Agjencia amerikane e hapësirës NASA prezantoi se si duket dimri në Mars. Gjatë misioneve të saj të shumta, ajo zbuloi tiparet e akullta të Planetit të Kuq dhe sa shumë i ngjan Tokës ndonjëherë.
Gjatë dimrit, temperatura në Mars bie nën zero dhe temperatura më e ulët mbretëron në polet e tij, ku bie deri në minus 123 gradë. Megjithatë, asnjë rajon nuk ka mbulesë veçanërisht të trashë bore.
“Bie borë mjaftueshëm sa të mund të mbash borë. Nëse do të kërkoje vende skijimi, do të ishin kratere ose shkëmbinj ku bora mund të grumbullohej për shkak të sipërfaqes së pjerrët,” tha Sylivan Piqueux, një shkencëtar në Laboratorin Jet Propulsion të NASA-s.
Nuk është e mundur të vëzhgohen drejtpërdrejt reshjet e borës në Mars për shkak të sfidave që sjell puna në një atmosferë jashtëzakonisht të ftohtë dhe të hollë, por falë instrumenteve të specializuara, shkencëtarët kanë konfirmuar ekzistencën e reshjeve të borës në Planetin e Kuq.
MRO i NASA-s (Mars Reconnaissance Orbiter) mund të “shikojë” përmes reve duke përdorur instrumentin e tij Mars Climate Sounder. Ky instrument mund të zbulojë dritën në gjatësi vale që nuk janë të dukshme për syrin e njeriut dhe falë kësaj mund të “shohë” përmes reve dhe të vëzhgojë sipërfaqen e Marsit. Shkencëtarët zbuluan reshjet e dyoksidit të karbonit në këtë planet me ndihmën e këtij instrumenti.
Në vitin 2008, NASA dërgoi roverin Phoenix në një distancë prej 1500 kilometrash nga poli verior i Marsit, ku zbuloi borën që binte në sipërfaqe duke përdorur një instrument laser.
Ekzistojnë dy lloje të borës në Mars, bora “akull uji” dhe bora me dyoksid karboni, ose “akulli i thatë”. Për shkak të atmosferës së hollë marsiane dhe temperaturave të ftohta, akulli i thatë sublimohet në vend që të shkrihet, ashtu siç bën “akulli i ujit” dhe rezultati është krijimi i peizazheve të çuditshme ndërsa kthehet nga ngurtë në gjendje të gaztë.
Në Tokë, flokët e borës kanë gjashtë anë ose pika për shkak të mënyrës së formimit të tyre. Molekulat në kristalet e akullit bashkohen së bashku në një strukturë gjashtëkëndore, e cila është rregullimi që lejon molekulat e ujit të formohen në mënyrë më efikase. Parimi vlen për të gjithë kristalet, sepse renditja e atomeve përcakton formën e kristalit. Në rastin e dyoksidit të karbonit ose “akullit të thatë”, molekulat janë gjithmonë të lidhura në formën e katërt kur ngrihen.
Një nga zbulimet më emocionuese rreth dimrit në Mars ndodh në fund të tij kur akulli i grumbulluar shkon nga ngurtësi direkt në një gjendje të gaztë, një proces i quajtur sublimim. Gjatë këtij procesi, akulli merr forma të çuditshme dhe të bukura që shkencëtarëve u kujtojnë merimangat, djathin zviceran e të ngjashme.
Përgatiti:
