Në mes të shkretëtirës australiane, rreth 850 kilometra në veri të qytetit Adelaide, ndodhet Coober Pedy –një qytet ku shumica e jetës zhvillohet nën tokë. Në pamje të parë, peizazhi duket i zbrazët: duna rëre me ngjyrë salmoni, grumbuj dheu të bardhë dhe disa tuba ajrimi që dalin nga toka.
Por poshtë këtij terreni të thatë fshihet një qytet i gjallë, me shtëpi, restorante, hotele dhe madje edhe një kishë ortodokse, të gjitha të ndërtuara në zemër të gurit.
Emri Coober Pedy vjen nga një term aborigjen që do të thotë “njeriu i bardhë në gropë” – dhe për arsye të qarta. Qyteti u themelua në fillim të shekullit të 20-të si një qendër minierash për nxjerrjen e opalit, gurit të çmuar që ka bërë të njohur këtë zonë në mbarë botën.
Mundesh me e lexu edhe…
Sot, popullsia e tij prej rreth 2,500 banorësh jeton kryesisht nën tokë, në banesa të quajtura “dugouts”, të futura në shkëmbin ranor.
Këto shtëpi janë një shembull i jashtëzakonshëm i përshtatjes njerëzore. Ndërtuar fillimisht nga minatorët që kërkonin strehë nga vapa përvëluese, banesat nëntokësore ofrojnë temperaturë konstante prej rreth 23°C gjatë gjithë vitit – një luks i vërtetë në një zonë ku termometri në verë mund të arrijë deri në 52°C dhe në dimër të bjerë deri në 2°C.
Në Coober Pedy, rreth 60% e popullsisë jeton nën tokë. Shtëpitë e tyre shpesh kanë dritare të vogla që hapen në shpatet e kodrave, me korridore të ngushta që të çojnë në dhoma të mëdha e të freskëta.
Gurët ranorë janë aq të butë sa mund të gdhenden me thikë, dhe kjo u ka dhënë banorëve liri të plotë në ndërtimin e hapësirave të tyre – disa prej tyre me pishina, dhoma lojërash dhe madje edhe galeri arti.
Edhe pse unike në Australi, ideja e jetesës nën tokë nuk është e re. Në Turqi, Derinkuyu është një qytet i lashtë nëntokësor i ndërtuar mbi 2,800 vjet më parë, që dikur strehonte mbi 20 mijë njerëz. Si në Coober Pedy, edhe atje banorët përdornin rrjete ajrimi dhe korridore të gdhendura për t’u mbrojtur nga temperaturat ekstreme.
Dallimi është se Coober Pedy nuk është një relike historike – është një qytet i gjallë. Në çdo kthesë të shkretëtirës, mund të gjesh banesa, hotele, restorante apo edhe një muze të futur në shkëmb, ku ekspozohen vegla minerare dhe opale të rralla.
Madje, turistët mund të qëndrojnë në hotele nëntokësore, ku dhomat e fjetjes janë të ngrohta dhe të qeta, me dritë të zbehtë që imiton agimin. /AP/Katror.info
