Teleskopi Hapësinor James Webb [JWST] i NASA-s ka kapur për herë të parë një imazh që tregon si mund të ketë dukur galaktika jonë në fillimet e saj një zbulim që ka ngjallur një atmosferë të vërtetë festive te shkencëtarët e hapësirës.
“Thjesht e adhuroj këtë galaktikë vezulluese, që shkëlqen si dritat e Krishtlindjeve, ashtu siç ishte kur Universi ishte vetëm 600 milionë vjeç,” tha Prof. Catherine Heymans, Astronomja Mbretërore e Skocisë.
Imazhi paraqet dhjetë grumbuj yjesh me ngjyra të ndryshme, që duken si zbukurime të pemës së Krishtlindjeve të varura në kozmos.
Mundesh me e lexu edhe…
Kjo është hera e parë që shkencëtarët kanë vëzhguar grupe yjesh që bashkohen për të formuar një galaktikë si Rruga e Qumështit, duke ofruar të dhëna të vlefshme mbi mënyrën si është formuar Universi.
Shkencëtarët e kanë emëruar galaksinë e largët “Firefly Sparkle” [Shkëlqimi i Fluturave të Zjarrta], pasi ajo duket gjithashtu si një tufë fluturash me ngjyra të shumta, shkruan BBC, përcjell Katror.info.
Nga orbita e tij në hapësirë, i papenguar nga atmosfera e Tokës, teleskopi më i fuqishëm i ndërtuar ndonjëherë ka treguar galaksitë më të largëta dhe më të vjetra, por asnjëherë një galaksi si e jona në fazat e saj të hershme të formimit dhe as me një nivel kaq detajesh.
‘Te dhënat për atë çfarë ka ndodhur në këtë fazë të Universit janë shumë të pakta,’ tha Dr. Lamiya Mowla nga Wellesley College në Massachusetts, e cila ka udhëhequr hulumtimin.
‘Por këtu, ne po shohim një galaksi teksa po formohet gurë pas guri, galaksitë që ne zakonisht shohim rreth nesh janë tashmë të formuara, kështu që ky është hera e parë që shohim këtë proces,’ tha ajo për BBC News.
Prof. Heymans, Astronomja Mbretërore e Skocisë, e cila është e pavarur nga ekipi hulumtues, e përshkroi zbulimin si ‘të mrekullueshëm, shkencërisht të rëndësishëm dhe jashtëzakonisht festiv’.
‘Është mahnitëse që njerëzit kanë ndërtuar një teleskop që na lejon të shohim kaq larg pas në kohë dhe që mund të shohim këto faza të hershme të galaksisë në një mënyrë kaq të bukur dhe festive,’ tha ajo.
Grumbujt e yjeve kanë ngjyra të ndryshme sepse janë në faza të ndryshme të formimit të tyre, sipas Dr. Mowla.
‘Është kaq e bukur sepse jeta e hershme e një galaksie është jashtëzakonisht aktive,’ shtoi ajo.
Një grumbull galaksish ndodhej pikërisht midis Firefly Sparkle dhe JWST, i cili ka distorsionuar hapësirën dhe kohën për të shtrirë dritën nga galaksia e largët dhe ka vepruar efektivisht si një lente gjigante mikroskopike.
Shkencëtarët e quajnë këtë proces “lente gravitacionale”, e cila në këtë rast e mundësoi Dr. Kartheik Iyer, bashkëkryesues i hulumtimit nga Universiteti i Kolumbisë në New York, dhe anëtarët e tjerë të ekipit, të shihnin për herë të parë detaje të pabesueshme se si galaksitë e para, si Rruga e Qumështit, janë formuar.
‘Është si të marrësh dritën që vjen nga flutura dhe ta përkthesh dhe ta shtosh, kështu që mund ta shohim në detaje të mrekullueshme,’ tha ai për BBC News.
‘Rikonstruksioni ynë tregon se grumbujt e yjeve që formohen aktivisht janë të rrethuar nga dritë e holluar nga yje të tjerë. Kjo galaksi është duke u formuar në mënyrë aktive.’
‘Kur ndodh e gjithë kjo dhe ne mund të shohim këtë galaksi të pabesueshme nga larg, është një ndjenjë shumë nënvlerësuese dhe magjike,’ përfundoi ai. /Katror.info
Përgatiti:
