Një dokumentar i ri ka rikrijuar fytyrën e një gruaje neandertal 75,000-vjeçare – epokës së paleolitit të hershëm – kafka e së cilës u zbulua dhe u rindërtua nga qindra fragmente kockash nga një ekip arkeologësh dhe konservatorësh të udhëhequr nga Universiteti i Kembrixhit.
Ekipi kreu gërmime për gruan neandertal në vitin 2018, brenda një shpelle në Kurdistanin e Irakut, ku speciet ishin kthyer vazhdimisht për të varrosur të vdekurit e tyre.
Shpella u bë e famshme në fund të viteve 1950, ku u zbuluan disa neandertalë të cilët dukej se ishin varrosur me radhë.
Mundesh me e lexu edhe…
“Sekretet e neandertalëve”, dokumentari i prodhuar nga “BBC Studios Science Unit” transmetohet në “Netflix” në mbarë botën.
Dokumentari ndjek ekipin e udhëhequr nga universitetet e Kembrixhit dhe “Liverpool John Moores“ ndërsa ata kthehen në Shpellën Shanidar për të vazhduar gërmimet.
“Kafkat e neandertalëve dhe njerëzve duken shumë të ndryshme”, tha Dr. Emma Pomeroy, një paleo-antropologe nga Departamenti i Arkeologjisë në Kembrixh, e cila shfaqet në dokumentarin e ri.
“Kafkat e neandertalëve kanë kreshta të mëdha vetullash dhe u mungon mjekra, me një hapje në mes që rezulton në një hundë më të dukshme.
Ndoshta është më e lehtë të shihet se si ka ndodhur ndërthurja midis specieve tona, në atë masë që pothuajse të gjithë të gjallët sot kanë ende ADN-në e neandertalit.
Neandertalët mendohet se kanë vdekur rreth 40,000 vjet më parë, dhe zbulimet e mbetjeve të reja janë të pakta.
Neandertali i paraqitur në dokumentar është i pari nga shpella, për më shumë se 50 vjet, dhe ndoshta individi i ruajtur më mirë që është zbuluar këtë shekull.
Ndërsa gjetjet e mëparshme ishin të pakta, ky quhet Shanidar Z, megjithëse studiuesit mendojnë se mund të jetë gjysma e sipërme e një individi të gërmuar në vitin 1960.
Kur arkeologët e gjetën atë, kafka u rrafshua në rreth dy centimetra trashësi.
Në laboratorin e Kembrixhit, Dr. Lucía López-Polín bashkoi mbi 200 pjesë të kafkës me dorë të lirë, për ta kthyer atë në formën e saj origjinale, duke përfshirë nofullat e sipërme dhe të poshtme.
“Çdo fragment i kafkës pastrohet butësisht ndërsa ngjitësi dhe konsoliduesi rishtohen për të stabilizuar kockën, e cila mund të jetë shumë e butë, e ngjashme në konsistencë me një biskotë të zhytur në çaj”, tha Pomeroy. /Katror.info
Përgatiti:
