Plani i presidentit të SHBA-së, Donald Trump, për të vendosur tarifa – ose taksa importi – për pothuajse të gjitha vendet e botës mund të rrisë çmimet për pothuajse të gjitha produktet që amerikanët i blejnë çdo ditë, nga rrobat tek kafeja.
Pas shpalljes së një emergjence ekonomike kombëtare të mërkurën, Trump shpalli tarifa të reja për miliarda dollarë mallra me një normë prej të paktën 10%. Për vendet që ai i ka cilësuar si “shkelësit më të këqij”, tarifat mund të arrijnë deri në 50%. Ato do të fillojnë të hyjnë në fuqi më 5 prill.
Ekonomistët kanë paralajmëruar se këto tarifa – dhe ato që vendosin vendet e tjera si kundërpërgjigje – mund të rrisin çmimet për amerikanët në të gjitha fushat, dhe Kryetari i Rezervës Federale, Jerome Powell, ka thënë se ato do të rrisin inflacionin, shkruan BBC, transmeton RTK.
Kjo ndodh sepse kompanitë që importojnë mallrat mund të kalojnë kostot e tarifave tek konsumatorët ose thjesht mund të sjellin më pak produkte në vend, duke krijuar një furnizim të kufizuar.
Ja gjashtë produkte të përditshme që mund të bëhen më të shtrenjta për konsumatorët amerikanë.
Rrobat – nga Target, H&M deri te Gap
“Shkelësit më të këqij” që do të goditen me tarifat më të larta përfshijnë qendrat e prodhimit të rrobave në Vietnam, Kinë dhe Bangladesh. Të treja – mes pesë importeve më të mëdha të veshjeve në SHBA – mund të shohin tarifa që variojnë nga 34% deri në 46% për produktet e tyre.
Kjo do të thotë që dyqanet e mëdha amerikane si Target dhe Walmart, ku amerikanët shpesh shkojnë për veshje të përballueshme, dhe disa marka të njohura mund të përballen me presionin.
Gap, një shitës i rrobave amerikan që operon gjithashtu me Old Navy, Banana Republic dhe Athleta, buron rreth 21% të rrobave të tij nga Vietnami, sipas një analize nga profesori Sheng Lu në departamentin e Studimeve të Modës dhe Rrobave në Universitetin e Delauerit. Një tjetër 37% e rrobave të tij vijnë nga India, Indonezia dhe Bangladeshi.
H&M, e njohur për modën e saj të përballueshme, prodhon shumicën e rrobave të saj në Kinë dhe Bangladesh.
Tarifat mund të sjellin një “ngarkesë të padrejtë për familjet amerikane, veçanërisht për ata me të ardhura të ulëta,” paralajmëroi Asociata e Industrisë së Modës në SHBA në një deklaratë të mërkurën.
Vietnami është i hapur për të punuar një marrëveshje me administratën për të shmangur tarifat, ka thënë Trump. Kina, nga ana tjetër, ka reaguar me tarifat e saj të larta.
Kafe dhe ushqime të tjera të importuara
Pothuajse gjithë kafeja që konsumohen në SHBA vijnë nga jashtë vendit, që do të thotë se një filxhan kafeje në mëngjes, qoftë në shtëpi apo në një dyqan të preferuar, mund të bëhet më e shtrenjtë për amerikanët.
SHBA-ja kryesisht importon kafen nga Brazili dhe Kolumbia, të cilat janë subjekt i tarifave të bazës prej 10%. Vietnami është gjithashtu një importues kyç i disa llojeve të kafesë.
Walter Haas, pronar i një dyqani të kafesë në San Francisko, Graffeo, tha për Washington Post se pasi të hyjnë tarifat, kompania e tij do ta ndiejë këtë “menjëherë – në ditën tjetër”.
Nëse ato mbeten në fuqi, këto rritje çmimesh do të jenë “përhershëm të përfshira në çmimin që konsumatorët do të paguajnë,” shtoi ai.
Ushqime të tjera të importuara që mund të shihen në shumicën e kuzhinave amerikane mund të kenë fatin e njëjtë, veçanërisht ato që vijnë nga vendet e Bashkimit Europian, të cilat do të goditen me një tarifë prej 20%. Çmimet e produkteve të raftit si vaji i ullirit, që kryesisht importohet nga Italia, Spanja dhe Greqia, mund të rriten më tej.
Këpucë – përfshirë Adidas dhe Nike
Këpucët, një nga nevojat më themelore dhe gjithashtu një nga shpenzimet më të mëdha të amerikanëve, mund të bëhen më të shtrenjta, përfshirë këpucët e preferuara si Nike Air Force 1s dhe Adidas Sambas. Të dy kompanitë e veshjeve sportive mbështeten shumë në fabrikat aziatike për inventarët e tyre, me rreth gjysmën e këpucëve të Nike dhe 39% të këpucëve të Adidas që prodhohen në Vietnam.
Në vitin 2024, SHBA importoi më shumë se 27 miliardë dollarë këpucë, kryesisht nga Kina dhe Vietnami, të cilat ishin subjekt i tarifave prej rreth 3 miliardë dollarë, sipas të dhënave nga profesori Lu.
Analistët e UBS i thanë Reuters se, në përgjithësi, shitësit mund të mos jenë në gjendje t’i thithin plotësisht kostot dhe do t’u duhet të rrisin çmimet me 10% deri 12% për të mbuluar tarifat për prodhuesit vietnamezë.
Alkooli, përfshirë verën dhe birrën evropiane
Franca është një nga furnizuesit më të mëdhenj të verës për SHBA-në, dhe industria e prodhimit të verës ka shprehur shqetësim për atë që tarifat 20% të BE-së do të thonë për biznesin e tyre.
Bordet e verës të Bourgogne, që përfaqësojnë prodhuesit e rajonit francez të Burgundy, thanë se tarifat e SHBA-së do të sjellin një “goditje të rëndë” për eksportuesit dhe konsumatorët amerikanë.
“Rreziku nga këto tarifa shtesë është se ato mund t’i kalojnë verërat tona përtej një kufiri psikologjik të çmimit,” paralajmëroi Laurent Delaunay, president i Bordit të Verës të Bourgogne – do të thotë, mbi atë çmim që blerësit ndihen komod për të paguar.
Rritje çmimesh mund të shihen edhe në restorante, veçanërisht për birrat e importuara (si Guinness) ose pijet që përdorin alkool të huaj (si një negroni). Pavarësisht, Trump ka zgjeruar një tarifë alumini për të përfshirë gjithashtu birrën në kanaçe, e cila mund të bëjë më të shtrenjtë edhe për ata që qëndrojnë në shtëpi.
Analistët e UBS i thanë Reuters se shitësit e mëdhenj të alkoolit do të duhet të rrisin çmimet deri në 5% për të mbuluar tarifat nëse ata zgjedhin të mos i thithin vetë kostot.
Elektronikë, si iPhone dhe konsolat e lojërave
Telefonat celularë, TV-të dhe konsolat e lojërave janë shpesh blerje me vlerë të lartë, dhe tarifat e fundit të SHBA-së mund t’i bëjnë ato edhe më të shtrenjta.
Kina, si dhe Tajvani dhe Koreja e Jugut, janë eksportuesit kryesorë të elektronikës për SHBA-në.
Pothuajse të gjithë iPhone-t prodhohen në Kinë, megjithëse disa prodhohen gjithashtu në Indi (e cila gjithashtu është në listën e “shkelësve më të këqij” me një tarifë prej 26%). Samsung, nga ana tjetër, ka operacione të rëndësishme prodhimi në Vietnam.
Akoma nuk është e qartë se si do të reagojnë këto kompani të mëdha teknologjike ndaj tarifave të reja. Por kompania japoneze e lojërave, Nintendo, njoftoi të premten se po shtyn pre-order-et për konsolën e saj Switch 2, duke thënë se duhet të “vlerësojë ndikimin e mundshëm të tarifave.”
Shein dhe Temu
Amerikanët mund të zbulojnë se blerja e rrobave nga shitësit online të modës së shpejtë si Temu ose Shein nga Kina, me disa klikime në telefon, mund të bëhet më e shtrenjtë.
Përveç vendosjes së tarifave për nivelin shtetëror, Trump ka nënshkruar një urdhër ekzekutiv që heq përjashtimin që ndalonte ngarkimin e tarifave për dërgesat me vlerë të vogël nga Kina.
Ky përjashtim quhet “de minimis” dhe kishte lejuar që dërgesat nën $800 (£620) të hynin në SHBA pa taksa. Ekspertët thonë se ky ka qenë një arsye kryesore pse Temu dhe Shein kanë mundur të mbajnë çmimet e ulëta.
Ky urdhër do të thotë që këto kompani mund të kenë për herë të parë të paguajnë taksa për rrobat që shpesh i dërgojnë drejtpërdrejt te klientët.
Nuk është e qartë se sa do të rriten çmimet për këto produkte me eliminimin e këtij përjashtimi, por Shtëpia e Bardhë thotë se dërgesat e vogla që dërgohen në SHBA përmes rrjetit postar ndërkombëtar mund të jenë subjekt i një takse prej “30% të vlerës së tyre, ose $25 për artikull.”
Kjo taksë do të rritet në $50 për artikull pas 1 qershorit, sipas Shtëpisë së Bardhë./Katror.info
Përgatiti:
