Koralet e reja të rritura duke përdorur fekondimin in vitro (IVF) dhe të mbjella në shkëmbinj nënujorë rreth SHBA-së, Meksikës dhe Karaibeve kanë habitur shkencëtarët, pasi shumica i mbijetuan valës rekord të nxehtësisë detare të vitit të kaluar, ndërsa koralet më të vjetra nuk mbijetuan.
Një studim ka zbuluar se 90% e koraleve të rinj të krijuar nga IVF të observuara mbetën të shëndetshme dhe plot ngjyra, duke mbajtur algat që jetojnë brenda tyre dhe i furnizojnë me ushqim. Në të kundërt, vetëm rreth një e katërta e koraleve të vjetra jo-IVF mbetën të shëndetshme.
Pjesa tjetër, duke përfshirë kolonitë e mëdha që mund të kenë jetuar për shekuj, u zbardhën nga nxehtësia – duke dëbuar algat nga indet e tyre dhe duke u bërë të bardha – ose u zbehën, duke dëbuar disa nga algat. Disa vdiqën gjatë valës së të nxehtit përpara se të kryhej sondazhi.
Mundesh me e lexu edhe…
Dr. Margaret Miller, autore kryesore dhe drejtoreshë kërkimore në Secore International, një organizatë për ruajtjen e shkëmbinjve tha:
“[Vala e të nxehtit] ishte një kohë e tmerrshme. Por u impresionova dhe u befasova që të dhënat treguan një model kaq ekstrem.”
Koralet e reja janë rritur gjatë pesë viteve të fundit duke përdorur një version të IVF të zhvilluar nga Secore. Zhytësit mblodhën vezët e koraleve, të cilat u përdorën për të fekonduar vezët në laborator. Koralet e vogla që rezultuan u mbollën më pas në shkëmbinj nënujorë përgjatë Karaibeve për të formuar koloni.
“Shumica e përpjekjeve për restaurimin e koraleve historikisht janë përqendruar në teknika fragmentimi – ku koralet ndahen në copa më të vogla dhe transplantohet në një vend të ri. Në vend që të prodhojnë klone të sakta, siç ndodh me fragmentimin, riprodhimi i koraleve përmes IVF rrit diversitetin gjenetik, duke u dhënë atyre një shans më të lartë për t’u përshtatur me nxehtësinë me kalimin e kohës. “Seleksionimi natyror në mjedisin e rifit do të zgjedhë më të mirët,” tha Miller.
771 koralet e reja në studim – një fraksion i mijëra koraleve të rritura çdo vit nga Secore dhe institucionet partnere – jetojnë në shkëmbinj të restauruar pranë Meksikës, Republikës Dominikane, Ishujve Virxhin të SHBA-së dhe territoreve holandeze të Karaibeve, Bonaire dhe Curaçao.
Studiuesit në shkëmbin Sombrero në Republikën Dominikane krahasuan koralet e reja dhe të vjetra elkhorn (Acropora palmata). Rifti dikur ishte i mbushur me këtë lloj me degë të mëdha, por shumica e tyre vdiqën gjatë një shpërthimi të sëmundjes së brezit të bardhë në vitet 1980. Tani rifi është shtëpia e disa koraleve të vjetra që u shpëtuan nga sëmundja dhe shumë korale të reja elkhorn të rritura për të restauruar rifin.
Kur Maria Villalpando, një studiuese në Fondacionin Dominikan për Studime Detare (Fundemar), shqyrtoi koralet pas stresit maksimal të nxehtësisë vjeshtën e kaluar, ajo zbuloi se koralet e reja elkhorn ishin të shëndetshme. “As që ishin zbehur,” tha ajo. Koralet e vjetra elkhorn, megjithatë, nuk e kaluan mirë. “Fatkeqësisht, humbëm shumicën prej tyre pas këtij episodi të zbardhjes.”
Nuk kuptohet mirë pse koralet e reja janë më të qëndrueshme ndaj nxehtësisë. Ekzistojnë disa hipoteza, por Miller dyshon se ato mund të jenë më të afta për të marrë algat simbiotike që tolerojnë nxehtësinë dhe mund të provojnë disa lloje të algave, disa prej të cilave e përballojnë nxehtësinë më mirë se të tjerat. “Ato janë mjaft eksploruese në këto faza të hershme,” tha Miller. Me kalimin e kohës, koralet e reja vendosen për llojet e simbionteve që do të funksionojnë për to, shtoi ajo.
Përgatiti:
