Zbrasja mendore — ajo përvojë kur duket se mendja jonë nuk po mendon për asgjë — ka qenë shpeshherë e keqkuptuar dhe është ngatërruar me dukurinë e njohur si “vërdallje e mendjes”. Megjithatë, studiuesit po thellojnë kërkimet për ta kuptuar më mirë këtë fenomen, i cili ndodh shpesh gjatë periudhave të përqendrimit të zgjatur, mungesës së gjumit ose lodhjes fizike.
Kjo gjendje përfshin ndërprerje të përkohshme në kujtesë, vëmendje dhe gjuhë.
Sipas një ekipi ndërkombëtar neuroshkencëtarësh dhe filozofësh, që nisi bashkëpunimin në takimin e 25-të Vjetor të Shoqatës për Studimin Shkencor Ndërgjegjes në Amsterdam në vitin 2022, zbrazja mendore është një përvojë e zakonshme, që përkufizohet në mënyra të ndryshme — nga ndjenja e përgjumjes deri te mungesa e plotë e vetëdijes së ndërgjegjshme, raportoi Neuroscience.
Mundesh me e lexu edhe…
“Gjatë zgjimit, mendimet tona kalojnë nga një përmbajtje në tjetrën, megjithatë, ka momente që duket se mungojnë plotësisht nga përmbajtja që mund të raportohet, të cilat quhen boshatisje mendore”, thuhet në raportin e tyre.
Studiuesit sqarojnë se, ndryshe nga vërdallja mendore, ku mendimet rrjedhin lirshëm, zbrazja është një gjendje në të cilën truri duket se “fiket për një moment”.
Athena Demertzi nga GIGA Research në Universitetin e Lieges, Belgjikë, tregon se ekipi analizoi mbi 80 artikuj shkencorë, përfshirë kërkime ku regjistruan aktivitetin e trurit të pjesëmarrësve që raportonin se nuk po mendonin për asgjë.
Çfarë zbuluan studiuesit?
Zbrazja ndodh mesatarisht në 5%–20% të kohës gjatë zgjimit.
Ajo lidhet me shpërqendrime, ndërprerje të të folurit të brendshëm dhe probleme me kujtesën.
Më e shpeshtë pas lodhjes mendore apo fizike, ose gjatë detyrave të zgjatura me përqendrim.
Fëmijët me ADHD raportojnë zbrazje mendore më shpesh.
Është përfshirë si simptomë në përshkrimet klinike të ankthit të përgjithësuar (GAD) në DSM-5.
Është gjithashtu relevante për gjendje si goditjet në tru, krizat epileptike, dëmtimet traumatike të trurit dhe sindroma Kleine–Levin.
Ndërkohë, gjatë zbrazjes së mendjes, vërehen rënie të rrahjeve të zemrës dhe ngadalësim i valëve elektrike në tru, duke treguar një gjendje që i ngjan gjumit të pjesshëm.
Faktori i përbashkët që lidhet me zbrazjen e mendjes është ndryshimi në gjendjen e vigjilencës, kur truri është shumë aktiv apo shumë i lodhur, ndodh “shembje” e mekanizmave si kujtesa, gjuha dhe vëmendja.
Studiuesit synojnë që në të ardhmen, zbrazja mendore të njihet si një gjendje e veçantë mendore, për të ndihmuar në ndërtimin e një kuptimi më të thellë për mendjen njerëzore.
“Përvoja e mendjes nuk është gjithmonë një lumë i pandërprerë mendimesh. Ndonjëherë, është thjesht bosh”, thotë Thomas Andrillon autori kryesor i studimit./Katror.info
Përgatiti:
