Disa argumentojnë se raporti nuk pasqyron saktë situatën reale në Kosovë, me Brikenda Rexhepin e grupit Koha, që thekson se ai nuk po e jep të vërtetën e Lirisë së shtypit në rajonin e Ballkanit, ndërsa të tjerë, si Flutura Kusari, që shprehin shqetësim për rënien e renditjes dhe kërkojnë masa urgjente për përmirësimin e lirisë së shtypit. Ndërsa gazetarja Vjosa Çerkini që thekson se, megjithë sulmet politike ndaj mediave, “Kosova nuk mund të quhet diktaturë, pasi gazetarët kanë lirinë të raportojnë për çdo temë.”
Kosova e ka shënuar rënien më të madhe në 15 vjetët e fundit në indeksin vjetor për lirinë e shtypit të organizatës Reporterët pa Kufij, duke u renditur në vendin e 99-të në botë nga 180 shtete. Ky është viti i dytë radhazi që Kosova shënon rënie, pasi në vitin 2024 ra nga vendi i 56-të në atë të 75-të.
Në raportin e publikuar nga Reporterët pa Kufij, më 2 maj, në prag të Ditës Botërore të Lirisë së Shtypit, Kosova renditet më së keqi në zonën e Ballkanit Perëndimor dhe Bashkimit Evropian.
Asociacioni i Gazetarëve të Kosovës (AGK) ka paralajmëruar konferencë për gazetarë duke thënë se se është i “alarmuar me rënien e re, drastike” të Kosovës në renditjen e indeksit vjetor për lirinë e shtypit. Ky asociacion ftoi aktorët institucionalë e të shoqërisë civile të punojnë së bashku që të përmirësohet liria e medias në Kosovë.
Mundesh me e lexu edhe…
Shqipëria renditet në vendin e 80-të, duke shënuar ngritje krahasuar me vitin 2024, kur u vlerësua me pozitën e 99-të. Nga vendet e tjera të Ballkanit, Mali i Zi renditet më së miri, në vendin e 37-të, pastaj Maqedonia e Veriut në vendin e 42-të, Bosnje e Hercegovina e 86-ta dhe Serbia e 96-ta.
Kreyredaktorja e grupit Koha, Brikenda Rexhepi, njëherësh kryetare e Këshillit të Pavarur të Mediave (KPM) në një postim në Facebook, shkruajti se raporti fatkeqësiht nuk paraqet gjendjen reale, sidomos kur krahasohet me vendet e rajonit.
“Në janar, në selinë e RSF në Paris, pata një diskutim tê jashtëzakonshëm me avokuesit e dashamirët më të mëdhenj të Lirisë së shtypit, të mediave e gazetarëve dhe të së vërtetës.
Sot me keqardhje po e shoh që Raporti i RSF nuk po e jep të vërtetën e Lirisë së shtypit në rajonin e Ballkanit. Po, Kosova ka shumë sfida, por nuk është më keq se Serbia, Shqipëria, Bosna, Mali i zi, Maqedonia… Kosova ka shumë sfida por ka edhe liri e shumë media profesionale që po e kryejnë punën e tyre pêr çdo ditë me shumë sukses, për dallim prej fqinjve që në Raportin e RSF rangohen më mirë se ne,” ka shkruar ajo.
Këshilltarja ligjore në Qendrën Evropiane për Liri të Shtypit dhe Medias, Flutura Kusari ka thënë se Kosova ka qenë kampione e lirisë së medias në Ballkan, e tash është vendi i ranguar në poziten më të ulët. Ajo ka renditur disa arsye, që sipas saj, kanë kontribuar që vendi të renditet në pozitën më të ulët në 15 vjetët e fundit.
“Sulmet politike ndaj gazetarëve, përmendet specifikisht akuza e pabazë ndaj gazetarëve se kinse bashkëpunojnë me armikun; Radio Televizioni i Kosovës; Ligji për Komisionin e Pavarur për Media; Bojkoti ndaj mediave para zgjedhjeve; Moszbatimi i Ligjit për qasje në dokumente publike; Vëzhgimi i gazetarëve; Policia dhe prokuroria i hetojnë rastet, por nuk ngrenë aktakuza dhe Paditë Strategjike Kundër Pjesëmarrjes Publike”, ka shkruar ajo në Facebook.
Kusari po ashtu ka kërkuar që urgjentisht të krijohet një komitet kombëtar për liri të medias dhe siguri të gazetarëve, me qëllim që të ndalet trendi i rënies “përmes masave konkrete dhe politikave shtetërore”.
Në anë tjetër gazetarja kosovare, Vjosa Çerkini ka shkruar se rënia alarmuese e Kosovës në raportin e Reporterëve pa Kufij duhet të merret seriozisht.
“Është koha që politikanët të kuptojnë se pa gazetarë dhe pa media nuk mund të bëjnë asgjë. Raporti thekson qartë se gazetarët në Kosovë janë shënjestër e vazhdueshme e sulmeve politike dhe shpesh etiketohen pa të drejtë si “bashkëpunëtorë të armikut. Një tjetër shqetësim është miratimi i Ligjit për KPM-në, i cili ka cenuar pavarësinë e këtij organi duke e politizuar.”
Sidoqoftë, Çerkini ka porosi edhe për gazetarët:
“Nga ana tjetër, edhe vetë gazetarët duhet ta kenë parasysh se askush nuk arrestohet vetëm pse ka raportuar për një temë të caktuar. Nuk mund të quajmë diktaturë një vend ku secili prej nesh ka mundësi të raportojë për çfarëdo teme. Megjithatë, mbrojtja e pavarësisë editoriale nga ndikimi i oligarkëve dhe rritja e profesionalizmit duhet të jenë prioritet për çdo gazetar në vend.”
Ambasada Gjermane në Kosovë ka kërkuar nga qeveria e re që të adresojë raprotin dhe të sigurojë një shtyp të lirë.
“Kosova ka rënë gjithsej 24 vende në Indeksin e Lirisë së Shtypit të RSF, duke e vendosur në fund të renditjes krahasuar me rajonin – madje pas Serbisë. Raporti është si një udhëzues për qeverinë e re, duke paraqitur qartë hapat e nevojshëm për të siguruar një shtyp të lirë, që është thelbësor për çdo demokraci vibrante dhe të qëndrueshme.”
Verën e kaluar, me gjithë kritikat e mëdha, Kuvendi i Kosovës e miratoi një ligj për Komisionin e Pavarur për Media (KPM), i cili, veç tjerash, parashihte licencimin e mediave online, mbikëqyrjen e tyre dhe gjoba deri në 40 mijë euro. Këtë javë, Gjykata Kushtetuese e Kosovës e rrëzoi këtë ligj, pasi gjeti se disa nene të ligjit nuk ishin në përputhje me Kushtetutën e vendit.
Sa i përket ligjit për KPM-në – tashmë i shfuqizuar – nga Reporterët pa Kufij ai u cilësua si kundërthënës që “rrezikon edhe më tej të pengojë pavarësinë” e KPM-së.
Ndërkohë, në fillim të këtij viti, partia në pushtet, Lëvizja Vetëvendosje, u kritikua për bojkotimin e mediave.
Në janar, organizata joqeveritare ndërkombëtare e vendore i kërkuan Vetëvendosjes të hiqte dorë nga bojkotimi i disa mediave të caktuara.
Vetëvendosje kishte thënë se nuk po bojkotonte mediat, por po “përjashtonte” tri kanale specifike dhe se një vendim i tillë “nuk cenonte peizazhin e pasur dhe të larmishëm mediatik të Kosovës”.
Ajo nuk përmendi emra, por në reagimet e mëhershme të organizatave mediatike thuhej se bëhej fjalë për disa nga televizionet e mëdha në vend, sikurse Klan Kosova, TV Dukagjini dhe T7./Katror.info
Përgatiti:
