Njerëzit pas Perdes së Hekurt e donin muzikën perëndimore, i dëshironin ata tinguj, që sipas tyre u vinte erë lirie. Dhe ata do të bënin gjithçka për ta dëgjuar atë.
Në shtator të vitit 1944, përfaqësues nga Shtetet e Bashkuara, Britania e Madhe dhe Bashkimi Sovjetik u takuan në Londër për të planifikuar të ardhmen e një Gjermanie post Hitleriane. Ata hartuan Protokollin e Londrës, i cili e ndau vendin në katër zona pas luftës. Gjysma perëndimore e Gjermanisë do të ndahej midis Britanisë së Madhe, Francës dhe Shteteve të Bashkuara, dhe gjysma lindore do të administrohej nga Bashkimi Sovjetik.
Protokolli parashikonte gjithashtu që Berlini, ndonëse gjeografikisht në anën lindore të vendit, do të ndahej gjithashtu. Nga frika e një ndikimi të përqendruar perëndimor, sovjetikët morën vendimin se një Berlin “i lirë” përbënte një kërcënim për ndikimin e tyre ideologjik te Gjermanët. Në vitet 1950, qindra mijëra gjermano-lindorë po migronin në Gjermaninë Perëndimore nëpërmjet Berlinit. Nga frika e një “ikjeje truri” kur gjermanët e rinj dhe të arsimuar largoheshin nga Lindja, Bashkimi Sovjetik mbylli zyrtarisht kufirin midis Berlinit Lindor dhe Perëndimor dhe në gusht 1961 filloi ndërtimi i e një muri rrethues rreth Berlinit Perëndimor.
Mundesh me e lexu edhe…
Me ndërtimin e Murit të Berlinit, “Perdja e Hekurt”, dikur vetëm një simbol i ndarjes midis botës komuniste dhe jokomuniste, fjalë për fjalë u konkretizua. Muri u ngrit pothuajse brenda natës, duke ndarë fqinjët, familjet dhe miqtë dhe jo vetëm ata por në një mënyrë edhe tërë botën, në lindje dhe në perëndim. Muri qëndroi për gati tridhjetë vjet.
Megjithëse Muri i Berlinit ishte në gjendje të bllokonte lëvizjen e njerëzve rrjedhimisht edhe spiunët ose kundërshtarët e taborëve sistemorë midis Berlinit Lindor dhe Perëndimor, ai nuk mundi të ndalonte lëvizjen e ideve, artit dhe kulturës që vazhdoi të lidhte dy anët e qytetit. Në vitet 1960 dhe 1970, të gjithë berlinezët ishin në gjendje të futeshin në radio Rock and Roll dhe në radio tjera si Zëri i Amerikës, Radio Evropa e Lirë, BBC, DW e edhe Radio Luxemburgu.
U krijua një kundërkulturë rinore që e kapërceu Murin. Në vitet 1980, kundërkultura Hippie u pushtua ngadalë nga skena punk rock, e cila ndihmoi një brez të ri të kanalizonte ankthin dhe krijimtarinë e tyre. Për dyzet vjet, muzika e popullarizuar dhe e fshehtë lidhi berlinezët e Lindjes dhe Perëndimit duke përdorur një ndjenjë të përbashkët frike, ankthi dhe shprese.
Edhe pse edhe në perëndim asokohe, veçanërisht në mesin e elitave më të vjetra, muzika rock shihej shpesh si dekadente dhe rebele, ashtu konsiderohej edhe në lindjen komuniste. Dallimi ishte se, në lindje politika zyrtare e ndaloi me ligj rockun perëndimor gjë që e bëri atë edhe më të dëshirueshme atje.
Depërtimi i muzikës pas Perdes së Hekurt nuk ishte i lehtë, por ishte, në një farë kuptimi, shumë më e lehtë se format e tjera të konkurrencës së superfuqive, si për shembull vendosja e spiunëve ose llojet tjera të ndikimeve në masa. Kjo ishte për shkak se njerëzit pas Perdes së Hekurt e donin muzikën perëndimore. Ata dëshironin ata tinguj, qëndrimin e saj, sipas tyre i vinte era lirie. Dhe ata do të bënin gjithçka për ta dëgjuar atë.
The Beatles kanë filluar karrierën e tyre në klubet e Hamburgut, gjeografikisht larg Berlinit, por tingujt e tyre depërtonin përtej Murit. Elvis Presley ka kryer shërbimin ushtarak për dy vite në Gjermaninë Perëndimore, gjë që ndikoi te gjermanët perëndimorë në orientimin e tyre për muzikën e re që vinte përtej oqeanit. Punk-u gjatë viteve 1970 u tregua i popullarizuar në mesin e skenës në zhvillim underground me grupin Ramones, madje ata sollën ‘Blitzkrieg Pop’ të tyre në qytet në fillim të viteve 1970 (basisti Dee Dee Ramone u rrit në Berlin).
Imazhi i Berlinit u shfaq aq i madh në mendjen artistike të Lou Reed, saqë ai jo vetëm që i vuri emrin e qytetit një kënge në albumin e tij debutues të vitit 1972, por ia kushtoi edhe një album të tërë Berlinit një vit më vonë. Metafora e Murit të Berlinit ishte një mesazh dënimi në këngën e Sex Pistols “Holidays In The Sun” si: “Unë po shikoj mbi mur, dhe ata po më shikojnë mua,” duke përdorur Murin e Berlinit si një lloj qëndrimi modern për filozofinë e Niçes “Kur shikon në humnerë, humnera shikon në ty.”
Të njohur më së miri për himnet e tyre të zhurmshme punk që në mënyrë rutinore godasin sistemin, sulmi i Sex Pistols në një Berlin të ndarë është ndoshta thirrja e tyre më e nuancuar. Në vitin 1977, ndërsa jetonte në Gjermani me legjendën e proto-punk-ut, Iggy Pop në Schonenberg të Berlinit për të hequr qafe varësinë nga droga David Bowie, shkroi epikën monumentale “Heroes”.
Ai e shkroi atë pasi pa një çift duke u puthur nën hijen e Murit nga dritaret e studios së tij Hansa. Kënga është një triumf mbresëlënës, një ekzaltim i fuqisë së dashurisë dhe i njeriut të zakonshëm që i reziston fuqisë së diktaturës. Kënga glorifikon trimërinë e rebelimit në mënyrën më të thjeshtë, më të pastër, tregon pasion, kujdes, dhe guxim të jesh i lumtur.
Dawid Bowie qëndroi 3 vite në Berlin ku banonte menjëherë pranë murit famëkeq. Sot në atë shtëpi është pllaka përkujtimore për David Bowien. Ai atje realizoi tre albume që sot njihen si “Trilogjia e Berlinit” dhe kjo ja cimentoi Bowiet lidhjen personale ndaj qytetit. Qëndrimi i Bowiet atje dhe hapja e studios së tij Hansa ka tërhequr shumë krijues të mëvonshëm që të krijojnë në Berlin para dhe pas murit, në mesin e tyre ishin, Nick Cave, U2, Tangerine Dream, Killing Joke, Nina Hagen, REM, Manic Street Preachers dhe shumë të tjerë.
Ndërsa arsyet e rënies së murit janë të shumta dhe komplekse, roli që luajti muzika në sjelljen e ndryshimit nuk mund të injorohet. Nga këngët që mblodhën masat dhe dhanë shpresë për një të ardhme më të mirë, e deri te koncertet dhe festivalet që sollën Lindjen dhe Perëndimin së bashku. Disa koncerte dhe festivale muzikore të profilit të lartë ndihmuan në ndërtimin e vrullit për ndryshime politike në Gjermaninë Lindore.
Festivali “Rock im Park Festival” dhe “Rock am Ring festival” ishin dy nga festivalet më të mëdha dhe më të njohura të muzikës në Gjermani gjatë Luftës së Ftohtë. Këto festivale mbaheshin çdo vit dhe mblidhnin mijëra fansa nga i gjithë vendi për të shijuar muzikë live dhe ngjarje të tjera kulturore.
Ngjarje e rëndësishme kulturore që u zhvillua në qershor 1987 gjatë një kohe ndryshimesh politike dhe kulturore në qytet ishte koncerti tre-ditor para Reichstag-ut me pjesëmarrës, The Eurythmics, Genesis dhe, natyrisht, David Bowie. Si një nga muzikantët më me ndikim dhe inovativ të shekullit të 20-të, performanca e Bowie në qytetin e ndarë u pa si një simbol i unitetit dhe shkëmbimit kulturor midis Gjermanisë Lindore dhe Perëndimore.
Meqenëse koncerti ishte i zhurmshëm dhe afër murit, Bowie kishte informacion se mijëra berlinez në anën lindorw po dëgjonin nga ana tjetër e murit, kështu që përpara se të fillonte performimin e këngës “Heroes”, Bowie tha: “Ne dërgojmë urimet tona më të mira për të gjithë miqtë tanë që janë në anën tjetër të murit”.
Kjo bëri që disa qindra berlinez lindorë të tentonin ngjitjen e murit duke rezultuar në arrestime dhe rrahje. Shpejt shpërtheu një trazirë dhe përballje me policinë dhe demonstruesit filluan të thërrisnin: “Muri duhet të bjerë!”.
Kjo ishte një nga aktet e para të trazirave civile që do të çonin në rënien e murit në 1989. Ndërsa këndonte vargun ikonik “Turpi është në anën tjetër” kënga, mori një kuptim të ri për berlinezët perëndimorë, shumë prej të cilëve kishin miq dhe familje në anën tjetër të murit.
Turma u elektrizua, duke ditur se po qëndronin në një qytet, që ishte ndarë për një kohë të gjatë. Kënga u bë një simbol i shpresës dhe unitetit dhe ndihmoi për të frymëzuar njerëzit e Berlinit që të vazhdonin të luftonin për një të ardhme më të mirë. Kur Bowie vdiq më 2016 një homazh është bërë nga Ministria e Jashtme Gjermane, e cila e falënderoi atë që luajti rol në rrëzimin e Murit të Berlinit: “Mirupafshim, David Bowie. Tani jeni në mesin e heronjve. Faleminderit që ndihmuat në rrëzimin e murit,” thuhej në Tweet.
Tweet-i përfshinte një lidhje me pamjet video të “Heroes”, kënga që Bowie performoi në këtë koncert, që besohet se ishte një nga një seri shfaqjesh që përdorën muzikën për të bashkuar Berlinin Lindor dhe Perëndimor.
Koncerti që atëherë është bërë një simbol i ndikimit të qëndrueshëm dhe rëndësisë kulturore të Bowie-t dhe mbahet mend si një moment i rëndësishëm në historinë muzikore dhe kulturore të qytetit.
Një tjetër ngjarje e rëndësishme e mbajtur në të njëjtin vit ishte koncerti i Depeche Mode. Dallimi midis tyre dhe Bowie ishte që Depeche Mode dha koncertin e tyre në pjesën lindore të Berlinit, në një skenë të ngritur përpara Portës së Brandenburgut.
Muzika e Depeche Mode ishte bërë jashtëzakonisht e njohur në Gjermaninë Lindore dhe grupi shihej si një simbol i shpresës dhe lirisë nga të rinjtë në vend. Ngjarja nuk ishte thjesht një koncert, por edhe një deklaratë politike, me më se 100 mijë vizitues dhe u pa si një shprehje e guximshme e dëshirës për liri dhe demokraci që ndjehej nga kaq shumë të rinj në Gjermaninë Lindore në atë kohë.
Performanca e Depeche Mode ishte elektrizuese dhe u prit me brohoritje të egra dhe duartrokitje nga turma masive. Koncerti ishte një moment përcaktues në jetën kulturore dhe politike të qytetit dhe mbetet një pjesë e rëndësishme e trashëgimisë kulturore të tij edhe sot e kësaj dite.
Ngjarja legjendare dhe kyçe ishte koncerti i Bruce Springsteen që u mbajt më 19 korrik 1988, në Waldbühne, një amfiteatër i madh në pjesën lindore të Berlinit. Koncerti ishte një pikë kthese në historinë e Gjermanisë Lindore, me rreth 300 mijë njerëz të pranishëm, të gjithë duke kënduar “Born in the USA,” ndërsa ngjarja u transmetua drejtpërdrejt në televizionin dhe radion e Gjermanisë Lindore.
Muzika e Springsteen, e cila shihej si një simbol i mënyrës së jetesës amerikane, goditi një akord me gjermano-lindorët që ishin të etur për më shumë liri dhe demokraci. Ngjarja mbetet një nga koncertet më të paharrueshme në historinë e vendit dhe një moment historik që ndihmoi për të frymëzuar shpresën dhe ndryshimin në Gjermaninë Lindore gjatë një kohe të trazirave të mëdha politike dhe sociale. Asnjë segment tjetër shoqëror nuk kishte më shumë influencë se muzika në popullin e Berlinit lindor për vendosmërinë e tyre për të rrënuar murin famëkeq komunist.
Muri i Berlinit bie më 9 nëntor 1989 dhe përshpejton fundin e Luftës së Ftohtë. Krahas festivalit të famshëm Woodstock më 1969 kur muzika ndihmoi masat në një “rilindje kulturore me counterculture (kundërkulturë), ky ishte eventi ku muzika ndihmoi drejtpërdrejt në një renesancë totale në mendësinë e njerëzve në qytetin e Berlinit.
Pas rënies së Murit të Berlinit në vitin 1989, Gjermania përjetoi një rilindje kulturore dhe me festivale muzikore. Muzikantët nga Berlini Lindor dhe Perëndimor filluan të bashkëpunojnë dhe të pjalmojnë stilet e tyre, duke rezultuar në një skenë muzikore të lulëzuar dhe eklektike, dhe festivalet muzikore u bënë një mënyrë popullore për të festuar këtë ndjenjë të re uniteti dhe lirie. Krijuesit nga e gjithë bota vijnë në Berlin për frymëzim në krijimet e tyre.
Në fund të vitit 1989, Berlini u mbush me një ndjenjë gëzimi dhe çlirimi pas rënies së Murit të Berlinit, qyteti nuk ishte më i ndarë dhe njerëzit ishin të lirë të lëviznin dhe të komunikonin me njëri-tjetrin. Ishte fillimi i një epoke të re për Berlinin. Pikërisht në këtë klimë të përgjithshme u zhvillua koncerti i David Hasselhoff natën e Vitit të Ri. Koncerti, i mbajtur para Portës së Brandenburgut, u transmetua në televizion dhe u ndoq nga miliona njerëz në Gjermaninë Lindore dhe Perëndimore, si dhe në mbarë botën. Hiti i tij “Looking For The Freedom” (Duke kërkuar lirinë) u shndërrua në himn të Berlinit për një moment.
Më 19 korrik 1990 The Rolling Stones performuan një nga koncertet e para të mëdha në qytet pas rënies së Murit të Berlinit. Koncerti u mbajt në mes të festimeve që pasuan ribashkimin e Gjermanisë dhe u pa si simbol i epokës së re të lirisë dhe demokracisë që po fillonte në vend.
Koncerti u mbajt në hapësirë të hapur, në një skenë të ngritur para Portës së Brandenburgut dhe u ndoq nga mbi 200 mijë njerëz. Koncerti ishte një deklaratë e fuqishme e lirisë dhe unitetit të sapo gjetur që kishte ardhur në Berlinin Lindor dhe pjesën tjetër të Gjermanisë Lindore. Muzika e Rolling Stones, e cila ishte parë gjithmonë si një simbol i lirisë dhe rebelimit, tani po festohej në zemër të shtetit ish-komunist dhe ishte një kujtesë e fuqishme e ndryshimeve që po ndodhnin në vend.
I pyetur në një intervistë më 1985 në In the Studio with Redbeard, një program në radio në Dallas të Teksasit, nga moderatori i programit Dog”Redbeard” Hill, Roger Waters nga Pink Floyd kishte thënë se mund të mendonte të performonte përsëri albumin “The Wall” nëse Muri i Berlinit do të binte. Pesë vjet më vonë, erdhi momenti i paimagjinueshëm dhe Waters mori menjëherë një kërkesë nga fondacioni britanik “Memorial Fund for Disaster Relief” për të organizuar një koncert beneficioni. Në mbrëmjen e 21 korrikut 1990, koncerti hapet nga dy kryetarët e Berlinit atij Lindor dhe Perendimor meqenëse koncerti zhvillohej në Potsdamer Platz, që ishte toka e askujt në kohën e Murit dhe organizatorët u deshtë më javë të tëra të kontrollonin terrenin nga minat e mbetura nga koha e ndarjes.
Ajri ishte i mbushur me një ndjenjë të historisë në krijim. Roger Waters për t’i zëvendësuar ish kolegët nga Pink Floyd kishte ftuar shumë emra të kategorisë së parë të Rok Muzikës për të performuar me të. Në koncert marrin pjesë edhe orkestra Simfonike e Gjermanisë Rudfunk dhe orkestra ushtarake e ushtrisë së atëhershme sovjetike. Të pranishëm ishin 400 mijë mijë vzitues dhe 500 milionë shikues të tjerë nga 35 vende e ndoqën koncertin drejtpërdrejt në televizionet e tyre.
Me shpërthimin hapës të “In the Flesh” turma shpërtheu. Skena ishte një mrekulli vizuale me murin i cili ngritej në kohë reale gjatë koncertit. Çdo performancë solli diçka unike: energjinë e papërpunuar të Bryan Adams, meloditë bezdisëse të Joni Mitchell, praninë elektrizuese të Scorpions dhe “çmendurinë e Cindy Lauper dhe Tomas Dolby. Shkatërrimi kulmor i murit në fund të koncertit ishte një moment i fuqishëm, që simbolizonte jo vetëm shembjen fizike të një barriere, por edhe shembjen e mureve ideologjike. Pas ribashkimit, Berlini u konsiderua qyteti më tolerant në botë.
Edhe më tutje artistët vazhduan të frymëzoheshin nga ribashkimi i Berlinit dhe fundi i diktaturave që e ndoqën këtë qytet për më shumë se gjysmë shekulli, fillimisht nazizmi dhe më pas komunizmi në pjesën lindore. Në vitin 1994, Pink Floyd i kushtoi këngën “Great Day For Freedom”, (Ditë e madhe për lirinë). Punk gropi Ramones në 1995 dha këngën “Born To Die In Berlin” (I lindur për të vdekur në Berlin). Grupi U2, i magjepsur nga Berlini pas ribashkimit, vendoset në Berlin dhe në studion legjendare Hansa bëjnë albumin “Achtung Baby” në të cilin këngët “Zoo Station” (Stacioni zoo) dhe “One” (Një) i kushtohen Berlinit./Katror.info
Përgatiti:
