Një muze i ndërtuar në Shqipëri në vitet 1980 për të nderuar diktatorin shumëvjeçar komunist Enver Hoxha, i njohur ndryshe si Piramida, po shndërrohet në një qendër trajnimesh kompjuterike për të rinjtë, duke hequr gjurmën e fundit të së kaluarës së izoluar dhe represive të vendit, sipas një artikulli të botuar në të përditshmen “The Straits Times”.
Ndërtesa dikur shfaqte pasuritë personale dhe fotografitë e mëdha të Hoxhës, i cili e shkëputi Shqipërinë nga bota e jashtme nën sundimin e ashpër stalinist për 40 vjet, duke zgjeruar shkrim-leximin dhe kujdesin shëndetësor, por duke lënë shumicën e shqiptarëve në varfëri të regjimentuar.
Tani ish-muzeu, i ridizajnuar nga arkitekti holandez Winy Maas, po përgatitet të presë qindra të rinj shqiptarë të etur për trajnime në teknologjinë kompjuterike dhe kodimin, pjesë e përpjekjes së qeverisë për lidhje më të ngushta me Bashkimin Evropian.
Mundesh me e lexu edhe…
Arkitektët, të cilët përfshinin vajzën e Hoxhës, Pranvera, e projektuan ndërtesën në formën e një piramide që lavdëronte liderin si një faraon të stilit egjiptian.
Muzeu u përfundua në vitin 1988, tre vjet pas vdekjes së Hoxhës dhe dy vjet para rënies së sundimit të izoluar komunist, duke i lënë vendin demokracisë.
Leon Cika, një nga kuratorët origjinalë të muzeut, tha se në kohën kur ai përfundoi, ndërsa regjimet e dominuara nga sovjetikët në të gjithë Evropën Lindore po fillonin të shkatërroheshin, ai ndjeu se do të ishte “lopata e fundit për një monument të komunizmit” në Shqipëri.
Në të vërtetë, pas rrëzimit anarkik të komunizmit në kombin jugor të Ballkanit, krahët si piramidë të ndërtesës, të ruajtura gjatë rinovimit, u përdorën nga fëmijët si rrëshqitje në mungesë të këndeve të lojërave.
Pamja e jashtme e rinovuar rrethore përbëhet nga shkallët që vizitorët vendas dhe të huaj i ngjitin për të fituar një pamje panoramike të kryeqytetit Tiranë, i cili është shndërruar në një qytet modern dhe plot gjallëri.
Brendësia kubistike përmban atë që duken si grupe kontejnerësh të grumbulluar, të cilat do të shërbejnë si klasa, duke u ngritur disa kate në kupolën origjinale të qelqit.
Shqiptarët ishin të ndarë për vite me radhë se si ta përshtatnin ndërtesën në përputhje me demokracinë e tyre në zhvillim, me disa të hidhëruar për trashëgiminë represive të Hoxhës që kërkonin që ajo të rrafshohej dhe të tjerë donin ta ruanin atë si një ikonë arkitekturore.
Në vitet pasuese, aty u ngrit një klub nate, një stacion televiziv dhe madje u vendosën edhe zyrtarë të NATO-s gjatë ndërhyrjes së aleancës për të ndalur luftën në Kosovën fqinje në vitin 1999.
“Ishte një monument arkitektonik si asnjë tjetër”, tha Ilda Qazimllari, drejtoreshë e investimeve në zyrën e kryebashkiakut të Tiranës.
“Nga ana tjetër, ideja fillestare ishte që të kishim një mauzole për të kujtuar Hoxhën dhe kjo është arsyeja pse njerëzit donin të fshinin simbolin e vetëm të mbetur nga koha komuniste”, shtoi ajo./KultPlus.com/Katror.info
Përgatiti:
