Akulli që mund të jetë më i vjetri në botë, duke datuar rreth 1.2 milionë vjet më parë, është nxjerrë thellë nga brendia e Antarktidës.
Në temperatura prej -35°C, një ekip shkencëtarësh nxorri një cilindër akulli 2.8 km të gjatë – më i gjatë se tetë Kullat e Eifel-it të vendosura njëra pas tjetrës.
Brenda akullit ndodhen flluska antike ajri, të cilat shkencëtarët shpresojnë se do t’i ndihmojnë të zgjidhin një mister të rëndësishëm lidhur me historinë e klimës së planetit tonë.
Mundesh me e lexu edhe…
Shkencëtarët evropianë punuan gjatë katër verërave antarktidore, duke konkuruar me shtatë shtete të tjera për të arritur të parët te shkëmbi nën kontinentin e ngrirë.
Puna e tyre mund të ndihmojë në zgjidhjen e një prej mistereve më të mëdha në historinë e klimës së planetit tonë çfarë ndodhi 900,000-1.2 milionë vjet më parë, kur ciklet e akullnajave u ndërprenë dhe disa studiues thonë se paraardhësit tanë ishin shumë afër zhdukjes, shkruan BBC, përcjell Katror.info.
“Është një arritje e jashtëzakonshme,” thotë Prof. Carlo Barbante nga Universiteti Ca’ Foscari i Venecias, i cili koordinoi hulumtimin.
“Ke në duar një copë akulli që është një milion vjet e vjetër, disa herë sheh shtresa të hirit që vijnë nga shpërthimet vullkanike. Sheh ato flluska të vogla brenda, disa flluska ajri që paraardhësit tanë i kanë frymëzuar një milion vjet më parë,” thotë ai.
Ekipi u udhëhoq nga Instituti Italian i Shkencave Polare dhe përfshinte 10 shtete evropiane.
Bërthamat e akullit janë të rëndësishme për shkencëtarët për të kuptuar se si po ndryshon klima jonë.
Ato kapin flluska ajri dhe grimca që zbulojnë nivelet e emetimeve të gazrave serë dhe variacionet e temperaturës, të cilat ndihmojnë shkencëtarët të hartojnë se si kushtet klimatike kanë ndryshuar gjatë kohës.
Të dhënat nga bërthamat e tjera të akullit, duke përfshirë një që quhet ‘Epica’, ndihmuan shkencëtarët të arrijnë në përfundimin se rritja aktuale e temperaturës e lidhur me emetimet e gazrave serë është shkaktuar nga njeriu që djeg karburante fosile.
Tani, me këtë projekt Beyond Epica: Oldest Ice, ata kanë fituar potencialisht edhe 400,000 vjet histori.
“Ka shumë të kaluar në të ardhmen tonë. Ne shikojmë në të kaluarën për të kuptuar më mirë se si funksionon klima dhe si mund ta projektojmë atë në të ardhmen,” thotë Prof. Barbante.
Ekipi kaloi disa ‘ditë të tensionuara’ pasi arritën të hapnin vrimën më thellë se sa ishte parashikuar nga të dhënat radarike, thotë Dr. Robert Mulvaney, shkencëtar i bërthamës së akullit në British Antarctic Survey.
Bërthama u nxor me ngadalë nga shtresa e akullit duke përdorur makineri dhe shkencëtarët e pastruan me kujdes akullin duke përdorur pëlhura.
Tani ajo po pritet në copa një metër për transport në -50°C nga Antarktida me anije.
Cipat do të arrijnë përfundimisht në frigoriferët e institucioneve të shumta evropiane, përfshirë British Antarctic Survey në Cambridge, ku shkencëtarët do të fillojnë analizën e tyre.
Ekspertët duan të kuptojnë se çfarë ndodhi gjatë një periudhe prej 900,000 deri në 1.2 milionë vjet më parë, e quajtur Transicioni i Mesëm i Pleistocenit.
Në këtë kohë, gjatësi e ciklit midis akullnajave të ftohta dhe periudhave të ngrohta ndërakullnajore kaloi nga 41,000 vjet në 100,000 vjet. Por shkencëtarët nuk e kanë kuptuar ende se përse ka ndodhur kjo.
Kjo është e njëjta periudhë kur, sipas disa teorive, paraardhësit e njerëzve të sotëm thuhet se gati janë zhdukur, ndoshta duke arritur vetëm rreth 1000 individë.
Shkencëtarët nuk e dinë nëse ka një lidhje mes kësaj afër zgjedhjeje dhe klimës, shpjegon Prof. Barbante, por kjo tregon se është një periudhë e pazakontë që është e rëndësishme të kuptohet më mirë.
“Çfarë do të gjejnë është një pyetje për secilin, por pa dyshim do ta zgjerojë dritaren tonë mbi të kaluarën e planetit tonë,” tha Profesori Joeri Rogelj nga Imperial College në Londër. /Katror.info
Përgatiti:
