Kërkuesit skocezë po zhvillojnë një mjet të ri AI që mund të përdoret nga optikët në dyqanet kryesore për të zbuluar shenjat e hershme të demencës.
Fotografitë e marra të retinës në pjesën e pasme të syrit mund të japin një tregues për shëndetin e trurit, dhe duke përdorur softuerin AI për të analizuar informacionin, shkencëtarët mund të jenë në gjendje të zbulojnë shenjat e sëmundjes përpara se të shfaqen ndonjë simptomë.
Ekipa e kërkimit NeurEYE ka grumbulluar pothuajse një milion skanime syri nga optikët në të gjithë Skocinë, seti më i madh i të dhënave të këtij lloji në botë dhe me ndihmën e AI ka zhvilluar një algoritëm që mund të vlerësojë shëndetin e enëve të gjakut në sy që mund të tregojnë sëmundje neurodegjenerative, shkruan BBC, transmeton Katror.info.
Mundesh me e lexu edhe…
Baza e të dhënave e krijuar nga ekipi mund të aplikohet në fotografi të marra gjatë ekzaminimeve rutinë të syve dhe mund të përdoret nga njerëzit për të parandaluar shfaqjen e sëmundjeve ose për të diagnostikuar gjendje në një fazë shumë më të hershme se sa është e mundur aktualisht.
Kapilarët e gjakut në sy janë shumë të vogla dhe të holla, duke i bërë ato të mundshme për të treguar kushte më herët se pjesë të tjera të trupit.
Ekipi NeurEYE drejtohet nga Universiteti i Edinburgut dhe përfshin hulumutues nga Universiteti Kaledonian i Glasgout.
Baljean Dhillon, profesor i Oftalmologjisë Klinike në Universitetin e Edinburgut dhe bashkëdrejtor i NeurEYE, tha: “Syri mund të na tregojë shumë më tepër sesa menduam.”
“Retina mban një pasuri të tërë informacioni dhe është një barometër biologjik i shëndetit të trurit tonë. Ne mund ta shohim retinën me pajisjet e thjeshta dhe të lira që gjenden në çdo rrugë të madhe në Mbretërinë e Bashkuar dhe përtej” tha ai.
“Diçka shumë e thjeshtë, si një fotografi e retinës, mund të përdoret tani për të parashikuar ndërrimet e trurit më vonë në jetë” shtoi ai.
Demenca pengon qelizat e trurit të funksionojnë siç duhet, duke ndikuar në aftësinë për të mbajtur mend, menduar dhe folur.
Sipas Dementia UK, ajo prek një në 14 njerëz mbi moshën 65 vjeç, dhe një në gjashtë njerëz mbi moshën 80 vjeç.
Kushtet si sëmundja e Alzheimerit mund të çojnë në humbje memorjeje, konfuzion ose probleme me të folurën dhe të kuptuarit.
Ende nuk ka një kurë të njohur për demencën, por diagnoza e hershme mund të lejojë pacientët të marrin trajtim më herët dhe të kenë kohë shtesë për t’u përshtatur dhe përgatitur për të ardhmen.
Inxhinieri mekanik i pensionuar, David Steele, 65 vjeç, i cili kishte nënën me sëmundjen e Alzheimerit, i tha BBC Scotland News se një diagnozë e hershme mund të kishte shpëtuar familjen e tij nga 10 vjet mundimesh dhe vështirësish.
Nëna e tij ka pasur vizita të rregullta tek optikët për shkak të përkeqësimit të shikimit të saj.
Fillimisht, ajo ishte diagnostikuar me degjenerim makular, por kjo fshehu problemin themelor që tani e dimë se ishte verbimi cerebral i lidhur me Alzheimerin.
Steele tha se një diagnozë më e hershme e kësaj gjendjeje do të kishte bërë ndryshim.
“Do të kishte pasur një ndikim të madh në të gjitha aspektet, por ndikimi më i madh do të kishte qenë për babain tim, i cili po përpiqej të menaxhonte gjithë procesin e rënies së nënës sime,” tha ai.
“Po të ishte bërë lidhja 10 vjet më parë, do të kishte mundësuar që babai im të kishte një jetë më të mirë. Do të kishte lejuar gjithashtu familjen të përgatiste një rrugë për nënën time që të bëhej gjithnjë e më keq”, tha ai ndër tjerash.
“Ndoshta nuk do të donit ta dinit mesazhin, por ju vërtet duhet ta dini mesazhin, pastaj mund të planifikoni për pjesën tjetër të asaj që do të ndodhë”, shtoi ai.
“Çdo gjë që mund të vendoset më herët është shumë, shumë e rëndësishme, sepse duhet të përgatiteni për momentin kur nuk do të jetë më e lehtë të menaxhoni jetën” theksoi ai.
Optometristi i Edinburgh Innovations, Ian Cameron, duke kryer një ekzaminim të syrit për një grua nëpërmjet një pajisjeje të specializuar. Ai po shikon në anën e pajisjes ndërsa ajo mbështet mjekrën në njërën anë dhe ai shikon në syrin e saj. Njëri prej syve të saj është ndriçuar.
Specialisti i optometrisë, Ian Cameron, i cili drejton një praktikë në Edinburg, tha: “Syri është unik sepse është një dritare për të gjithë trupin.
“Të gjitha sistemet e trupit janë të përfaqësuara, kështu që, përveç të gjitha sëmundjeve të syrit që ne kërkojmë katarakte, glaukomë, degjenerim makular, probleme me shikimin mund të zbulojmë gjithashtu gjëra që lidhen me sistemin tuaj vaskular, zemrën, tensionin e lartë të gjakut, diabetin dhe madje ka disa lidhje me sëmundje neurologjike që mund të kapen në sy” shtoi ai.
“Disa kushte shfaqen mjaft vonë, por me këtë teknologji ne po i zbulojmë ato gjithnjë e më shpejt. Kujdesi për sytë mund të çojë në rezultate më të mira shëndetësore nëse bëni teste të rregullta të syve” thotë ai.
“Çdo njeri duhet të bëjë një testim të syve çdo dy vjet, sepse ka kaq shumë gjëra që mund të kapen. Sa më herët t’i gjejmë, aq më mirë”, përfundoi ai.
Ekipi pas projektit shpreson të ketë një prototip të gatshëm më vonë këtë vit, me një shpërndarje më të gjerë të teknologjisë te optikët në mbarë vendin në vitin 2026. /Katror.info
Përgatiti:
