të prezantohen përkufizime të qarta ligjore të termave kyçe, përfshirë ato që lidhen me gjuhën nxitëse dhe përkufizimin e “një mbështetësi të subjektit politik” brenda procesit zgjedhor. Të vendosen kritere të qarta për të përcaktuar gjoba proporcionale të zbatueshme për shkeljet e Kodit të Mirësjelljes nga subjektet politike;
Të emërohen të gjithë anëtarët e KPM-së me kohë dhe përmes një procesi përzgjedhës konkurrues dhe transparent;
Të krijohet një sistem i besueshëm dhe transparent i menaxhimit të rezultateve me procedura të qarta dhe të verifikueshme, për të siguruar përpunimin e saktë të të dhënave të rezultateve. Të sigurohet qasje e shpejtë në rezultate preliminiare, duke përfshirë të gjitha të dhënat përkatëse si p.sh. pjesëmarrja e votuesve, votat e vlefshme dhe të pavlefshme, si dhe Formularët e rezultateve të skanuara për vendvotim.
“Kam besim se këto Rekomandime do të analizohen me kujdes nga autoritetet relevante dhe palët në Kosovë. Bashkimi Europian mbetet i përkushtuar që të mbështesë rrugëtimin demokratik të Kosovës dhe zbatimi i këtyre Rekomandimeve është një hap i rëndësishëm në atë rrugëtim.” – ka theksuar Loiseau.
Emilia Hinkkanen, Zyrtare për media nga Misioni për Vëzhgimin e Zgjedhjeve nga BE, njoftoi se diskutimi për Rekomandimet vazhdon të hënën, më 19.05.2025, kur do të organizojnë një tryezë të rrumbullakët për të gjitha palët e përfshira.
Kosova ndodhet në ngërç institucional pas Zgjedhjeve të fundit parlamentare të 9 shkurtit 2025.
Pavarësisht 15 tentimeve për të konstituuar Kuvendin, procesi ka mbetur i bllokuar për shkak se partia që ka dalë e para në Zgjedhje Lëvizja Vetëvendosje nuk po arrin t’i sigurojë votat e mjaftueshme për zgjedhjen e Kryeparlamentares. Ndërsa, partitë që gjatë legjislaturës së kaluar kanë qenë në opozitë nuk po pajtohen për ta votuar të propozuarën e kësaj partie, Albulena Haxhiun.
Në përpjekje për të tejkaluar këtë situatë presidentja Vjosa Osmani takoi liderët e subjekteve parlamentare, më 15 maj.
Në bazë të rezultateve të Zgjedhjeve të 9 shkurtit 2025 Lëvizja Vetëvendosje ka marrë 42.30% të votave – duke i siguruar 48 mandate në Kuvend, Partia Demokratike e Kosovës ka marrë 20.95% të votave apo 24 deputetë, Lidhja Demokratike e Kosovës me 18.27% apo 20 deputetë dhe koalicioni AAK-NISMA 7.06% apo 8 deputetë. Lista Serbe do t’i ketë 9 deputetë. 1 ulëse nga komuniteti serb e ka fituar partia e Nenad Rashiqit. 10 deputetët e tjerë do të jenë nga komunitetet e tjera joshumicë. /Kallxo.com /Katror.info
Përgatiti:
