Shkencëtarët në mbarë botën për herë të parë dëgjuan valë gravitacionale me frekuencë të ulët që shkaktohen nga përplasja e vrimave të zeza, shkruan dpa, transmeton National Geographic.
Për gati dy dekada, shkencëtarët në mbarë botën kanë ndjekur një grup yjesh që rrotullohen me shpejtësi që pulsojnë si fenerë, të quajtur pulsarë. Ata kërkuan vonesa të pulsit nanosekonda të shkaktuara nga valët gravitacionale për të ofruar prova të mëtejshme për teorinë e përgjithshme të relativitetit të Albert Ajnshtajnit, shkruan Katror.info.
Në vitin 1916, Ajnshtajni e prezantoi hapësirën-kohën si një pëlhurë katër-dimensionale që shkakton ngjarje si shpërthimi i yjeve dhe bashkimi i vrimave të zeza për të krijuar valëzime – ose valë gravitacionale – në atë pëlhurë. Studiuesi australian Daniel Reardon tha se ndërsa valët gravitacionale vërshojnë Tokën, ato ndryshojnë frekuencën e dukshme të rrotullimit të pulsarëve që rrotullohen shpejt.
“Ne mund të zbulojmë valët gravitacionale duke kërkuar impulse që mbërrijnë më herët ose më vonë nga sa presim. Studimet e mëparshme kanë treguar një sinjal intrigues në vëzhgimet e serive kohore të pulsarit, por origjina ishte e panjohur,” vuri në dukje Reardon.
Sarah Vigeland nga Universiteti i Wisconsin-Milwaukee tha se tani që shkencëtarët kanë prova të valëve gravitacionale, hapi tjetër është të studiohen burimet që prodhojnë zhurmën.
“Një mundësi është që sinjali të vijë nga çifte vrimash të zeza supermasive që janë miliona ose miliarda herë më të mëdha se masa e Diellit tonë. Ndërsa këto vrima të zeza gjigante rrotullohen rreth njëra-tjetrës, ato prodhojnë valë gravitacionale me frekuencë të ulët,” tha ajo.
Më shumë se 190 shkencëtarë nga SHBA-ja dhe Kanadaja u përfshinë në kërkime si pjesë e Observatorit të valëve gravitacionale Nanohertz të Amerikës së Veriut. Bashkëpunëtorët publikuan në mënyrë të pavarur rezultate të ngjashme të siguruara me ndihmën e teleskopëve në Evropë, Indi dhe Kinë. Hulumtimi është publikuar në The Astrophysical Journal Letters.
Astronomi australian Andrew Zic tha se ishte emocionuese që grupe më të mëdha shkencëtarësh po shihnin shenja të valëve, por testi i vërtetë do të vijë kur të gjitha të dhënat të kombinohen në një grup të dhënash globale.
“Ky sinjal mund të shkaktohet ende nga gjëra të tilla si ndryshimet në rrotullimin e pulsarit për një periudhë të gjatë kohore, ose thjesht mund të jetë një rastësi statistikore,” tha Zic. / Katror.info
Përgatiti:
