Sa shpesh shikoni lart në qiell, në vend që të shikoni poshtë në pasqyrën e zezë mbi të cilën mund të jeni duke lexuar këtë artikull? A do ta lexoni deri në fund të kësaj faqeje? Sa faqe keni hapur sot?
Nëse jeni në tren, sa njerëz po ndërveprojnë me njerëz të tjerë, në vend që të shikojnë në telefonat e tyre? Nuk jam unë për të gjykuar. Unë jam po aq e varur nga goditja e dopaminës sa të tjerët. Por kohët e fundit, me botën që po bëhet më e zhgënjyer dhe e ndarë, duket se është më urgjente se kurrë të shikojmë drejt jashtë, në vend të brendshmes, dhe të kushtojmë vëmendje në mënyrat më të vlefshme, shkruan Katy Hessel në The Guardian.
U kujtova për këtë kur pashë Bed Rot, një tapet nga artistja amerikane Qualeasha Wood, në Salon 94 në New York. Ajo tregon një grua të shtrirë, ose “e shtrirë në shtrat”, me sy të bardhë të ndriçuar dukshëm nga ekrani i saj. Rreth saj ka shumë thasë me moto që janë simbolike për kulturën e vitit 2024 [ vera e brishtë, për shembull], por që tashmë ndihen të përkohshme, të humbura në shpejtësinë e botës sonë të mbushur me internet. Ajo duket e shteruar. Unë ndihem e shteruar duke e parë atë. Dhe kjo melankoli është një gjë e zakonshme, përcjell Katror.info
Mundesh me e lexu edhe…
Në një seri të re radiofonike, Appetite for Distraction, Matthew Syed eksploron gjendjen e kapacitetit tonë për vëmendje. Ndërsa debatet për këtë çështje kanë ekzistuar që nga mesjeta, në mesjetë ishin të shqetësuar për teknologjinë e “librit” – duket se kjo është veçanërisht e rëndësishme për epokën tonë digjitale. Studimet kanë zbuluar se njerëzit kalojnë mesatarisht vetëm 40 sekonda ose më pak në diçka që shohin në një ekran – një ulje prej 80% që nga viti 2004.
Ndërkaq, shpërqendrimi mund të vijë në shumë forma, problemi sot, na thotë Syed, është shfrytëzimi i çrregulluar, nga kompanitë e mëdha teknologjike. Me algoritmet e tyre të sofistikuara, ata po përdorin më shumë të dhënat tona se kurrë, duke e kthyer lëvizjen tonë të shfletimit në para. Kjo inkurajon varësinë dhe pengon, veçanërisht te fëmijët, zhvillimin e trurit. Ngadalë, duket se po bëhemi më pak të angazhuar, më pak krijues, më pak të lidhur, më pak njerëzor.
Jo më pak, ne po kërkojmë art që mund të ofrojë perspektiva që ndryshojnë botën. Kjo nuk do të thotë se duhet të heqim dorë nga teknologjitë digjitale moderne. Gjëra të mëdha dalin nga to: lidhja globale; ndërtimi i komunitetit, veçanërisht për subkulturat; krijimi i lëvizjeve; një platformë për të dhënë zë njerëzve, për të përhapur gëzim, bukuri dhe njohuri. Por, duhet të jemi të vetëdijshëm për aspektet më të këqija që janë koduar në dizajnin e tyre, të krijuara për të na mbajtur të ngacmuar. Tapeti i Wood është një vizion trishtues për atë çfarë mund të jetë bërë, ose tashmë ka bërë, kjo botë.
Është e vlefshme të kuptohet se Bed Rot mbajti vëmendjen time më shumë se sa zakonisht do të bënte ekrani im, duke pohuar fuqinë e artit për ta bërë shikuesin të ndalojë, të shikojë dhe të mendojë. Është shumë më e vështirë të largohesh kur një objekt material është para teje – ashtu si një bisedë është më e thellë kur është ballë për ballë dhe jo në ekran.
Unë besoj se arti mund të ndihmojë në kundërveprimin e efekteve dëmtuese të shfletimit në telefonat tanë të mençur. Më shumë se kurrë, ne po kërkojmë art që mund të ofrojë perspektiva që ndryshojnë botën për të na bërë të besojmë sërish te njeriu ynë. Për shembull, puna e artistes së tokës Nancy Holt na rikthen me botën natyrore dhe misteret e atmosferës lart.
Përgjumur në shkretëtirën e Madhe të Basinës, në Utah, ndodhen Tunelet e Diellit të Holt: katër tubacione gjigante betoni, të mjaftueshme për të kaluar brenda, që shikojnë njëra-tjetrën në formën e një “X”. Gjatë ditës, mund të shihni shtrirjen e peizazhit të thatë dhe qiellit përmes tuneleve. Nëse ka diell, drita depërton përmes vrimave në tubat e vendosur në konstelacionet Capricorn, Columba, Draco dhe Perseus – sikur të po ecni mbi yje. Dy herë në vit, gjatë solsticitit të verës dhe dimrit, dielli do të rreshtohet saktësisht me tunelet dhe drita do të depërtojë përmes tyre.
Duke përdorur Tokën dhe kozmosin si vegla, Holt, e cila vdiq në vitin 2014, thekson bukurinë e jashtëzakonshme të botës natyrore duke ofruar një enë për ta parë atë. Puna e saj konfirmon faktin se toka, deti, qielli dhe lidhja njerëzore janë gjithmonë aty, duke kërkuar vëmendjen tonë, por pa asnjë qëllim për fitim kapitalist.
Siç tha shkrimtarja Iris Murdoch në një intervistë: “Shumicën e kohës ne nuk e shohim fare botën e madhe dhe të gjerë të vërtetë, sepse jemi të verbuar nga varësia, ankthi, xhelozia, zemërimi, frika. Krijojmë një botë të vogël personale në të cilën mbetemi të mbyllur.”
Arti i madh është çlirues, na mundëson të shohim dhe të gëzohemi për atë që nuk jemi ne vetë.
Arti na kujton të shikojmë lart nga bota e vogël që kemi krijuar në pasqyrën e zezë që jeton në xhepin tonë. Na ndihmon të kuptojmë vendin tonë në univers, dhe të shohim përtej vetes sonë të filtruar përmes teknologjisë.
Është koha të rimarrim vëmendjen tonë dhe t’ia japim gjërave që e meritojmë dhe që kanë vlerë. /The Guardian
Përkthyer nga Katror.info
Përgatiti:
