“Spiunët psikikë nga Kina përpiqen të vjedhin emocionet e mendjes suaj dhe vajzat e vogla nga Suedia ëndërrojnë për një kuotë në ekran, duke e paguar mirë kirurgun e tyre për të thyer mallkimin e plakjes”.
Këto vargje nuk janë shkruar këto ditë, edhe pse pak a shumë përshkruajnë përditshmërinë e këtyre ditëve. Janë tekste të vitit 1999 nga kënga “Californication” nga Red Hot Chilli Peppers kur Kina nuk ishte ajo që është sot por në ndërkohë me të vërtet na i “vodhi” emocionet mendore, dhe se tani vajzat i kanë kuotat e veta në internet me bollëk dhe kirurgjia plastike praktikohet si në supermarket.
Kënga tërheq vërejtjen edhe për fundin e civilizimit perëndimor nga tendenca për dekadencë Kaliforniane dhe se dielli “megjithatë lind në lindje”.
Mundesh me e lexu edhe…
Pavarësisht mesazheve të dhëna nga titulli, “Californication” supozohet se është albumi më reflektues i grupit, një meditim mbi cektësinë e jetës në Kaliforni (tani kudo në botë) dhe një festë e lidhjeve të grupit dhe miqësisë të shkaktuar nga ribashkimi i tyre me kitaristin John Frusciante, i cili ishte larguar nga grupi për shkak të problemit me droga dhe tani ishte kthyer i kthjellët dhe i vullnetshëm.
“Road Trippin” (Udhëtimi në rrugë), këngë përmbyllëse e albumit më së miri përmbledh shoqërinë e tyre të ëmbël “adoleshente” duke ngarkuar një furgon me dy aleatë dhe nisen në udhëtim “kudo në SHBA” për të diskutuar surfing, kënaqësinë nën rrezet e diellit dhe betejat e fituara, ngjarje të cilën tre anëtarët e grupit e kishin ndërmarrë para realizimit të albumit.
Grupi deri në ato momente kishte kaluar gjitha fazat e mundshme të betejave: ikjen e anëtarëve, vdekjen e të afërmve, varësinë nga droga. Por, tanimë këto beteja ishin fituar, siç predikon kënga dhe ishte koha për një album që do të kapërcente Red Hot Chilli Peppers nga shekulli 20 në shekullin 21.
“Californication”, pavarësisht se u emërua me një lojë fjalësh shumë karakteristike për Red Hot Chili Peppers, në fakt kishte të bënte me anën e errët të gjërave. Albumi nuk është konceptual, por në thelb trajton Kaliforninë. Gati se në çdo këngë përmendet Kalifornia, dhe në vend të një feste për Kaliforninë, shkëlqimin dhe mitologjinë e saj, “Californication” i bëri jehonë varësisë, tjetërsimit dhe vetë- shkatërrimit që në fakt kishte ngjyrosur jetën individuale të anëtarëve të Chili Peppers.
“Californication” nxjerr mjaft në tekstet e veta pop-psikologji të epokës së re për të bërë që edhe praktikuesi më i denjë i stilit të jetës Holliwoodiane të skuqet. Vetë kënga “Californication” është një reflektim i errët meditues mbi gjërat nën diellin e Hollivood-it. Albumi shpërdoron idenë se fama dhe pasuria në Hollywood janë një përpjekje fisnike.
Por, e bën këtë në një stil se, “hapësira mund të jetë kufiri i fundit i mundësive, por ajo mundësi bëhet vetëm në bodrumet e Hollivudit”, që kapë absurditetin në mënyrë të përsosur. Pjesa e këngës titullare, gjithashtu, është krijuar vetëm po thuaj për qëndrimin në skelet e mbishkrimit të famshëm Hollywood duke menduar për skajet e tokës dhe se e gjithë metafora “Hollywoodi është pornografi” u dëshmua gati dy dekada më vonë me fushatën “Me Too” kur dolën në sipërfaqe aferat se shumë aktore e edhe aktorë, por edhe punëtorë të tjerë në biznesin e filmit ishin keqtrajtuar ose kërcënuar seksualisht për karrierën e tyre.
Albumi “Californication” nuk është tërësisht “i errët”. Por, është i ashpër në vazhdimësi, bëhet më i butë, në momente i zymtë por në fund i ëmbël, ndoshta më shumë se sa kishin qenë ndonjëherë më parë Red Hot Chili Pepers. Kënga hapëse “Around the World” (Rreth botës) fillon me furinë e egër dhe të shtrembëruar të basit nga basisti Flea para se të shndërrohet në një rep funk, duke alternuar me një kor melodik. Vokalisti Anthony Kiedis është shprehur se në tekstet e vargjeve ai tregon për udhëtimet e tij dhe eksperiencat e tij në to, për të qenë anëtar i Red Hot Chili Peppers dhe për të jetuar një jetë ekstreme.
Refreni i ndryshëm final buron nga një kërkesë e vajzës së Fleas, basistit të grupit. Ndërsa shkruante albumin në garazhin e Fleas, vajza e tij dëgjonte këngët e tyre. Në kohën e shkrimit, Kiedis po përpiqej të dilte me tekste për këngët, kështu dhe këndonte scat, vokale (pa tekst). Kur u bë një draft përfundimtar i albumit dhe vajza e Fleas dëgjoi versionin përfundimtar, ajo ishte e zhgënjyer që skat ishte hequr.
Pra, në versionin përfundimtar të këngës në korin e fundit, u përdor vokali origjinal. “Parallel Universe” (Universi Paralel) u publikua si një single dhe struktura e tij është ndërtuar nga arpezh i shpejtë i basit dhe një melodi vokale e ngadaltë, duke e bërë atë të tingëllojë pak e zbrazët deri sa të hyjë kitara deri në kreshendo me fund të egër nga Frusciante.
Edhe pse është një nga këngët më të zhurmshme të albumit për sa i përket shtrembërimit, ai nuk përmban asnjë nga linjat e basit të orientuar drejt funk-ut të, për të cilat ata ishin njohur kryesisht në të kaluarën. Vokali i Anthony Kiedis është i nënshtruar gjatë vargjeve, duke reflektuar një qasje të baladës melodike, ndërsa ngjashëm kënga trajton në mënyrë lirike tema më të errëta, më introspektive sesa ato për të cilat grupi përgjithësisht kishte një reputacion.
Kënga është gjithashtu e dukshme për mungesën e vokaleve mbështetëse, të cilat janë pothuajse në çdo këngë tjetër në “Californication.” Funk/rap/pop melodik i “Scar Tissue” vijon si një këngë e theksuar nga ndërhyrjet e ngadalta të kitarës. “Scar Tissue” konsiderohet të jetë përfaqësues i tingullit të ri, më melodik rock, me të cilin grupi eksperimentoi në “Californication” (në kontrast me psikedelikun në albumet e mëparshëm “One Hot Minute” dhe funk-un e thatë të “Blood Sugar Sex Magik”.
Kënga shquhet për rifin e saj të këndshëm të kitarës si dhe për solo të slide kitarës. Guitar World e vendosi solon e kitarës në vendin e 63-të në listën e saj të “100 solove më të mira të kitarës”.
“Scar Tissue” fitoi një çmim Grammy për këngën më të mirë Rock në 2000. Në 2004, vokalisti kryesor Anthony Kiedis publikoi një autobiografi të titulluar sipas këngës.
“Otherside” është rock/pop më i drejtpërdrejtë në album, megjithëse i bën homazh të madh grunge rock-ut të fillimit të viteve nëntëdhjetë.
Me kitara të mprehta, shpuese, një riff me bas dhe një rrahje të qëndrueshme të baterive, kjo këngë për betejat me të cilat përballen të varurit nga heroina ishte një tjetër hit i madh nga albumi, duke zënë vendin e 14-të në Billboard Hot 100 në SHBA, dhe numri një në tabelën e këngëve alternative
në Billboard.
Kënga mbeti në vendin e parë në këtë tabelë për 13 javë rresht. “Otherside” i referohet ish-anëtarit dhe njërit nga themeluesit të grupit, kitaristit Hillel Slovak, i cili vdiq nga mbidozë e heroines në 1988. Më pas vjen repi i paturpshëm i “Get on Top” , i cili mund të jetë argëtues në një mjedis live, e këtu pak sa shtrembërohet nga pjesa tjetër e albumit.
Në këngën titullare, Frusciante përdor me mjeshtëri dy akorde për të shoqëruar vokalin e shkëlqyer të Kiedis. Një pushim vjen në performimin e korit, i ndjekur më vonë nga një vijë e lezetshme, e lehtë me kitarë, thuaj se për një himn në përgjithësi rreth anës së errët të Hollivudit dhe industrisë së filmit.
“Easily” vijon si një këngë e mirë, solide rock me kitara të shtresuara, ndërsa “Porcelain është një baladë psikodelike jashtëzakonisht e ngadaltë si nga fundi i viteve gjashtëdhjetë. “Emit Remmus” i ngarkuar me reagime (“ora e verës” e shkruar mbrapsht, Sumer time) klith nëpër hyrje dhe vargje mbi ritmin e thjeshtë të basit dhe baterive.
Pjesa e fundit e albumit degëzohet në një territor muzikor më të larmishëm. “I Like Dirt” kalon nga funk-u rudimentar në një brazdë të shpejtë, “This Velvet Glove” është akustike me shtresa sipër për një atmosferë të ndryshme muzikore dhe “Savior” pothuajse mund të konsiderohet një këngë hard rock me ritme të forta dhe depërtuese. “Purple Stain” është një fjalë e rëndë, që këndon funk/rap, me një jam sesion, ndërsa “Right on Time” alternon çuditërisht një funks të stilit punk me pak disko. E gjithë kjo çon në “Road Trippin”, një folk akustik me harmoni të pasura dhe orkestrime të mbidubluara, duke trajtuar një herë të fundit anën e errët dhe të ndyrë të Hollivudit dhe kulturës së tij, përmes një udhëtimi të miqve që ishin përmalluar për njëri tjetrin.
Këngët e albumit në çdo dëgjim tingëllojnë të njohura dhe janë pikërisht ato që përfaqësonin Red Hot Chili Peppers. Kjo qasje e ripërtërirë u shkaktua nga një ndryshim i thjeshtë në dinamikën e grupit. Për herë të parë në historinë e grupit, pjesa kryesore Anthony Kiedis në vokale dhe John Frusciante në kitarë fillojnë me të vërtetë të tejkalojë seksionin e ritmit, Mikey Flea në bas dhe Chad Smith në bateri. Për shkak të ndryshimit masiv që ai pësoi në jetën e tij, pra largimi nga grupi për disa vite dhe shërimi nga varshmëria e drogës, luajtja e Frusciante ishte bërë shumë më optimiste, pasi ai vendos një linjë të shkëlqyer melodike dhe solot fenomenale rreshtohen njëra pas tjetrës.
Por, sado domethënëse të ketë qenë qasja e tij e re, nuk është e vetmja gjë që përcakton “Californication”. Kiedis dhe Frusciante vazhdojnë të dominojnë shumicën e pistave. Prerje të tilla si në “Easily”, “Porcelain” dhe “This Velvet Glove” udhëhiqen pothuajse vetëm nga meloditë vokale të Kiedis dhe kitara e Frusciante, dhe këngët me pjesë më të përafërta, si “Emit Remmus”, i japin pak kohë Flea dhe Smith për të treguar aftësitë e tyre në seksionin e ritmit.
Anthony Kiedis kurë më parë nuk ishte në gjendje të këndonte vokal të pastër me kaq shprehje emocionale dhe pothuajse ëmbëlsi? (duhet pranuar, ai mbështetet rregullisht me vokale fenomenale përcjellëse nga Frusciante). Refrenet e tre këngëve hit, Scar Tissue (‘Me zogjtë do të ndaj/ këtë pamje të vetmuar’), ose nga Otherside (Sa gjatë, për sa kohë do të rrëshqas/ e veçoj anën, unë nuk/ nuk besoj se është e keqe) dhe titulli (‘Dream of Californication/Dream of Californication’) njihen menjëherë, edhe nëse tekstet e Kiedis janë abstrakte pothuajse me dhimbje në këtë album me siguri pas një dëgjimi të përkushtuar mbeten në kokën e dëgjuesit për një kohë shumë të gjatë.
Materiali për “Californication” u shkrua në verën e vitit 1998, me Frusciante, kitarat dhe Anthony Kiedis vokalet dhe tekstet, duke krijuar drejtimin në formulim respektivisht riff për kitarë dhe përmbajtjen lirike. Më pas, aspektet ritmike të albumit u krijuan nga Flea dhe Chad Smith përpara se grupi të hynte në studio dhe të regjistrohej me producentin Rick Rubin gjatë dimrit të 1998-99.
Megjithëse Rubin kishte prodhuar dy albumet e mëparshme në studio të grupit, ai nuk ishte zgjedhja e tyre e parë pasi ata fillimisht kishin kërkuar David Bowie si producent, por pa sukses.“Californication” është albumi më i suksesshëm komercial i Red Hot Chili Peppers ndërkombëtarisht, me më shumë se 15 milionë kopje të shitura në mbarë botën.
Që nga publikimi i tij, disa gazetarë ia kanë atribuuar “Californication” rivitalizimin e imazhit dhe rëndësisë së Red Hot Chili Peppers. Gjatë periudhës tetëvjeçare midis albumit të parë të grupit të dekadës “Blood Sugar Sex Magik”– që i bëri ata me famë botërore dhe “Californication”, publikimi i vetëm i Red Hot Chili Peppers ishte “One Hot Minute”, i cili u pa nga fansat dhe kritikët si një dështim. Për më tepër, rritja e internetit dhe platformave të transmetimit të muzikës në internet si Napster u dha konsumatorëve më shumë mundësi për të dëgjuar, që do të thoshte se grupet e themeluara si Red Hot Chili Peppers nuk kishin më ndjekës të integruar.
Red Hot Chilli Pepers kishte ekzistuar që nga fillimi i viteve ’80, por tani ata po i afroheshin anës tjetër të një dekadë dhe shekulli tjetër, me këtë album ata u pozicionuan mirë edhe në shekullin që vinte.
Kur u publikua “Californication”, disa dëgjues u ankuan për ngjeshje dhe shtrembërim të tepruar të audios shkaku i teknikës digjitale. Kjo kritikë vazhdoi gjatë gjithë viteve 2000, dhe disa gazetarë cituan “Californication” si një shembull të një albumi të prekur nga lufta e zhurmës, një prirje në të cilën nivelet e audios rriten në kurriz të besnikërisë së audios. Ka pas edhe peticione në internet që Warner Bros të ripërpunojë albumet e Red Hot Chili Peppers pa kompresim të tepruar dhe shtrembërim.
Në vitin 2003, Rolling Stone publikoi listën e tyre të 500 albumeve më të mëdhenj të të gjitha kohërave me renditjen e Californication në 399. Ai ra në 401 në listën e rishikuar të vitit 2012, por u ngjit në 286 në listat e rishikuara të 2020 dhe 2024. Në vitin 2015, stafi i Ultimate Classic Rock e quajti “Californication” një nga albumet më të mira rock të viteve 1990. Albumi u përfshi gjithashtu në edicionin 2018 të librit të Robert Dimery “1001 Albums You Must Hear Before You Die” (1001 albumet që duhet ti dëgjoni para se të vdisni)./Katror.info
Përgatiti:
