Shkencëtarët në Holandë duke përdorur skanimet e gjurmimit të syve dhe imazhe me rezonancë magnetike kanë zbuluar ndryshim të madh midis veprave origjinale dhe posterëve në stimulimin e trurit
Një studim neurologjik në Holandë ka zbuluar se veprat e vërteta të artit të varura në muze stimulojnë trurin në një mënyrë që është dhjetë herë më e fortë sesa shikimi i një posteri i po atyre veprave.
I iniciuar nga muzeu “Mauritshuis” në Hagë, shtëpia e pikturës “Girl with a Pearl Earring” e Johannes Vermeerit, studimi i pavarur përdori teknologjinë e gjurmimit të syve dhe skanimet në rezonancë magnetike për të regjistruar aktivitetin e trurit të vullnetarëve që shikonin vepra arti të vërteta dhe riprodhime. Kështu, shkencëtarët zbuluan se njëzet vullnetarët e përfshirë në hulumtim kishin reagim që ishte dhjetë herë më i fortë, kur shikonin artin e vërtetë.
“Ky është një ndryshim goxha i madh dhe kjo është ajo që ndodh kur njeriu shikon një riprodhim në krahasim me një vepër reale”, ka thënë Martine Gosselink, drejtoreshë e muzeut “Mauritshuis”. “Mendja pasurohet kur i shikojmë gjërat me sytë tanë, pavarësisht nëse jemi të vetëdijshëm apo jo, sepse kështu krijohen lidhje në trurin tonë”.
Mundesh me e lexu edhe…
Gosselink tregoi që para se të kryhej ky studim, ajo kishte qenë e bindur për fuqinë prapa veprave reale, por kishte dashur që dyshimi i saj të hetohej zyrtarisht.
“Ne të gjithë e ndiejmë ndryshimin mes artit të vërtetë dhe atij të riprodhuar – por më interesonte a është i matshëm, a është i vërtetë? Sot mund të themi se është i vërtetë”, ka thënë ajo.
Martin de Munnik, bashkëthemelues i institutit për hulumtime “Neurensics”, i cili e realizoi studimin me specialistë të tjerë neurologë, ka thënë se ai ndahej në dy elemente.
Vullnetarët, të moshës nga 21 deri në 65 vjeç, u pajisën me një skaner truri elektroencefalogram (EEG) dhe pajisje për gjurmimin e syve. Atyre iu kërkua t’i shikonin pesë piktura në muze, e më pas posterët e tyre në dyqanin e muzeut. Në fund, studiuesit i analizuan efektet që krijonin imazhet e veprave reale kundrejt riprodhimeve te vullnetarëve, me ndihmën e një makinerie funksionale skanimi (MRI) në Universitetin e Amsterdamit.
“Nëse doni të dini se çfarë mendojnë njerëzit, është më mirë të bëni matje për këtë sesa t’i pyesni ata. Rezultatet ishin të jashtëzakonshme”, ka thënë De Munnik.
Veprat e vërteta të artit ngjallën reagim të fortë pozitiv në një rajon shumë të zhvilluar të trurit që lidhet me ndërgjegjen, vetë-reflektimin dhe kujtimet personale, kanë konstatuar studiuesit. Piktura “The Violin Player” e Gerrit van Honthorst shkaktoi stimul pozitiv në shkallë prej 0.41 te vullnetarët kur po e shikonin atë të varur në muze, por vetëm 0.05 në formën e posterit.
Në këtë hulumtim gjithashtu u analizua piktura ikonike, “Girl with a Pearl Earring”. Në përgjithësi kjo vepër e famshme tërhoqi vëmendjen më të madhe dhe e tërhoqi syrin e vullnetarëve në atë që studiuesit e përshkruan si “një cak i qëndrueshëm” – një trekëndësh midis syrit të theksuar, gojës dhe vathit të vajzës në pikturë.
Erik Scherder, profesor i neuropsikologjisë klinike, i cili ishte ftuar për të komentuar rezultatet, ka thënë se ky studim nënvizoi edhe një herë rëndësinë e kulturës, veçanërisht kur Qeveria në Holandë po impononte reduktime të shpenzimeve publike.
“Kjo tregon se çfarë i ndodh trurit tuaj kur shikoni një vepër arti”, ka thënë ai. “Ky është një mjedis i pasur që me të vërtetë bën ndryshime të rëndësishme, veçanërisht për fëmijët në fazën e rritjes”. /Katror.info
Përgatiti:
