Shkencëtarët në Kinë aktualisht po ndërtojnë detektorin më të madh në botë për monitorimin e të ashtuquajturave “grimca fantazmë”, të njohura si neutrino, i cili do të vendoset 3500 metra mbresëlënëse nën sipërfaqen e oqeanit. Ky teleskop neutrino në det të thellë, i njohur gjithashtu si Trident ose “këmbanë oqeanike” në kinezisht, do të vendoset në fund të Oqeanit Paqësor perëndimor. Projekti është planifikuar të përfundojë deri në vitin 2030 dhe qëllimi i tij është të zbulojë ndezjet e rralla të dritës që lindin nga ndërveprimet e neutrinove në thellësitë e oqeanit.
Neutrinot, të njohura edhe si “grimcat fantazmë”, janë grimca nënatomike që kalojnë çdo sekondë në çdo centimetër katror të trupit tonë, por vetitë e tyre e bëjnë shumë të vështirë për t’u zbuluar sepse ato rrallë ndërveprojnë me materie të tjera. Megjithatë, duke ngadalësuar neutrinot, fizikanët mund të gjurmojnë origjinën e tyre dhe të gjejnë gjurmë të ngjarjeve të lashta si supernova dhe përplasjet galaktike miliarda vite dritë larg.
Trident do t’i lejojë shkencëtarët të zbulojnë neutrinot që vijnë nga ana e kundërt e planetit duke përdorur Tokën si mburojë. Falë afërsisë me ekuatorin, ky teleskop do të jetë në gjendje të marrë neutrinot që vijnë nga të gjitha drejtimet me rrotullimin e Tokës, duke lejuar kështu vëzhgimin e të gjithë qiellit.
Ai përbëhet nga më shumë se 24,000 sensorë optikë të lidhur nëpër 1,211 kabllo, secili 700 metra i gjatë, që ngrihen drejt sipërfaqes nga pika e saj në fundin e oqeanit. Në fund të fundit, ai do të ketë një diametër prej 4 kilometrash dhe do të skanojë për neutrino në një hapësirë prej 7.5 kilometrash kub. Krahasuar me detektorin më të madh aktualisht të grimcave të neutrinos në botë, IceCube, i vendosur në Stacionin e Polit Jugor Amundsen-Scott në Antarktik, Trident do të jetë dukshëm më i ndjeshëm dhe ka më shumë gjasa të gjejë neutrinot.
Projekti pilot TRIDENT është planifikuar për vitin 2026 dhe detektori i plotë do të jetë i disponueshëm deri në vitin 2030. Qëllimi i këtij projekti ambicioz është të shtyjë kufijtë e performancës së teleskopit të neutrinos dhe të arrijë një nivel të ri ndjeshmërie në kërkimin e burimeve astrofizike të neutrinos nëpër qiell. /Katror.info
Përgatiti:
