Një klikim, një koment, një postim, dhe papritmas, mijëra qytetarë u bënë pjesë e një nisme që po i sfidon supermarketet më të mëdha në Kosovë.
Kur çmimet vazhduan të rriteshin në mënyrë të pakontrolluar dhe ankesat mbeteshin pa përgjigje, dhe kur një kilogram qershi në Ferizaj arriti në 26 euro, shumë qytetarë u aktivizuan për ndryshim.
‘’Kosova Bojkoton’’ është platforma ku qytetarët u aktivizuan për të shprehur pakënaqësinë ndaj ngritjes enorme të çmimeve.
Mundesh me e lexu edhe…
Njëri nga nismëtarët e bojkotit Xhevat Kastrati, thotë se reagim i qytetarëve të lodhur nga abuzimi ekonomik, ishte i natyrshëm.
”Po mendoj që ka qenë një iniciativë që ka rrjedhë natyrshëm për shkak se ka shumë vite që ne si qytetarë ankohemi për çmimet dhe kur e kemi pa që edhe në rajon ka fillu me pasë bojkote të ndryshme dhe kanë pasë shumë sukses ju kemi bashku rrjedhës. Ideja ka ardhë përmes një diskutimi online që kemi pasë me disa bashkëqytetarë, ku është folë pikërisht për bojkotet rajonale dhe pse nuk po ndodhin te ne”, thotë Kastrati.
Dhe kështu, nisma që nisi në vende tjera të Ballkanit, nisi edhe në Kosovës. Në vetëm pak ditë, mijëra persona u bashkuan në një grup në Facebook, duke ndarë përvojat e tyre dhe duke publikuar fatura absurde nga marketet vendore.
”Ka qenë një diskurs shumë pesimist ashtu shumica kanë thënë që te na nuk bëhet, ose është shumë vështirë me ndryshu, mirëpo aty e kam pa që është momenti i duhur me bo diçka dhe kemi fillu me dizajnimin e disa postimeve online dhe prej aty ka nisë gjithçka dhe ka rrjedhë shumë mirë. Në fakt, për shkak të përkrahjes masive që kemi marrë shumë shpejt brenda pak orësh”, shprehet ai.
Dallimet e çmimeve mes Kosovës dhe vendeve të BE-së dolën në pah në mënyrë drastike, duke ngjallur reagime nga konsumatorët.
”Mendoj që bojkoti ka pasë shumë sukses në vetëdijesimin e qytetarëve për çka po ndodh në terren, për shkak që krejt e kemi kuptu që çmimet janë rritë, por nuk e kemi pa vizualisht çka po ndodh dhe nuk e kemi pa që dallimi është shumë i madh mes çmimeve te ne dhe çmimeve në vendet e Bashkimit Evropian plus duke e shtuar këtu edhe diferencën e madhe që e kemi në standardin e jetesës mes neve dhe atyre”, u shpreh ai.
Sipas Kastratit deri tani, ndikimi kryesor i bojkotit ka qenë vetëdijesimi. Qytetarët kanë filluar të mendojnë më shumë për fuqinë e tyre blerëse.
”Besoj që bojkoti ka pasë së paku sukses në njëfarë lloj vetëdijesimi edhe aktivizimi të qytetarisë, mirëpo nuk ka pasë shumë ndoshta përkrahje konkrete prej disa qytetarëve, për këtë arsye nuk kemi pa edhe rezultate aq të mëdha sa vendet e rajonit, për shembull, mirëpo po besoj që nuk duhet me u ndalë dhe ka edhe forma të tjera, për shembull, ndoshta me u aktivizu më shumë në terren, jo vetëm online, me folë sa më shumë me qytetarë, me dalë një grup i të rinjve prej neve dhe me ndihmën e vullnetarëve tjerë me bashkëbisedu me qytetarë, me ia shpjegu pse është tu ndodhë krejt bojkoti, për shkak që po vërehet edhe njëfarë lloj skepticizmi te disa qytetarë. Ata po thonë që çka është poenta me bojkotu një ditë, kur të nesërmen prapë ki me ble. Mirëpo qëllimi në fakt është që ne si qytetarë kur bashkohemi njëzëri dhe nuk blejmë në një ditë të caktume, na e përçojmë mesazhin edhe shohim rezultate të të asaj mosblerjes, rezultate konkrete të cilat edhe bizneset kur i shohin që kanë humbje e vërejnë fuqinë tonë edhe e vërejnë pakënaqësinë tonë, edhe atëherë mundet me ndërmarrë hapa konkretë për me i ulë çmimet në një kohë afatgjate”, shprehet Kastrati.
Edhe pse disa markete kanë reaguar duke ulur çmimet për disa produkte, për vetëm pak ditë, sipas tij, zbritjet janë të përkohshme, ndërsa çmimet vazhdojnë të rriten.
”Po ashtu kemi pa që kanë bo zbritje të mëdha, mirëpo nuk janë të mjaftueshme, se zbritjet zakonisht po zgjatën një ose dy ditë, por çmimet në përgjithësi po vazhdojnë me u rritë shumë dhe ka disa rritje që janë kështu enorme. Për shembull, kemi pa që me një market në Ferizaj, një kilogram qershi është bo njëzet e gjashtë euro. Kjo nuk e di a ekziston në botë diku një kilogram qershi 26 euro, pa marrë parasysh që nuk është sezona mirëpo ndoshta shpresojmë që përmes Bojkotit, ne si qytetarë kemi me mbërri me u vetëdijesu edhe mos me ble në mënyrë të panevojshme edhe në mënyrë të tepërt, me qenë ma të disiplinum në gjërat që i blejmë edhe me u ushqy ma shëndetshë”, thotë ai.
Në grupin online ‘’Kosova Bojkoton’’, bëhet thirrje edhe për bashkëpunim me institucione për raportimin e shkeljeve të drejtave të konsumtaroti në platformën online ‘’konsumatori.rks-gov.net’’.
Edhe pse ndryshimi nuk ndodh brenda natës, sipas Kastratit, veprimi është kundërhelmi i dëshpërimit, dhe duhet të nisur me hapa të vegjël për të bërë ndryshime të mëdha.
”Së fundmi e lexova një thanje që përmbledh shumë mirë këtë çfarë dua të them: Veprimi është kundërhelmi i dëshpërimit, domethënë mënyra qysh na mund me u ndje më pak të dëshpërum është kur veprojmë, kur ndërmarrim çfarëdo hapi, sado i vogël që mundet me qenë për me zgjidhë situatën në të cilën jemi të pakënaqur. Kështu që besoj që secili qytetar ka në dorë shumë fuqi për me ndryshu për të mirë, edhe kur secili qytetar domethënë bënë hapa sado të vogël që janë, ai rezultati i përbashkët ka me qenë shumë i naltë. Këtë është mirë ndoshta secili prej neve me reflektu dhe me kuptu që ndoshta hapi jonë, mundet me qenë shumë i vogël ose i parëndësishëm në sytë e tanë, por kur shumë njerëz bëjnë hapa pozitivë për me ndryshu një situatë të caktum, atëherë me me të vërtetë ndodh një ndryshim”, thotë ai.
Bojkoti vazhdon të mbledhë mbështetje në grupin online dhe ka diskutime për hapa të mëtejshëm, ndërsa sfida kryesore mbetet metoda e fushatës dhe transformimi i vetëdijesimit në veprime të qëndrueshme, që mund të ndikojnë realisht në uljen e çmimeve. Ndryshe, Administrata Tatimore e Kosovës nuk ka dalë me ndonjë të dhënë nëse ka pasur ulje të blerjeve në kohën sa është mbajtur bojkoti. /Katror.info
Përgatiti:
