Norvegjia është lider botëror në adaptimin e makinave elektrike, të cilat vitin e kaluar përbënin nëntë nga dhjetë automjete të reja të shitura në vend.
A mund të mësojnë edhe shtetet e tjera nga kjo përvojë?
Për më shumë se 75 vjet, shitësi i makinave në Oslo, Harald A Møller, ka importuar Volkswagen, por në fillim të vitit 2024 i dha lamtumirën makinave me karburant fosil.
“Ne mendojmë se është gabim të këshillojmë një klient që hyn këtu sot të blejë një makinë me motor me djegie të brendshme [ICE], sepse e ardhmja është elektrike,” thotë drejtori ekzekutiv Ulf Tore Hekneby, teksa sheh makinat e ekspozuara.
“Autonomi e gjatë, shpejtësi e lartë e karikimit, është e vështirë të kthehesh pas” tha ai.
Në rrugët e kryeqytetit të Norvegjisë, Oslos, makinat me bateri nuk janë thjesht një risi, por një normë. Mjafton një vështrim dhe do të vini re se pothuajse çdo makinë tjetër ka një ‘E’ për ‘elektrike’ në targën e saj.
Ky vend nordik me 5.5 milionë banorë ka adoptuar makinat elektrike më shpejt se çdo shtet tjetër dhe është pranë fazës përfundimtare të ndalimit të shitjes së makinave të reja me karburant fosil.
Vitin e kaluar, numri i makinave elektrike në rrugët e Norvegjisë për herë të parë tejkaloi ato me karburant. Kur përfshihen edhe makinat me naftë, automjetet elektrike përbëjnë pothuajse një të tretën e totalit në rrugët e vendit, shkruan BBC, përcjell Katror.info.
Sipas të dhënave të Federatës Rrugore të Norvegjisë (OFV), 88.9% e makinave të reja të shitura në vend gjatë vitit të kaluar ishin elektrike, nga 82.4% në vitin 2023.
Në disa muaj, shitjet e makinave plotësisht elektrike arritën deri në 98%, ndërsa blerjet e makinave të reja me benzinë ose naftë pothuajse u zhdukën.
Në krahasim, në Mbretërinë e Bashkuar makinat elektrike përbënin vetëm 20% të regjistrimeve të reja në vitin 2024, megjithëse kjo ishte një shifër rekord, duke u rritur nga 16.5% në vitin 2023.
Ndërsa në SHBA, kjo shifër ishte vetëm 8% vitin e kaluar, një rritje e lehtë nga 7.6%.
Norvegjia është padyshim një pioniere në fushën e makinave elektrike, por kjo revolucion i automjeteve elektrike është ndërtuar gjatë tre dekadave.
“Gjithçka filloi që në fillim të viteve 1990,” thotë Christina Bu, sekretarja e përgjithshme e Shoqatës Norvegjeze të Makinave Elektrike.
“Pak nga pak, ne kemi rritur taksat për makinat me motor benzine dhe nafte, duke i bërë ato shumë më të shtrenjta për t’u blerë, ndërsa makinat elektrike janë përjashtuar nga taksat” thotë ajo.
Mbështetja për automjetet elektrike fillimisht kishte për qëllim të ndihmonte dy prodhues norvegjezë të hershëm të EV-ve: Buddy [më parë Kewet] dhe TH!NK City, edhe pse ata dolën nga tregu, stimujt për automjetet ekologjike mbetën.
“Qëllimi ynë është të sigurojmë që zgjedhja e automjeteve me zero emetime të jetë gjithmonë një opsion i mirë dhe i realizueshëm,” thotë zëvendësministrja norvegjeze e Transportit, Cecilie Knibe Kroglund.
Edhe pse është një prodhues i madh i naftës dhe gazit, Norvegjia synon që të gjitha makinat e reja të shitura të jenë me ‘zero emetime’ duke filluar nga viti 2025.
Ky qëllim jo detyrues u vendos që në vitin 2017 dhe tani duket se është i arritshëm.
“Po afrohemi me shpejtësi drejt këtij objektivi dhe mendoj se do ta arrijmë atë,” shton Kroglund.
Çelësi i suksesit të Norvegjisë ka qenë politikat afatgjata dhe të parashikueshme.
Në vend që të ndalonte makinat me motor me djegie të brendshme, qeveria ka orientuar zgjedhjet e konsumatorëve. Përveç taksave dhe tarifave të larta për regjistrimin e makinave me karburant fosil, janë hequr TVSH-ja dhe tarifat e importit për makinat me emisione të ulëta.
Një sërë përfitimesh, si parkimi falas, tarifat e ulëta rrugore dhe qasja në korsitë e autobusëve, u shtuan më pas.
Në kontrast, Bashkimi Evropian planifikon të ndalojë shitjen e makinave të reja me karburant fosil deri në vitin 2035, ndërsa Mbretëria e Bashkuar synon t’i ndalojë ato në vitin 2030.
Shitja e makinave me benzinë dhe naftë ende lejohet në Norvegji, por pak njerëz zgjedhin t’i blejnë./Katror.info
Përgatiti:
