katror.info
Notification
Aa
  • Home
  • Lajme të mira
    Lajme të mira
    Break the bad news habit Ndjehu mirë t’u lexu n’Katror :)
    Më shumë
    Top News
    Motrat e gjejnë njëra tjetrën pas 45 viteve të ndara
    12 months ago
    Mos i leni ëndrrat tuaja të mbeten vetëm ëndrra…
    11 months ago
    Të ngrisim një gotë për…
    1 year ago
    Postimet e fundit
    Zbulimi i një mjeti jashtëzakonisht të fuqishëm për diagnostikimin e kancerit
    7 hours ago
    Nora Gjakova e artë në Grand Slamin e Bakut
    11 hours ago
    AKB: Mbi 250 mijë bashkatdhetarë ishin gjatë verës në Kosovë, shpenzuan 750 milionë euro
    15 hours ago
    Hapet thirrja për subvencionimin e pajisjeve efiçente për ngrohje, ky është linku
    15 hours ago
  • People
    People
    Break the bad news habit Ndjehu mirë t’u lexu n’Katror :)
    Më shumë
    Top News
    Jubileu Platinum i Mbretëreshës Elizabeta e Dytë bën bashkë tërë familjen mbretërore  
    1 year ago
    Kompozitori i Dua Lipës tregon si të komponohet një hit për 30 sekonda
    1 year ago
    Rita Ora & Taika Waititi fejohen gjatë një propozimi të ‘përnjëhershëm’
    1 year ago
    Postimet e fundit
    Aktorja Sofia Vergara mahnitëse në Beverly Hills
    8 hours ago
    Shkencëtarët mblidhen për shkak të Taylor Swift – diskutojnë për ndikimin e saj
    12 hours ago
    Elton John hedh në shitje apartamentin e tij luksoz në Atlanta, çmimi mbi 5 milionë dollarë
    12 hours ago
    Halsey e konfirmon romancën e re me Avan Jogia
    13 hours ago
  • Sporti n’Katror
  • Viral
    Viral
    Break the bad news habit Ndjehu mirë t’u lexu n’Katror :)
    Më shumë
    Top News
    Video e një kafshe që u bë virale
    1 year ago
    Viral Dance e muajit Qershor në TikTok
    1 year ago
    Momentet që shkuan #viral gjatë procesit të gjykimit për shpifje të Depp dhe Heard
    1 year ago
    Postimet e fundit
    Facebook mundëson që me një llogari të hapni deri në katër profile shtesë
    12 hours ago
    iPhone 15 mund të mbushë një iPhone tjetër
    16 hours ago
    OpenAI prezanton versionin e ri të DALL-E, softueri që gjeneron imazhe bazuar nga teksti
    1 day ago
    Popullariteti i ChatGPT është përsëri në rritje dhe ekspertët besojnë se e dinë shkakun
    1 day ago
  • Shije
    Shije
    Break the bad news habit Ndjehu mirë t’u lexu n’Katror :)
    Më shumë
    Top News
    Shije vere – receta gatimi me ushqimet e qëlluara për ditët me vapë
    1 year ago
    Noma fitoi çmimin e parë të World’s Best Restaurant vitin e kaluar
    1 year ago
    Vatikani kryeson listën e vendeve që pinë më së shumti verë
    12 months ago
    Postimet e fundit
    Salmon i pjekun me djathë feta – o për drekë a darkë, o për pauzë
    14 hours ago
    7 pasta-sallata që i madh e i vogël këtë verë DUHET me i kërku
    14 hours ago
    Sos rikote me tomatina; kombinimi ideal për ushqimet krokante
    14 hours ago
    Molla t’pjekuna n’furrë me kanellë dhe arra, për vikendet e papara
    14 hours ago
  • Udhë
    Udhë
    Break the bad news habit Ndjehu mirë t’u lexu n’Katror :)
    Më shumë
    Top News
    E para Kosova!
    6 months ago
    15+ artikuj për kamping me t’cilat ndiheni si n’shtëpi edhe nëse jeni në male të thella
    11 months ago
    Sa kohë duhet të qëndroni në Norvegji për ta parë magjinë e “Northern Lights”
    1 month ago
    Postimet e fundit
    Kulla e Ngujimit në Theth, tashmë atraksion turistik i fshatit alpin
    17 hours ago
    130 mijë vizitorë në Alpet e Shqipërisë gjatë gushtit
    2 days ago
    Këto janë vendet më të bukura në botë që mund t’i vizitoni falas
    2 days ago
    Ishulli i ëndrrave ofron akomodim falas për të gjithë ata që punojnë në distancë
    2 days ago
  • Katrori YT
  • Fun
    • Kuriozitet
    • Life Style
  • sq Albanian
    sq Albanianen English
Duke e lexuar: Kush mori Nobelët në Kimi, Mjekësi, Fizikë, Letërsi dhe Paqe, këtë vit?
Shpërndaje
katror.info
Aa
  • Home
  • Lajme të mira
  • Katrori YT
  • People
  • Sporti n’Katror
  • Viral
  • Fun
  • Udhë
  • Shije
Search...
  • Back To Home
  • Categories
    • Lajme të mira
    • People
    • Viral
    • Sporti n’Katror
    • Shije
    • Udhë
    • Katrori YT
    • Fun
    • Kuriozitet
    • Life Style
  • Bookmarks
    • My Bookmarks
    • Newsletter
  • Contact Us
    • Contact
Follow US
Home » Kush mori Nobelët në Kimi, Mjekësi, Fizikë, Letërsi dhe Paqe, këtë vit?
Lajme të mira

Kush mori Nobelët në Kimi, Mjekësi, Fizikë, Letërsi dhe Paqe, këtë vit?

Last updated: 19/10/2022 6:31 PM
53 Shikime
Shpërndaje
Laureatët e Nobelit për 2022. Foto: Nobel Prize
Laureatët e Nobelit për 2022. Foto: Nobel Prize
Shpërndaje

Rubrika e lajmeve të mira këtë javë ju sjell krejt çka duhet të dini për njerëzit që fituan çmimet Nobel, njerëz të cilët – përveçse kontribuojnë në përparimin e nevojshëm të njerëzimit – mund të na japin edhe një mësim për modesti dhe mirësjellje.

Contents
Çmimi Nobel 2022 në KimiÇmimi Nobel 2022 në MjekësiÇmimi Nobel 2022 në FizikëÇmimi Nobel 2022 në LetërsiÇmimi Nobel për Paqe 2022

Çmimi Nobel 2022 në Kimi

Akademia Mbretërore Suedeze e Shkencave i dha çmimin Nobel 2022 në Kimi në pjesë të barabarta Carolyn Bertozzi, nga Universiteti i Stanfordit, Kaliforni, në ShBA; si dhe Morton Meldal, nga Universiteti i Kopenhagës, në Danimarkë; dhe Barry Sharpless, Scripps Research, La Jolla, Kaliforni, ShBA.

Ata morën çmimin për zhvillimin e kimisë së klikimeve dhe kimisë bioortogonale.

Mundesh me e lexu edhe…

Foto: Telegrafi

Nora Gjakova e artë në Grand Slamin e Bakut

Kimia e klikimit, e krijuar në vitin 2000, shpjegohet pjesërisht me emrin e saj. Në thelb përbëhet duke bashkuar molekulat së bashku, shkruan EuroNews.

- Advertisement -

Pjesa tjetër e çmimit të kimisë, për konceptin e kimisë bioortogonale, është ende në fazat e hershme.

Industria e bioteknologjisë, industria farmaceutike dhe industria mjekësore – me qasje të reja për trajtimin dhe diagnostikimin e sëmundjeve – do të ndikohen fuqishëm nga kimia e klikimeve, thotë Bertozzi.

- Advertisement -

Në thelb është një superfuqi “që hap derën për të gjitha llojet e aplikacioneve interesante”.

Bertozzi thotë se përpara ardhjes së kimisë bioortogonale dhe më pas ‘kimisë së klikimit’ të zhvilluar nga profesorët Sharpless dhe Meldal, “nuk kishte asnjë mënyrë për të studiuar disa procese biologjike. Ata ishin thjesht të padukshëm për shkencëtarët. Por këto kimi i bëjnë ato procese të dukshme.”

Çmimi Nobel 2022 në Mjekësi

Akademia Mbretërore Suedeze e Shkencave i dha Çmimin Nobel 2022 në Mjekësi Svante Pääbo, një shkencëtar suedez, për zbulimet e tij në evolucionin njerëzor.

Sekuenca e Pääbo e ADN-së së Neandertalëve vërtetoi se paraardhësit tanë kishin marrëdhënie seksuale dhe fëmijë me ta.

“Ajo që ne bëjmë është të kërkojmë materialin gjenetik, për ADN-në nga njerëzit që kanë jetuar këtu shumë përpara nesh dhe të përpiqemi të shohim se si janë të lidhur me ne dhe si janë të lidhur me format e tjera të njerëzve që ishin gjithashtu këtu, si p.sh. si neandertalët”, tha ai.

Ai mori material gjenetik nga kockat 40,000-vjeçare, duke prodhuar një gjenom të plotë të Neandertalit dhe duke hapur studimin e ADN-së së lashtë si fushë.

- Advertisement -

Shkencëtari, si shumë prej laureatëve të tjerë, tha se ajo që e shtyn punën e tij është thjesht kurioziteti. “Është sikur të bësh një gërmim arkeologjik për të zbuluar të kaluarën. Ne bëjmë gërmime në gjenomin e njeriut.”

Çmimi Nobel 2022 në Fizikë

Fituesit e përbashkët të Çmimit Nobel për Fizikë 2022 ishin Alain Aspect, nga Universite Paris-Saclay dhe École Polytechnique Palaiseau, në Francë; John F Clauser, J.F. Clauser and Associates, Walnut Creek, në Kaliforni, ShBA; dhe Anton Zeilinger, nga Universiteti i Vjenës, Austri.

Çmimi feston punën e tyre në shkencën e informacionit kuantik dhe zbulimet e tyre se si grimcat e padukshme, të tilla si pjesë të vogla të materies, mund të lidhen ose “ngatërrohen” me njëra-tjetrën, edhe kur ato ndahen nga distanca të mëdha.

Clauser zhvilloi teoritë kuantike të paraqitura për herë të parë në vitet 1960 në një eksperiment praktik. Aspekti mbylli një boshllëk në ato teori dhe Zeilinger demonstroi një fenomen të quajtur teleportim kuantik që lejon në mënyrë efektive transmetimin e informacionit në distanca.

- Advertisement -

Hulumtimi i tyre ka ofruar bazat për shumë aplikime praktike të shkencës kuantike, veçanërisht enkriptimin.

Clauser tha se Nobeli ishte dhënë për punën që ai bëri më shumë se 50 vjet më parë, kur ai ishte vetëm një student i diplomuar.

“Kam shkruar një punim në vitin 1969 duke propozuar të bëj një eksperiment origjinal që testonte themelet e mekanikës kuantike… të gjithë më thanë se isha i çmendur, se do të shkatërroja karrierën time.”

- Advertisement -

Zeilinger, me seli në Universitetin e Vjenës, tha se i ishte mirënjohës taksapaguesve austriakë dhe evropianë, pasi ata i kanë mundësuar ta vazhdojë punën e tij pavarësisht nga përfitimet e mundshme që mund të ketë.

Alain Aspect, fituesi i tretë i çmimit Nobel në Fizikë, mendon se kuanti “është fantastik”.

“[Kuantumi] ka qenë në rendin e ditës për më shumë se një shekull dhe ka ende shumë mistere, gjëra të çuditshme për të zbuluar në kuantikë. Ajo tregon se kuanti është ende gjallë. Sepse sigurisht që ky çmim sot, për mendimin tim, po parashikon, një… që një ditë do të jetë për teknologjitë kuantike.”

Çmimi Nobel 2022 në Letërsi

Çmimi më i lartë letrar shkoi për autoren franceze Annie Ernaux. Ajo është fituesja e parë grua franceze e Nobelit për letërsinë dhe vetëm gruaja e 17-të ndër 119 laureatet e Nobelit për letërsinë.

Anders Olsson, kryetar i Komitetit të Nobelit për Letërsinë, tha se shkrimi i Ernaux është “i nënshtruar gjatë gjithë procesit të kohës”, duke shtuar se “Askund tjetër fuqia e konventave shoqërore mbi jetën tonë nuk luan një rol kaq të rëndësishëm sa në Les Années”.

Botuar në anglisht në vitin 2008, The Years është quajtur autobiografia e parë kolektive.

Ernaux mbajti një fjalim prekës në Akademinë Nobel: “Është fat i madh që ia dola ta arrij këtë. Çmimi Nobel ende nuk më duket realitet, por është e vërtetë që ndjej se sjell një përgjegjësi të re”, tha ajo.

“Do të luftoj deri në frymën time të fundit që gratë ta kenë të drejtë të zgjedhin të jenë apo të mos jenë nëna. Është e drejtë themelore”.

Çmimi Nobel për Paqe 2022

Çmimi i Nobel i Paqes, që konsiderohet më i rëndësishmi nga të gjithë, dhe i cili dhurohet atyre “që ia kanë dhënë përfitimet më të mëdha njerëzimit”, iu dha Ales Bialiatski, një mbrojtës bjellorus i të drejtave të njeriut; organizata ruse për të drejtat e njeriut Memorial dhe organizata ukrainase për të drejtat e njeriut Qendra për Liritë Civile, e cila ka punuar për të dokumentuar krimet ruse të luftës kundër civilëve ukrainas.

Oleksandra Romantsova, drejtore ekzekutive e Qendrës për Liritë Civile, doli në skenë për të dënuar fuqishëm luftën në Ukrainë dhe qeverinë shtypëse Bjelloruse:

“Mungesa e respektit ndaj të drejtave të njeriut herët a vonë na çoi drejt luftës. Lukashenko dhe Putin, i gjithë regjimi dhe të gjithë njerëzit që kryejnë krime lufte me duart e tyre kundër njerëzimit duhet të ndëshkohen”, tha ajo.

Ales Bialiatski është aktualisht në burg, por njohja e tij megjithatë u duartrokit.  “Ales Bialiatski ka më shumë se një vit që ndodhet në burg dhe po vuan shumë në qelitë e dënimit në burg. Por ka mijëra njerëz të tjerë që janë arrestuar për shkak të pikëpamjeve të tyre politike”, tha Sviatlana Tsikhanouskaya./Katror.info

Përcillni Katrorin edhe në rrjete sociale

Facebook, Instagram, TikTok, YouTube, X (Twitter), Threads

Përgatiti:

Reita Demi
  • Reita Demi
    https://katror.info/author/reita/
    Nora Gjakova e artë në Grand Slamin e Bakut
  • Reita Demi
    https://katror.info/author/reita/
    Si të kemi flokë më të trashë?
  • Reita Demi
    https://katror.info/author/reita/
    Në cilat vende Kosova eksporton më së shumti, e nga kush importojmë?
  • Reita Demi
    https://katror.info/author/reita/
    Publikohet një imazh ngacmues i konceptit elektrik modular nga Lexus

TAGGED: Chemistry, Laureates, Literature, medicine, NobelPrize, peace, Physics, top1
Reita Demi October 19, 2022
Shpërndaje
Facebook Twitter Whatsapp Whatsapp Email Print
Artikulli i mëparshëm Parler. Foto: Telegrafi Cili këngëtar është i interesuar ta blejë rrjetin social Parler?
Artikulli i ardhshëm Shteti shpërblen 45 nxënës fitues në gara ndërkombëtare e vendore
Leave a comment Leave a comment

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Mundesh me e lexu edhe...

Lajme të mira

Zbulimi i një mjeti jashtëzakonisht të fuqishëm për diagnostikimin e kancerit

3 Shikime
Foto: Telegrafi
Lajme të mira

Nora Gjakova e artë në Grand Slamin e Bakut

8 Shikime
Viral

Facebook mundëson që me një llogari të hapni deri në katër profile shtesë

10 Shikime
Katror.info

Veç lajme të mira :)

Pages

Home
Kontakti

Kategoritë

Lajme te mira
Katrori YT
People
Viral
Fun
-Kuriozitet
-Life Style
Udhë
Shije

Mos e le me t’ikë asgjë - Follow US!

Facebook Like
Twitter Follow
Instagram Follow
Youtube Subscribe

Secured by  

 [email protected]
 +38345720430
 Rruga Ahmet Krasniqi, 40 Prishtinë 10000

katror.info është pjesë e Katror Media and Publicity.
Gazetarë, profesionistë të web-it dhe social mediave punojnë me dashuri për me ju sjell Lajme të Mira çdo ditë :)
Qëllimi ynë kryesor është që të promovojmë sa më shumë sukseset e personave dhe shoqërisë ku ata jetojnë e që për lexuesit tanë përbën lajm të mirë!
© 2022 - katror.info

Për Marketing:

+38346500508
[email protected]
Welcome Back