Weronika Knowska është njëra nga gjashtë studentët ndërkombëtarë që po studiojnë në programin master të Fakultetit Juridik të Universitetit të Prishtinës – “Të drejtat e njeriut, e drejta penale ndërkombëtare dhe drejtësi tranzicionale”, i cili ligjërohet në gjuhën angleze.
“A ndihesh e sigurt këtu në Kosovë? Kjo është diçka që unë jam duke pasur shumë biseda kur të dalë nga Kosova dhe them: hej, kjo [Kosova] është më moderne se Polonia, më shumë rinore se Polonia dhe ndihem e sigurt këtu p.sh si një grua duke ecur natën, sesa në shumë shtete të ndryshme të Bashkimit Evropian”, kështu u përgjigjet të tjerëve Knowska, kur e pyesin për qëndrimin e saj në Kosovë.
Por kjo nuk është hera e parë që 27-vjeçarja nga Polonia po qëndron në Prishtinë.
Ajo ka punuar në kryeqytetin kosovar me njerëzit e saj që nga viti 2022. Ajo banon në një apartament me qira në lagjen “Tophane” të kryeqytetit, megjithëse tha se kanë pasur mundësinë që t’i shfrytëzojnë konviktet në Qendrën e Studentëve të UP-së.
Knowska ka studiuar marrëdhënie ndërkombëtare në Universitetin e Varshavës në Poloni, pastaj ka studiuar përmes programit Erasmus një vit në Athinë të Greqisë, ka një titull master në marrëdhënie ndërkombëtare, është hulumtuese dhe ka shtatë vjet që punon në sektorin joqeveritar me refugjatë dhe të rinj. Për momentin, ajo është duke specializuar në dezinformimin rreth migrimit.
Knowska e kishte kuptuar për mundësinë për të studiuar master në UP sa kishte qenë duke udhëhequr një trajnim të OJQ “Youth Initiative of Human Rights” në Prizren që kishte të bënte me shkëmbimet në mes serbëve dhe kosovarëve.
“Duke punuar këtu në Kosovë e kam kuptuar se mund të kem njohuri praktike kur bëhet fjalë për njerëz të ndikuar nga lufta, por çka mungon në karrierën time akademike, përvojën time akademike janë njohuritë për të drejtën penale ndërkombëtare si më shumë njohuri teorike në drejtësi tranzicionale” – ka thënë Knowska.
Programi i Fakultetit Juridik sipas Knowskas është në një vend ku mund të shohësh moderimin e konfliktit dhe proceset e drejtësisë tranzicionale.
Për Weronikan “koha në Ballkan shkon më ngadalë sesa në Europën Perëndimore”, për këtë ajo thotë se për shumë gjëra duhet të presin më shumë ose duhet ta forcojnë vetën me durim. Krahasuar me mënyrën e studimit në Universitetin e Varshavës, Knowska e vlerëson më shumë atë të UP-së.
“Kur flasim për përmbajtjen unë jam shumë e kënaqur përderisa në Poloni, po ashtu në Greqi, studimet dhe procesi i mësimit bazohet më shumë në ligjëratë, përderisa këtu është më shumë bazuar në bisedë dhe për mua si person që vjen nga sistemi joformal i edukimit është diçka shumë e rëndësishme, sepse për të mësuar ne në fakt duhet të komunikojmë me njëri-tjetrin” – tha Knowska.
Ajo kishte takuar kosovarët më parë dhe kishte dëgjuar se Kosova është një vend i bukur, vend rinor dhe shumë mikpritës. Kurse, njerëzve të saj sigurohet t’u tregojë se nuk ka më luftë në Kosovë.
“Por, kur flas me njerëz në Poloni apo shtete të ndryshme ose kur shoqëria më vizitojnë këtu p.sh për natën e Vitit të Ri shokët e mi erdhën këtu nga Hungaria dhe Italia dhe familjet e tyre ishin të tmerruar se po vinin në një zonë lufte, sepse duket sikur të ‘90-ta kanë ngecur shumë në perspektivën perëndimore për Kosovën dhe duket sikur ka ende luftë në Kosovë” – ka treguar Knowska.
Për literaturën në Fakultetin Juridik të UP-së, Knowska tha se nuk kanë probleme, pasi shumica e librave janë në gjuhën angleze dhe sipas saj, edhe ligji në Kosovë është në gjuhën angleze, kështu që e konsideron si shumë të qasshëm.
“Çka kam pasur problem është se dua shumë ta mësoj gjuhën shqipe dhe është shumë e vështirë për të gjetur burime në dialektin gegë për të praktikuar dhe mësuar diçka” – tha Knowska.
Ajo tha se do t’ua rekomandonte shoqërisë së saj të vinin në Kosovë, jo vetëm për të studiuar. Sipas saj, Kosova është një vend i përballueshëm sa i përket aspektit financiar për ata që vijnë nga shtetet e BE-së.
“Për personat që do ta konsideronin këtë program, mendoj se çka do të ishte po ashtu e rëndësishme është se është shumë fleksibil dhe nuk ke nevojë të heqësh dorë në karrierën tënde për një vit dhe ta pezullosh për të qenë këtu. Ne zakonisht kemi orë mësimi të qasshme për njerëzit që kanë punë ditore” – ka shtuar Knowska.
Përveç këtij programi ku studion Knowska, Avni Puka, dekan i Fakultetit Juridik në UP ka thënë se në mandatin e tyre të menaxhmentit kanë edhe programin tjetër në gjuhën angleze – “Studime të avancuara evropiane”.
Sipas Pukës, në programin “Të drejtat e njeriut, e drejta penale ndërkombëtare dhe drejtësi tranzicionale” janë edhe 20 studentë vendor, kurse të angazhuar 10 profesorë vendor e 15 ndërkombëtarë nga universitete prestigjioze.
Studentët në këtë program përfitojnë bursë mujore në vlerë 500 euro në muaj, akomodim në konvikt pa pagesë, praktikë dhe një deri dy aktivitete studimore jashtë Kosovës.
“Meqenëse jemi vend i dalur nga lufta, ka qenë si detyrim i joni që në rolin nga perspektiva akademike ta adresojmë të kaluarën dhe një hap të parë ne kemi bërë me këtë program master që është qe dy vite i akredituar” – ka thënë Puka.
Dekani Puka tha se “synojmë përmes kësaj, Universitetin e Prishtinës, Fakultetin Juridik po edhe Kosovën ta bëjmë si referencë nesër të studimit, të hulumtimit të kësaj fushe, sepse ka të bëj me të kaluarën tonë”. Ai ka treguar se janë në komunikim intensiv me shumë partnerë për krijimin e Qendrës për studimin e gjenocidit, holokaustit dhe drejtësisë tranzionale.
Në përmbajtjen e programit, përveç drejtësisë tranzicionale, Puka ka treguar se përfshihen: krimet e luftës, krimet kundër njerëzimit, gjenocidit, jurispodencën e gjykatave ndërkombëtare për krimet kundër të drejtës ndërkombëtare, shkelja e rëndë e të drejtave të njeriut.
Në këtë program vitin e kaluar kanë studiuar 10 studentë ndërkombëtarë të rregullt nga Serbia, Spanja, Turqia dhe pjesa tjetër nga Afrika Gana, Egjipti, Sudani Jugor, Nigeria.
Ndërsa këtë vit Puka tha se studentët janë nga Franca, Holanda, Polonia, Rumania, Maldive dhe ishujt e Australisë./Kallxo.com/Katror.info
Përgatiti:
