Për disa është një mrekulli arkitekturore, me kupolat e saj dhe grilat vezulluese prej çeliku.
“Është qershia mbi tortën e Prishtinës dhe të Kosovës”, deklaroi guida turistike vendase, Muamer Hasani.
Sa herë që “kërkoni diçka për Prishtinën, fotografia e parë që del është e bibliotekës kombëtare”, shtoi ai.
Mundesh me e lexu edhe…
Por për të tjerët, ndërtesa është e neveritshme.
“Është aq e shëmtuar sa të verbon”, tha një banor i Prishtinës në moshë të mesme, i cili kërkoi të mos përmendet emri, shkruan AFP, transmeton Klankosova.tv.
“Kemi jetuar me të për dekada dhe ende nuk është rinovuar. Është e bezdisshme, por çfarë mund të bëjmë?”
E hapur në vitin 1982, biblioteka ka dëshmuar herë pas here ngritjet dhe uljet e hidhura të Kosovës — nga shpërbërja e Jugosllavisë te lufta e përgjakshme me Serbinë në fund të viteve 1990, pavarësia dhe gjithë historia e trazuar që atëherë.
‘Objekt ikonik’
74 kupolat e saj të tejdukshme u projektuan për të siguruar ndriçim natyral për dhomat e leximit. Rrjeti prej çeliku që mbulon pamjen e tij të jashtme brutaliste shmang dritën e diellit, duke ftohur ndërtesën dhe duke mbrojtur librat brenda.
Arkitekti kroat, Andrija Mutnjakoviq, i cili mbikëqyri projektin, tha se ai u përpoq të pasqyronte kulturën dhe historinë e larmishme të Kosovës.
“Si çdo arkitekt, unë jam i dashuruar me ndërtesën time. Më vjen mirë që shoh se 40 vjet pas ndërtimit të saj, ajo është ruajtur aq bukur sikur u hap dje”, tha Mutnjakoviç për AFP.
Ai ka pak kohë për ata që e kritikojnë.
Drejtoresha e bibliotekës Blerina Rogova Gaxha është dakord.
“Është një objekt ikonë i kulturës kosovare, duke i dhënë vetë Prishtinës identitet sepse është objekti kryesor në kryeqytet që bie në sy”, tha Rogova Gaxha për AFP.
Dizajni i saj i bën homazh kulturave të lashta që dikur kishin sunduar Kosovën, tha ajo — romakët, bizantinët, osmanët dhe ilirët.
‘Vezë xhelatinoze’
Por për të sapoardhurit në kryeqytetin e Kosovës, referencat kulturore dhe shkëlqimi arkitektonik nuk janë gjithmonë të dukshme në shikim të parë, madje as në shikim të dytë.
Guida e udhëtimit Lonely Planet e quajti bibliotekën “lehtësisht një nga ndërtesat më të shquara të Prishtinës”.
“Mendoni vezët xhelatinoze të veshura me forca të blinduara”, shtoi ai.
“Ndërtesa duket mjaft e çuditshme. Është arkitekturë brutale, por interesante”, tha Julie, një studente nga Varshava, e cila po fotografonte bibliotekën nga disa këndvështrime.
“Ndoshta nuk është më e bukura sepse ka shumë beton dhe është gri nga jashtë”, tha Paula Gers, një studente që po vizitonte nga Gjermania.
“Unë nuk do ta renditja atë ndër më të shëmtuarat. Kam parë shumë më keq”.
Për drejtorin e bibliotekës, debati i vazhdueshëm mbi estetikën e saj është një bekim në maskim.
“Nuk ka lexues sa dikur, por ka një numër të jashtëzakonshëm të vizitorëve vendas dhe të huaj”, tha Gaxha.
“Të gjithë duan të vijnë dhe të shikojnë veten, tha ajo, duke u përpjekur të kuptojë “pse konsiderohet më e shëmtuara”, duke dashur ta shohë atë nga brenda dhe nga jashtë./klankosova/Katror.info
Përgatiti:
