Liderët e NATO-s ranë dakord për një rritje të ndjeshme të shpenzimeve për mbrojtjen në samitin e 25 qershorit në Hagë, duke i dhënë një fitore të madhe presidentit amerikan, Donald Trump, ndërsa njëkohësisht ripohuan “angazhimin e hekurt” për t’iu dalë në ndihmë njëri-tjetrit në rast sulmi, shkruan Radio Evropa e Lirë.
Këto janë pikat kryesore të takimit të mbajtur në Hagë të Holandës:
Lëvdata për Trumpin
Sekretari i përgjithshëm i NATO-s, Mark Rutte, kishte një detyrë kryesore në samitin e tij të parë, që u mbajt në qytetin e tij të lindjes, Hagë: të sigurohej që Trump të ishte i kënaqur dhe të shmangte një situatë si ajo e vitit 2018 në Bruksel, kur ai pothuajse e nxori SHBA-në nga aleanca.
Mundesh me e lexu edhe...
Rutte duket se e mori shumë seriozisht këtë detyrë. Para samitit, Trump ndau në rrjetet sociale një mesazh privat të dërguar nga Rutte, ku kreu i NATO-s e falënderonte për rritjen e shpenzimeve të mbrojtjes nga evropianët dhe për sulmet e tij “të jashtëzakonshme” ndaj Iranit.
Kur u pyet nga gazetarët për këtë, Rutte nuk u tërhoq, përkundrazi, vazhdoi me lëvdata duke e quajtur Trumpin “daddy” (babai) gjatë deklaratës së përbashkët për mediat dhe e vlerësoi sërish në nisje të sesionit të punës së samitit.
“Lidershipi juaj ka sjellë tashmë 1 trilion dollarë më shumë në shpenzime nga aleatët evropianë që nga viti 2016”, i tha ai Trumpit. “Dhe vendimet e sotme do të sjellin triliona të tjerë për mbrojtjen tonë të përbashkët”.
Presidenti amerikan u duk i kënaqur, duke postuar me entuziazëm për darkën e samitit të organizuar nga mbreti dhe mbretëresha e Holandës.
Lëvdatat funksionuan: deklarata përfundimtare e samitit u miratua pa asnjë incident dhe përfshinte gjuhë të ashpër kundër Rusisë, e cilësuar si “kërcënim afatgjatë” për sigurinë euroatlantike, si dhe ripohim të fortë për Nenin 5 – klauzolën e mbrojtjes së përbashkët të NATO-s.
Ende dyshime për Nenin 5?
Shtylla kryesore e NATO-s është Neni 5, që thotë se sulmi ndaj njërit prej 32 aleatëve konsiderohet sulm ndaj të gjithëve.
Megjithëse zyrtarët amerikanë siguruan para samitit se SHBA mbetet plotësisht e angazhuar për këtë nen, Trump ngreu dyshime këto garanci duke deklaruar para nisjes për në Hagë se “ka shumë përkufizime të Nenit 5”.
Kjo shkaktoi shqetësim serioz te diplomatët evropianë. Të kontaktuar nga Radio Evropa e Lirë, disa prej tyre, në kushte anonimiteti, theksuan se ekziston vetëm një përkufizim i Nenit 5, por se mund të ketë interpretime të ndryshme mbi llojin e ndihmës që duhet ofruar në rast të një sulmi ndaj një aleati.
Neni 5 është aktivizuar vetëm një herë në historinë 76-vjeçare të NATO-s – nga SHBA-ja pas sulmeve të 11 shtatorit, që çuan në luftën në Afganistan (edhe pse jo të gjithë aleatët dërguan trupa atje).
Në fund, Trump e zbuti deklaratën e tij, duke thënë në konferencën me Rutten se “ne jemi me ta deri në fund”, duke iu referuar partnerëve të NATO-s./REL
Përgatiti:
