Kosova në 16 vjet ekzistencë si shtet vazhdon të krenohet me arritjet e sportit dhe sportistëve tanë duke e vlerësuar si një nga segmentet kryesore në rrugën për shtet ndërtim të suksesshëm.
Në këtë aspekt ajo që i parapriu prezantimit të sportistëve kosovar në arenën ndërkombëtare, është anëtarësimi i Komitetit Olimpik të Kosovës, përcjell RTK.
Me datë 9 Dhjetor 2014 Komiteti Olimpik i Kosovës u pranua zyrtarisht në Komitetin Olimpik Ndërkombëtarë, veprim ky që me automatizëm i mundësoi Kosovës të merr pjesë në Lojërat evropiane në Baku në vitin 2015, si dhe në ato olimpike në Rio de Janeiro, në vitin 2016.
Në ndërkohë kjo i shërbeu si proces edhe pranimit të Federatave tjera sprotive të cilat deri atë kohë nuk e kishin arritur këtë status duke thyer me këtë rast edhe izolimin e padrejtë shumë vjeçar të sportit kosovar.
Në rrafshin sportiv një nga lajmet më të mira që Kosova si shtet e morri ishte ai kur me 9 shtator të vitit 2023 vendit tonë iu besua organizimi i Lojërave Mesdhetare “Prishtina 2030”.
Asambleja e Përgjithshme e Komitetit Ndërkombëtar të Lojërave Mesdhetare votoi pro kandidaturës së Kosovës për këtë ngjarje të madhe me çka pas pesë dekadave Lojërat Mesdhetare kthehen në Ballkanin Perëndimor, derisa për herë të fundit ato ishin zhvilluar në këtë rajon më 1979, në Split të Kroacisë.
55 vota pro, 8 kundër dhe tri vota të pavlefshme ishte bilanci i fitores së madhe të Kosovës, dhe Shqipërisë e cila në një pjesë të kësaj ngjarje do të jetë bashkë-organizatore, pasi sporti i lundrimit do të zhvillohet në bregdetin shqiptar.
Prishtina me këtë rast u bë qyteti i parë jo bregdetar që fitoj të drejtën për të organizuar Lojërat Mesdhetare, derisa nga ky projekt vendi ynë pritet të përfitoj shumë në disa dimensione e sidomos në aspektin infrastrukturor pasi do të ndërtohen stadiume, palestra dhe objekte të ndryshme sportive në shtatë komunat kryesore ku ngjarja do të ketë shtrirjen e saj.
Kosova aktualisht nuk ka infrastrukturën e nevojshme për organizimin e tyre por është zotuar se do t’i investojë mbi 250 milionë euro nga buxheti i shtetit gjatë gjashtë vjetëve të ardhshme për t’u bërë gati për organizimin e tyre.
Në Lojërat Mesdhetare pritet të marrin pjesë 26 vende nga tri kontinente. Evropa, Azia dhe Afrika, derisa programi sportiv përmban rreth 24 sporte, me pjesëmarrjen e mbi tre mijë sportistëve.
Lojërat Mesdhetare Prishtina 2030, pritet të mbahen nga 24 korrik deri më 5 gusht.
Pjesëmarrja e parë e Kosovës në një ngjarje të madhe ishte pikërisht në shtetin që nuk e njeh pavarësinë e Kosovës në Azerbejxhan, raporton RTKlive.
Në Lojërat evropiane në Baku, Kosova u prezantua me 18 sportist në tetë disciplina sportive, por të vetmen medalje e siguroi Nora Gjakova.
Xhudistja jonë e fitoi të bronztën në kategorinë deri 57 kilogram duke i’a siguruar vendit tonë medaljen e parë si shtet nga ngjarjet e mëdha.
Viti 2016 shënon një etapë tjetër shumë më të rëndësishme .
Kosova për herë të parë u paraqit në Lojërat Olimpike Verore, me ç’rast në olimpiadën e Rio-s u prezantuam me tetë sportist derisa e fituam edhe medaljen e parë.
Majlinda Kelmendi e fitoi të artën në katëgorinë deri 52 kilogram, duke i dhënë vulë dominimit të saj në shkëlqimin paraprak në elitën e garave evropiane dhe botërore.
Katër vjet më vonë në olimpiadën e Tokios, Kosova u tregua edhe më e suksesshme, tani i fitoj dy medalje të arta duke e ngritur në total në tri numrin e medaljeve olimpike.
Distria Krasniqi në kategorinë deri 48 kilogram dhe Nora Gjakova në atë deri 57 kilogram e lartësuan në piedestal flamurin e shtetit tonë në Japoni, derisa kompletuan opusin e medaljeve paraprake në kampionatet evropiane dhe botërore.
Nga ajo ditë e deri më sot të gjitha rezultatet u arritën nën urdhërat e trajnerit Driton Kuka i cili ka hyrë në histori të këtij sporti dhe vlerësohet ndër mjeshtrit më të mirë në botë të xhudos.
Nxënësit e tij kanë fituar mbi 100 medalje elitare përfshirë tri të arta olimpike, pesë të arta botërore, shtatë të arta evropiane, katër të arta në Lojërat Mesdhetare, tri të arta në Lojërat Evropiane dhe shumë të tjera të arta, të argjendta dhe të bronzta në turnet Grand Prix dhe Grand Slams.
Ndërkohë Laura Fazliu, Loriana Kuka, Flaka Loxha dhe dardan cena janë në kërkim të rrugës për medalje të arta në garat e mëdha, derisa vend në elitën e xhudos botërore tash e sa kohë ka zënë edhe Akil Gjakova, i cili po e synon edhe medaljen në Lojërat Olimpike.
28 vjeçari nga Peja ka fituar medaljen e artë në evropian si dhe të artën në Lojërat Mesdhetare, ndërsa ishte ylli kryesor i Kosovës në Kampionatin Evropian të Hapur të mbajtur në fund të vitit 2023 në Prishtinë kur e fitoj medaljen e artë.
Sukseset ndër vite në këtë sport ishin shtysa kryesore që Unioni Evropian ia besoj Federatës së Xhudos së Kosovës organizimin e Kampionatit evropian të Hapur, ku medalje të bronzta rrëmbyen edhe Dardan Cena, Nora Gjakova dhe Distria Krasniqi.
Sukseset e vazhdueshme në tatami ndërkohë kanë ndikuar që kryetari i Federatës së xhudos së Kosovës, Agron Kuka, të emërohet Drejtor Sportiv si dhe anëtar i Bordit Ekzekutiv të Unionit Evropian të xhudos, duke qenë kosovari me postin më të lartë në institucionet sportive ndërkombëtare.
Të arriturat e jashtëzakonshme ndër vite që ka ky sport kanë ngjallur interes në rritje për xhudon, pasi janë krijuar klube dhe shkolla të reja, ndërkohë sporti është përfshi në programin shtetëror “Kosova shtet i xhudos”.
8 vite pas deklarimit të pavarësisë së Republikës së Kosovës, në maj të vitit 2016 në kongresin e 40të të UEFA-së në Budapest Federata e futbollit e vendit tonë i theu barrierat e izolimit shumë vjeqar duke u bërë anëtari i 55të i UEFA-së.
Disa ditë më vonë në Kongresin e FIFA-së Kosova u anëtarësua edhe në FIFA, gjë që i hapi dyert për ekipet tona të marrin pjesë të barabartë me shtetet tjera në garat kualifikuese evropiane dhe botërore.
Edhe përkundër disa ndeshjeve miqësore të zhvilluara më herët, kombëtarja e Kosovës në kualifikimet e organizuara nga UEFA apo FIFA zyrtarisht debutoi në eliminatoret për botërorin e vitit 2018.
Në një grup të vështirë me Kroacinë, Finlandën, Islandën, Turqinë e Ukrainën kombëtarja e jonë nuk pati sukses duke e fituar vetëm një pikë dhe duke përfunduar në vendin e fundit në grup.
Menjëherë pas përfundimit të kësaj kampanje kualifikuese për botëror, shtetet evropiane e nisën sezonën inauguruese të Ligës së Kombeve 2018/19.
Kosova ishte pjesë e ligës D së bashku me Azerbejxhanin, Ishujt Farou dhe Maltën.
Në këtë garë Kosova shkëlqeu duke e zënë vendin e parë në grup pa asnjë humbje për ta siguruar plejofin për kualifikim në Kampionatin evropian 2020.
Në ndeshjen gjysmëfinale të plejofit Kosova do të luante kundër Maqedonisë së Veriut me 8 tetor 2020.
Pikërisht atë vit botën e kishte kapluar pandemia e koronavirusit, gjë që ndikoi direkt në gjasat e ekipit tonë për kualifikim.
Derisa lojtarët e Maqedonisë së veriut kishin udhëtuar edhe pa lejen e ekipeve të tyre Kosova udhëtoi drejt Shkupit me mungesën e disa lojtarëve kyq si Amir Rrahmani, Milot Rashica e Vedat Muriqi.
Edhe përkundër luftës së pakompromis në fushë, Kosova u eliminua nga Maqedonia e veriut me rezultat 2:1 për ta humbur mundësinë historike për shkuar në finale të plejofit-një hap larg kualifikimit në KE.
Edhe pse Kosova do të merrte pjesë edhe në 3 kampanja tjera kualifikuese qoftë për Botëror apo Evropian dhe në një tjetër edicion të Ligës Kombeve, suksesi më i madh mbeti ai i edicionit 2018/19 i Nations League.
Në nivelin e klubeve vendi ynë ka pasur sukses më të madh sesa në nivelin e kombëtareve.
Prej sezonit 2017/18 e deri tash 8 klube të vendit tonë kanë marrë pjesë në garat e ndryshme të UEFA-së.
Drita, Prishtina, Feronikeli, Llapi, Gjilani, Trepca ’89, Dukagjini e Ballkani e kanë përfaqësuar Kosovën në këto gara.
Suksesin më të madh e ka arritur kampioni aktual Ballkani, që nën drejtimin e krytrajnerit Ilir Daja, dy herë është kualifikuar në fazën e grupeve në Conference League.
Herën e parë në sezonin 2022/23 kur në plejof për kualifikim në fazën e grupeve e eliminoi Shkupin pas dy ndeshjeve.
Në fazën e grupeve Ballkani ishte në grup kundër kampionit të Cekisë Slavia e Pragës, kampionit të Rumanisë Clujit dhe kampionit të Turqisë Sivassporit.
Edhepse e nisi fazën e grupeve me një barazim premtues 1:1 kundër Clujit në Prishtinë dhe madje edhe e mposhti kampionin e Turqisë, Sivassporin si mysafir më rezultat 4:3, fatkeqësisht lëndimet e shumta ndikuan që Ballkani të eliminohej në vendin e fundit në këtë grup me 4 pikë të tubuara.
Por paraqitjet e kampionit tonë ishin të jashtëzakonshme dhe lirisht mund ta themi se ishte mungesa e përvojës ajo që e eliminoi Ballkanin pasi që skuadra jonë zhvilloi lojë shumë të mira.
Edhe përkundër eliminimit, Ballkani përfitoi mjaft mirë financiarisht nga kjo kampanjë dhe kjo i dha një platformë të mirë për ta mbrojtur titullin e kampionit në vend për t’u kualifikuar në fazën e grupeve të Conference League për herë të dytë radhazi.
Ballkani u vendos në grupin C me Viktoria Plzen, Dinamon e Zagrebit dhe Astanën.
Edhe në këtë edicion Ballkani u eliminua, duke përfunduar në vendin e fundit me 4 pikë.
Një prej shkaktarëve për këtë eliminim ishte fakti se Ballkani pas edicionit të suksesshëm një vit më herët i kishte shitur disa lojtarë kyq dhe nuk kishte arritur ti zëvendësojë me futbollistë të kualitetit të njejtë apo më të lartë.
Pra për më pak se një dekadë në UEFA, Kosova ka bërë progres të jashtëzakonshëm, krahasuar me shumë vende për kaq pak vite.
Por përkundër këtij përparimi të madh, Kosova, sidomos në nivelin e kombëtares qëndron larg objektivave që ka, kualifikimit në ndonjë ngjarje të madhe.
Me përjashtim të xhudos asnjë sport tjetër kosovar nuk ka arritur medalje olimpike me gjithë pjesëmarrjen në dy olimpiada verore dhe dy të tjera dimërore.
Ndërkohë karateja ka lënë gjurmë në kampionatet evropiane dhe botërore në këtë sport.
Herolind Nishevci është i pari nga ky sport që i solli vendit tonë medalje, duke fituar të bronztën në Kampionatin Botëror të vitit 2016 dhe në atë Evropianin në vitin 2021.
Ndërkohë në vitin 2023 ekipi i Kosovës në konkurrencën e vajzave fitoi medalje të bronztë në Kampionatin Botëror të Karatesë, me çka u vlerësua sukses historik, pasi medalja është fituar për herë të parë në konkurrencën e vajzave dhe në nivel ekipor në karate.
Se vazjat e mbajnë primatin e sukseseve e dëshmon edhe rasti i Donjeta Sadikut.
Boksierja jonë ka fituar medaljen e bronztë në kampionatin evropian në vitin 2022, derisa në po atë vit edhe të bronztën në kampionatin botëror.
24 vjeçarja po mundohet ta rikthej shkëlqimin që dikur e kishte boksi në konkurrencën e djemve që nën petkun e shtetit i cili nuk ekziston më dhe nën direktivat e trajnerit legjendar Lah Nimani kishte fituar një medalje të bronztë në Lojërat Olimpike Los Angelos 1984 dhe medalje të bronzta në kampionatet evropiane dhe botërore.
Krahas boksit Kosova ka pritur më shumë nga Mundja që dikur nën udhëheqjen e mjeshtrit ndërkombëtar Mentaz Allajbegu garuesit e saj kishin fituar medalje në kampionatet evropiane dhe botërore.
Nga sportet kolektive akoma jemi larg me pritshmërit me gjithë traditën e mirë që e kishim dikur në Hendboll e Futboll, por pa përjashtuar edhe Basketbollin dhe Volejbollin, me çka mund të themi se jemi në kërkim të identitetit dhe suksesit ndërkombëtarë.
Sukseset e sportit në Kosovë gjatë viteve pas pavarësisë, janë dëshmi e potencialit të madh dhe talentit të sportistëve kosovarë.
Me mbështetjen e vazhdueshme të institucioneve dhe investimeve në infrastrukturë dhe zhvillim, sporti në Kosovë padyshim ka të ardhme të ndritshme dhe do të vazhdojë të jetë burim krenarie për popullin e Kosovës./Katror.info
Përgatiti:
