Studimet kanë treguar se temperatura e globit është në rritje. Por si do të vijojnë njerëzit të menaxhojnë të nxehtin përpos instalimit të kondicionerëve?
Njerëzit në Egjiptin e Lashtë apo Perandorinë Persiane e kanë “mundur” të nxehtin për mijëvjeçarë me radhë pa pasur elektricitetet apo lehtësira të tjera teknologjike.
Zgjidhja e tyre kanë qenë “kapësit e erës”. Duke qenë se ata i ftohin ndërtesat pa përdorur elektricitet apo karburant, janë edhe zgjidhja më ekologjike që studiuesve mund t’u vijë në mend kur mendojnë për mënyra ekonomike për t’i shpëtuar të nxehtit.
“Kapësit e erës” ose “bâdgir” në persisht, janë struktura të zakonshme që zgjateshin mbi çatitë e kullave drejtkëndore.
Si funksionojnë: Kapësit e erës janë të struktura të larta si oxhakë. Ato mbledhin erën e ftohtë dhe e drejtojnë nëpër ndërtesën në të cilën janë vendosur. Ato projektohen ndryshe, bazuar nga erërat dhe temperaturat mbizotëruese në një rajonin ku janë të vendosura.
Dizajni përballet me hapjen e kullës drejt erës mbizotëruese për të krijuar ventilim natyral.
Por klimat lokale janë të ndërlikuara dhe shpeshherë kapësit e erës kishin shumë veçori: filtra, sisteme ftohjeje pasive (duke kaluar ajrin e nxehtë mbi ujë të ftohtë) ose hapje të shumta për të llogaritur drejtimet e ndryshme të erës.
Parham Kheirkhah Sangdeh është studiues në Universitetin Ilam në Iran që studion aplikimin shkencor dhe kulturën e kapësve të erës në arkitekturën bashkëkohore. Ai thotë se insektet dhe pluhuri i nxitën njerëzit që t’i braktisnin këto metoda ftohjeje dhe të kthenin sytë nga teknologjia e perëndimit.
“Duhet të ketë disa ndryshime në perspektivat kulturore për të përdorur këto teknologji. Njerëzit duhet të mbajnë një sy në të shkuarën dhe të kuptojnë pse ruajtja e energjisë është e rëndësishme”, tha Kheirkhah Sangdeh për BBC. /Katror.info
Përgatiti:
