Tregjet financiare janë të paqëndrueshme. Besimi i konsumatorit është në nivelin më të ulët në pesë vjet. Ekonomistët thonë se rreziqet e recesionit po rriten. E gjithë kjo shton pasigurinë financiare për shumë njerëz.
Matt Watson, CEO i Origin, një aplikacion planifikimi financiar, thotë se është një periudhë pasigurie për të gjithë, përfshirë ekspertët.
“Askush nuk ka një top kristali. Askush, madje as njerëzit që e bëjnë këtë profesionalisht dhe e kanë bërë me shumë sukses për shumë vite, nuk e dinë se çfarë do të ndodhë”, tha ai.
Mundesh me e lexu edhe…
Nëse jeni të shqetësuar se si mund t’ju ndikojë pasiguria ekonomike, ja disa rekomandime të ekspertëve:
Kontrolloni financat tuaja
Hapi i parë për t’u përgatitur për kohë të pasigurta financiare është të dini pikën tuaj të fillimit, tha Watson. Shikoni buxhetin tuaj ose shpenzimet e kartës së debitit në mënyrë që të kuptoni se sa shpenzoni çdo muaj.
“Bëni një vlerësim të gjendjes suaj në një numër kategorish të ndryshme,” tha Watson.
Shqyrtimi i gjendjes së kursimeve dhe investimeve tuaja gjithashtu mund t’ju japë një ide për shëndetin tuaj të përgjithshëm financiar.
Gjeni se ku mund të shkurtoni
Sa më shumë shpenzime jo-thelbësore të ndaloni, aq më shumë mund të kurseni për një emergjencë.
“Zgjedhja juaj është në të vërtetë të kurseni tani ose do të kurseni më vonë, kështu që është më e lehtë ta bëni tani dhe të keni një rezervë,” tha Watson.
Nëse keni vështirësi të gjeni se ku të kurseni, Jim Weil, partner menaxhues në Private Vista, një firmë planifikimi financiar, rekomandon që t’i ndani shpenzimet tuaja në tre kategori: nevojat, dëshirat dhe ato që shpreson. Dëshirat janë shpenzime më të mëdha që mund të shtyhen, siç janë pushimet në Evropë. Ju duhet të shkurtoni shpenzimet nga seksioni i dëshirave derisa të ndiheni se financat tuaja janë në një vend të mirë.
Kujdesuni për shëndetin tuaj mendor
Midis lajmeve për tarifat dhe humbjet e vendeve të punës, mund të ndjeni ankthin tuaj të rritet. Pra, është e rëndësishme që ta mbroni shëndetin tuaj mendor, ndërkohë që kujdeseni edhe për financat tuaja, tha Courtney Alev, avokate e konsumatorëve në Credit Karma. Ndonjëherë, leximi i shumë lajmeve që mund të ndikojnë në financat tuaja mund të bëhet i tepruar dhe të krijojë më shumë stres sesa keni nevojë.
“Është praktikë e mirë të qëndroni të informuar, por nuk duhet ta lini ciklin e lajmeve t’ju konsumojë”, tha Alev.
Nëse e gjeni veten duke ndjerë nivele të larta stresi ose ankthi kur bëhet fjalë për financat tuaja, është më mirë të kontaktoni një profesionist që mund t’ju ndihmojë, siç është një terapist financiar.
Përqendrohuni në atë që mund të kontrolloni
Në vend që të shqetësoheni shumë për ekonominë e të gjithë vendit, Alev rekomandon që të përqendroheni në aspektet e jetës suaj personale që mund t’i kontrolloni në mënyrë që të ndiheni më të sigurt në rast se ka një recesion.
“Identifikoni çdo ndryshim që mund t’ju duhet të bëni për të pasur më shumë një rrjet sigurie që mund t’ju japë besim”, tha Alev. Gjërat që mund të kontrolloni përfshijnë buxhetimin, krijimin e një fondi emergjence dhe uljen e shpenzimeve të panevojshme.
Krijoni një fond emergjence
Pavarësisht nëse jeni të shqetësuar për sigurinë tuaj në punë apo çmimet e larta të mallrave, është më mirë të uleni dhe të rivlerësoni buxhetin tuaj për të krijuar një fond emergjence. Një fond emergjence mund të duket i paarritshëm nëse financat janë tashmë të vështira, por të kesh edhe një sasi të vogël parash të kursyera mund të bëjë ndryshimin, tha Alev.
Idealisht, fondi juaj i emergjencës duhet të arrijë në tre deri në gjashtë muaj shpenzime.
Weil rekomandon që të filloni të mendoni për çdo angazhim të veçantë që mund të keni në një ose dy vitet e ardhshme, siç janë tarifat e kolegjit ose zhvendosja. Nëse po planifikoni një angazhim të madh financiar në të ardhmen e afërt, Weil rekomandon që të planifikoni të ndërtoni një fond më të madh emergjence.
Bëni kontrolle mujore financiare
Alev rekomandon rregullimin e rregullt të buxhetit tuaj për të mbajtur qëllimet tuaja financiare në rrugën e duhur. Kontrollet mujore të buxhetit mund të ndihmojnë në identifikimin kur po shpenzoni tepër ose nëse nevojat tuaja ndryshojnë.
“Një buxhet është aq i mirë sa t’ju ndihmojë të merrni vendime, prandaj mos kini frikë ta përditësoni dhe përshtatni buxhetin tuaj ndërsa muajt kalojnë”, tha Alev.
Zgjidhni se cilin lloj borxhi të trajtoni së pari
Shumë njerëz përballen me borxhin, qoftë borxhi i kartës së kreditit apo borxhi i kredisë studentore, gjë që kufizon aftësinë e tyre për të kursyer. Por, nëse doni të krijoni një fond emergjence ndërsa trajtoni edhe borxhin tuaj, do të duhet pak kohë.
“Do të mendoja ndryshe për llojet e ndryshme të borxhit”, tha Weil, duke shtuar se mund ta vendosni borxhin në tre kategori: borxh afatshkurtër, afatmesëm dhe afatgjatë.
Weil rekomandon që t’i jepni përparësi shlyerjes së borxhit me interes të lartë, siç është karta juaj e kreditit. Duke bërë pagesa shtesë ose duke paguar mbi pagesën minimale, do të jeni në gjendje ta shlyeni atë më shpejt. Borxhi i kredisë studentore dhe borxhi afatgjatë, siç është një hipotekë, mund të trajtohen me pagesa më modeste, ndërsa përqendroheni në krijimin e një fondi emergjence.
Nëse keni borxh të kartës së kreditit dhe nuk mund të bëni shumë përparim në shlyerjen e tij, Alev rekomandon që të përpiqeni të eliminoni ose zvogëloni sasinë e kredisë që përdorni.
Mos u shqetësoni për investimet tuaja
Ndërsa tregu i aksioneve ka pasur disa ditë të këqija, është më mirë të mos reagoni ndaj tregut. Nëse keni investime, veçanërisht në automjete pensioni, siç është 401(k) juaj, është më mirë të mos merrni vendime të nxituara, tha Alev.
“Duhet të përpiqesh vërtet të mos bësh panik. Mund të jetë shqetësuese, por ka shumë të ngjarë që të kesh kohë ta kompensosh këtë”, shtoi ajo. Nëse je më afër daljes në pension, Alev rekomandon që të shqyrtosh investime më konservatore./AP/AkademiPune
Përgatiti:
