Instituti për Politika Zhvillimore (INDEP) ka publikuar një analizë të detajuar mbi raportet konsultative të Zyrës së Rregullatorit për Energji (ZRrE), duke ngritur shqetësime për mungesën e transparencës dhe metodologjinë e ndjekur në përshtatjet vjetore të të hyrave të lejuara për ndërmarrjet energjetike.
Në këtë analizë, INDEP kërkon rishikim të strukturës tarifore, një vlerësim më të thelluar të ndikimit të liberalizimit të tregut dhe më shumë qartësi mbi devijimet metodologjike në raportet e ZRrE-s, dhe mungesën e transparencës në raportet e ZRrE-së.
Një nga çështjet kryesore të ngritura nga INDEP është mungesa e një propozimi konkret për strukturën e re tarifore.
Sipas analizës, ndarja e paralajmëruar e një shtrenjtimi prej rreth 15% nuk është bërë e qartë për publikun, duke kufizuar mundësinë e pjesëmarrjes së qytetarëve në procesin e konsultimit.
Debati mbi tarifat e energjisë është i kahershëm, me INDEP që ka qenë një kritik i vazhdueshëm i ndryshimeve të bëra ndër vite:
• 2017 – “ZRrE heq bllok-tarifën. INDEP kundërshton me shkrim, duke paralajmëruar se kjo do ta nxisë rritjen e konsumit të energjisë.
• 2022 – ZRrE konfirmon se “heqja e bllok-tarifës ka rritur konsumin” dhe e rikthen atë, por jo sipas modelit të propozuar nga INDEP (me tre shkallë: deri 600 kWh, 600–1200 kWh, dhe mbi 1200 kWh), por sipas modelit të mbështetur nga grupi parlamentar i LVV (deri 800 kWh dhe mbi 800 kWh).
• 2025 – Edhe vetë Ministrja e Ekonomisë tashmë ka kërkuar që struktura të ketë më shumë blloqe. Për këtë arsye, INDEP e ka përsëritur kërkesën për zbatim të modelit të vet, i cili njeh konsumin bazik të nevojshëm dhe përfshin të gjithë qytetarët në tranzicionin drejt energjisë së qëndrueshme”, thuhet në raport.
Përveç tarifave, INDEP ka ngritur pikëpyetje mbi ndikimin e liberalizimit të tregut në çmimet për konsumatorët. Sipas organizatës, raportet e ZRrE-së nuk ofrojnë një analizë të qartë mbi këtë aspekt, duke e lënë të hapur ndikimin e këtij ndryshimi në faturat e qytetarëve.
Gjithashtu, analiza identifikon probleme në përcaktimin e kostove operative, normave të interesit dhe çmimeve të importit të energjisë. Një tjetër pikë kritike mbetet trajtimi i shpenzimeve shtesë për veriun e Kosovës dhe shërbimet ndihmëse.
INDEP thekson rëndësinë e përfshirjes së publikut në procesin e vendimmarrjes dhe kërkon që çdo rritje e mundshme e tarifave të bëhet transparente për qytetarët, duke shpjeguar se mbi çfarë baze metodologjike është vendosur dhe për cilat kategori konsumi do të zbatohet.
Instituti ka bërë thirrje që raportet e ZRrE-së të përmbajnë më shumë detaje dhe të jenë të qasshme për publikun e gjerë, duke rritur transparencën dhe besueshmërinë e procesit të vendimmarrjes në sektorin e energjisë.
Analizën e plotë dhe rekomandimet e INDEP mund t’i lexoni në këtë link. /Katror.info
Përgatiti:
