Në një botë gjithnjë e më të digjitalizuar, TikToku ka marrë një rol qendror në formësimin e mënyrës se si të rinjtë ndërtojnë identitetin e tyre dhe ndërveprojnë me shoqërinë.
Ndryshe nga platformat tradicionale të rrjeteve sociale, kjo platformë e përqendruar në përmbajtje të shpejtë dhe vizuale, nuk është më thjesht një mjet argëtimi, por është kthyer në një fushë të re socializmi.
Megjithatë, pas kësaj ndërveprimi virtual të dukshëm, po shfaqen pasoja konkrete rënie e nivelit të përqendrimit, fragmentim i identitetit, varësi nga pëlqimet dhe sfida të reja për shëndetin mendor të të rinjve.
Mundesh me e lexu edhe…
Sociologu Genx Xërxa, gjatë një bisede për Albanian Post, shpjegon se TikTok ka një ndikim të thellë në ndërtimin e identitetit social të të rinjve dhe përshtatjen e tyre me normat e grupit në një shoqëri gjithnjë e më të ndërmjetësuar nga teknologjia.
“TikTok nxit vetë-shprehjen përmes krijimit të videove dhe u jep të rinjve një hapësirë për të eksperimentuar me identitetin e tyre. Ata lidhen me të tjerë që ndajnë vlera, estetika ose interesa të ngjashme, duke forcuar ndjenjën e përkatësisë”, deklaroi Xërxa për AP.
Sipas tij, ekzistojnë dy anë të medaljes.
Nga njëra anë, platforma mund të nxisë kreativitetin dhe vetëbesimin, ndërsa nga ana tjetër, ajo mund të krijojë presion të fortë për konformizëm për të ndjekur trendët.
“Shpesh të rinjtë përpiqen të balancojnë autenticitetin me dëshirën për pranim, duke ndryshuar sjelljen apo pamjen për t’iu përshtatur normave të grupit virtual. Kjo sjellje ndikon në vetëvlerësim dhe mund të çojë në ndjenja të pamjaftueshmërisë ose mungesë stabiliteti emocional”.
Një nga karakteristikat më të spikatura të TikTok-ut është mënyra se si algoritmet krijojnë “flluska sociale” që forcojnë interesat ekzistuese të përdoruesve.
“Këto flluska sociale ndihmojnë në ndërtimin e komuniteteve me interesa të përbashkëta, por gjithashtu kufizojnë ekspozimin ndaj pikëpamjeve të ndryshme, duke ndikuar në aftësitë e të rinjve për të naviguar diversitetin social”.
Përveç ndikimit në sjellje të përditshme, TikTok ndikon edhe në aspektet më të thella të identitetit dhe shëndetit mendor.
Algoritmet krijojnë varësi nga miratimi i të tjerëve, ku ndjekësit dhe pëlqimet shndërrohen në tregues të vlerës personale.
“Kjo varësi nga ‘miratimi dixhital’ mund të çojë në rënie të vetëbesimit, ankth, depresion dhe një ndjenjë të vazhdueshme të pamjaftueshmërisë”, paralajmëron Xërxa.
Psikologu Kristjan Halilaj, në një përgjigje për Albanian Post sqaron rëndësinë e qëllimit me të cilin të rinjtë përdorin TikTok-un, duke vënë në dukje se ndikimi i kësaj platforme nuk është i njëjtë për të gjithë.
“Ka shumë rëndësi për çka e përdorin të rinjtë TikTok-un, sepse kur e përdorin për promovim të vetvetes, atëherë ai ndikon në vetëvlerësimin e tyre, pasi funksionon si një mekanizëm shfaqjeje dhe vetë-prezantimi”, deklaroi Halilaj për Albanian Post.
Në këtë kontekst, platforma mund të shërbejë si një hapësirë për zhvillimin e identitetit dhe vetëbesimit, për sa kohë përdoret në mënyrë aktive dhe krijuese.
Mirëpo, ai paralajmëron se një përdorim pasiv – vetëm për konsum informacioni mund të ketë efekte të kundërta.
“Kur të rinjtë e përdorin pasivisht, vetëm për të marrë informacione, kjo ul nivelin e komunikimit apo të proaktivizmit të tyre, gjë që i bën ata të jenë më pasivë dhe vazhdimisht në pritje”.
Ai gjithashtu ngre shqetësimin për ndikimin që format e videove të shkurtra kanë në funksionet njohëse të të rinjve.
“Po padyshim, niveli i ulët i përqendrimit është tepër i madh, sepse videot kryesisht që shfaqen në TikTok janë të metrazhit të shkurtër – kjo ul nivelin e përqendrimit dhe interesimit për tema dhe histori me kuptim të plotë”, nënvizoi ai.
Sipas tij, kjo ndikim shkon përtej interesit momental, duke ndikuar drejtpërdrejt në sjelljen dhe aftësinë e të rinjve për të ruajtur disiplinë në mendim dhe veprim.
“Si pasojë, kjo ul në mënyrë automatike edhe nivelin e disiplinës te të rinjtë”.
TikTok numëron rreth 1.59 miliardë përdorues aktivë mujorë në nivel global, duke u renditur ndër aplikacionet më të përdorura në botë.
Statistikat tregojnë se 53 % e të rinjve e përdorin aplikacionin për më shumë se një orë në ditë, 35 % mbi 1.5 orë, dhe 20 % për më shumë se 2 orë./Katror.info
