Pishat “Te Çami” në Kaçanik janë shndërruar në një park rekreativ, të pastër dhemiqësor me ambientin dhe për këtë ndër më meritorët është Valon Raka dhe organizata Gjethi, që ai drejton.
Ne kemi vendosur që këtë edicion të Aktivizmit Qytetar t’ia kushtojmë angazhimit të Rakës për ruajtjen e ambientit, rivitalizimin e ujërave dhe lumenjve në Kosovë, e njëherazi edhe rritjen e numrit të hapësirave publike të shfrytëzueshme.
“Unë jam Valoni. Jam nga organizata “Gjethi” – organizatë që merret me çështje mjedisore në anën jugore e jug-lindore të Kosovës.” – Valon Raka
Mundesh me e lexu edhe…
” Arsyeja kryesore pse ne merremi me çështje mjedisore, t’u e marrë parasysh që Kosova ka shumë probleme është se gjendja mjedisore/e ambientit të Kosovës është tragjike dhe nëse ne si qytetarë nuk merremi dhe nuk bëjmë diçka, e ta bëjmë një hap konkret në këtë drejtim, atëherë situata ka me qenë edhe më e keqe. – Valon Raka
Ndotja e ujit dhe ambientit në Kosovë është problematikë që duhet të trajtohet me prioritet nga institucionet lokale e qendrore. Deri tash një pjesë bukur të madhe të evidentimit të problemeve, ngritjes së vetëdijes, por edhe rikuperimit të ekosistemeve të ndryshme e kanë bërë dhe po vazhdojnë ta bëjnë organizatat e ndryshme ambientaliste rajonale e lokale.
I pyetur për gjendjen e ekosistemeve ujore në Kosovë, Raka thekson se resurset ujore në Kosovë po rrezikohen nga shkarkimi i ujërave të zeza të patrajtuara, qoftë nga amvisëritë apo industria, por edhe nga hedhja e mbeturinave të ngurta. E shkatërrimi i këtyre ekosistemeve ujore paraqet rreziqe të rënda për shëndetin publik meqë uji i kontaminuar mund të çojë në një sërë sëmundjesh dhe çekuilibër ekologjik.
” Ne momentalisht jemi në komunën e Ferizajt. Jemi te bifurkacioni, ku këtu janë dy degë të cilat derdhen në dy dete të ndryshme.” – Valon Raka
“Gjendja është ashtu siç po e shihni edhe ju – gati se fare nuk ka ujë, Këtu po shihet që ka dorë edhe dora e njeriut. Ujin dikush është t’u e ndalë. Këtu ekspertët mjedisorë të cilët merren (me çështjet e mjedisit), por edhe autoritetet lokale duhet që të japin atë kontributin e tyre që gjendja të kthehet në gjendjen e mëparshme, për arsye se një fenomen i tillë duhet të ruhet, të konsolidohet dhe duhet të
jetë pjesë e Kosovës tonë.” – Valon raka
Sipas tij, një ndërhyrje e vogël nga rrjedha natyrale e lumenjve apo liqeneve, apo shtimi i vetëm një elementi ndikon në mënyrë drastike në jetën e bimëve dhe gjallesave në ujë. Madje, edhe jeta sociale ndikohet negativisht meqë krijohen më pak mundësi për aktivitete bujqësore, sociale e rekreative me shkatërrimin e tyre.
” Tani e kemi një sistem në të cilin po e përdorim ujin për çështje industriale, po e përdorim për me ndotë, po e përdorim si mbeturinë ku i hedhim të gjitha kanalizimet dhe ujërat atmosferike të qytetit dhe më e keqja është se po i hedhim edhe ujërat industriale.” – Valon Raka
Raka thotë se në partneritet me mediat dhe qytetarët kanë ngritur zërin duke i detyruar institucionet lokale dhe qendrore t’i penalizojnë bizneset. Si rrjedhojë bizneset janë detyruar t’i respektojnë ligjet dhe rregulloret. Një rezultat I matshëm sipas tij është se në lumin Lepenc në dy vitet e fundit nuk ka më ndotje nga fabrika “Silcapor”.
“ Tani ajo është një betejë të cilën e kemi fitu si organizata jo-qeveritare në rajonin tonë.” – Valon Raka
Krahas angazhimit për të paditur ata që bëjnë shkelje, nisma e Rakës ka vazhduar të punojë për të krijuar vendbanime të këndshme dhe rekreative aty ka mundur. I tillë është parku “Te Çami” në Kacanik. Ai thotë se ky projekt është financuar nga kompania vendore Kivo e cila merret me riciklimin e mbeturinave, që sipas tij është pjesë e një ekonomie qarkore, që është gjithnjë e më shume në trend.
” Momentalisht ky është një park shumë I vogël dhe modest. Kjo është një moto e organizatës tonë, ku ne faktikisht i bëjmë vendet unike përmes një investimi të vogël; me një shumë modeste, por që impaktin e ka të madh.” – Valon Raka
” Ne fokusohemi tek zhvillimi i qëndrueshëm. Ne kur ta bëjmë një projekt të tillë të vogël e simpatik, sigurohemi që materialet të jenë materiale natyrale, nga rajoni që vijnë, por në të njejëtën kohë të mos duken keq dhe të mos e dëmtojnë mjedisin.” – Valon Raka
Raka thekson se ky nuk është projekti i vetëm i llojit të tij, meqë parqe të ngjashme ata kanë realizuar edhe në vende të tjera të rajonit.
” Projekti i parë ka qenë rregullimi I shtegut për në majen e Lubetenit. Projekti i dytë ka qenë në fshatin Kërbliq ku janë dy ujëvara dhe aty shumë qytetarë po shkojnë për t’i vizituar këto dy ujvara.
Kështu, aktualisht vullnetarët e Gjethit janë duke zbatuar një projekt të ngjashëm edhe në brigjet e lumit Lepenc.” – Valon Raka
” Lufta jonë për mbrojtjen e mjedisit është që të involvojmë të gjithë faktorët që të jenë pjesë e zgjidhjes së problemit dhe jo pjesë e shkaktimit të problemit. Prioritetet tona në mënyrë drastike kanë ndryshu.” – Valon Raka
Ai thotë se në diskutime me zyrtarët komunalë në debatin e fundit me qytetarët kanë kërkuar që hapësirat që komuna ua ka dorëzuar qytetarit të jenë në hartën dhe mbikqyrjen e institucioneve lokale, meqë si organizata jo qeveritare nuk kanë kapacitete njerëzore që t’i mirëmbajnë ato.
” Shtetet super të zhvilluara me një kohë të caktuar e kanë pa që kthimi kah natyra është e vetmja alternativë të cilën e kemi dhe ne si Kosovë duhet që këtë pjesë ta kemi pjesë të çdo projekti, të çdo aktiviteti dhe çështjet mjedisore të jenë pjesë e jetës sonë të përditshme.” – Valon Raka
Edicionin #22 të plotë e gjeni KËTU 🙂
Kliko këtu dhe bonja Follow/pëlqeje Katror.info për me pa veç Lajme të Mira 🙂
Përgatiti:
