Përdorimi i zakonshëm i ambalazheve plastike mund të ndotë ushqimin me mikro dhe nanoplastikë, ka zbuluar një studim i ri i publikuar në revistën NPJ Science of Food.
Sipas studiuesve, ndotja plastike mund të ndodhë edhe gjatë momenteve të përditshme, siç janë hapja e paketave të mishit, frutave, perimeve, djathit apo sallamit.
Përveç kësaj, edhe qeset e çajit, paketimet e qumështit dhe lëngjeve, madje edhe kavanozët prej qelqi me kapakë plastikë, mund të lëshojnë grimca mikroskopike plastike.
Mundesh me e lexu edhe…
“Sa më shpejt të hapet një shishe, aq më shumë mikroplastikë çlirohet,” tha Lisa Zimmermann, autore kryesore e studimit dhe eksperte në Fondacionin Food Packaging Forum në Zvicër.
Ku gjendet mikroplastika?
Studiuesit kanë identifikuar praninë e mikro dhe nanoplastikës në një sërë produktesh të zakonshme, si birra, uji mineral, çajet, ushqimet e gatshme, orizi, kripa, peshku në konservë dhe pijet e gazuara.
Sipas Zimmermann, ky është dokumentimi i parë sistematik që konfirmon se paketimi vetë është burim i drejtpërdrejtë i ndotjes plastike të ushqimit.
Një tjetër studim nga i njëjti institucion në shtator të vitit 2024 zbuloi se mbi 3,600 kimikate të ndryshme mund të kalojnë nga ambalazhi në ushqim gjatë procesit të paketimit, përpunimit apo ruajtjes – përfshirë 73 kimikate të njohura për lidhje me kancerin, mutacione gjenetike dhe çrregullime hormonale apo riprodhuese.
Mikroplastika në trupin e njeriut
Mikroplastikat janë grimca plastike më të vogla se 5 mm, ndërsa nanoplastikat janë edhe më të imëta dhe mund të kalojnë përmes indeve të zorrëve apo mushkërive për të hyrë në qarkullimin e gjakut, duke u shpërndarë në të gjithë trupin.
Studime të fundit kanë zbuluar mikroplastikë në tru, gjak, mushkëri, mëlçi, jashtëqitje, qumësht gjiri dhe placentë.
Një analizë e muajit mars 2024 gjeti se personat me mikro-apo nanoplastikë në arteriet e qafës kishin dyfish rrezik për infarkt, goditje cerebrale ose vdekje krahasuar me ata pa gjurmë plastike në sistemin e tyre.
Çfarë e shton lirimin e mikroplastikës?
Bazuar në një përmbledhje të 103 studimeve, disa faktorë rrisin ndjeshëm rrezikun e ndotjes plastike:
- Ushqimet ultra të procesuara përmbajnë më shumë mikroplastikë për shkak të kontaktit të zgjatur me makineri plastike gjatë përpunimit.
- Ngrohja e plastikës, sidomos në mikrovalë.
- Larja e enëve plastike për ripërdorim dhe ekspozimi në rrezet e diellit.
- Hapja dhe mbyllja e shpeshtë e paketimeve, si kapakët e shisheve.
Në një shembull konkret, një gotë plastike e llojit melamine, pas 100 larjesh, çlironte gjithnjë e më shumë mikroplastikë në ushqimin e vendosur brenda saj.
Si të mbrohemi nga mikroplastika?
Edhe pse ndotja plastike nuk mund të shmanget tërësisht, disa hapa ndihmojnë për të kufizuar ekspozimin:
- Zëvendësoni enët plastike me kavanozë qelqi apo enë çeliku.
- Mos ngrohni ushqimin në plastikë, veçanërisht për ushqimin e foshnjave.
- Shmangni paketimet me kod riciklimi 3, që zakonisht përmbajnë ftalate.
- Përdorni qese të ripërdorueshme dhe sjellni enët personale për blerje, ushqim apo kafe jashtë shtëpisë.
Nevojitet veprim i përbashkët
Megjithatë, kjo çështje nuk mund të zgjidhet vetëm përmes veprimeve individuale. Kërkohet angazhim global dhe masa sistematike për të frenuar ndotjen plastike në burim.
Në gusht 2025, mbi 175 vende do të mblidhen në Gjenevë për të negociuar një marrëveshje ndërkombëtare që synon ndalimin e ndotjes plastike.
Ekspertët i bëjnë thirrje qytetarëve të ushtrojnë presion mbi përfaqësuesit e tyre që të mbështesin masa të forta e efektive për mbrojtjen e shëndetit dhe mjedisit. /Katror.info
Përgatiti:
