Në Ditën Botërorë të Lirisë së Mediave në Viti u përkujtua Kerem Lawton, producenti britanik i Associated Press, i cili në vitin 2001 u vra gjatë raportimit në konfliktin e armatosur në Maqedoninë e Veriut.
Distrikti Rotarian Shqipëri – Kosovë dhe Rotary Club Vitia, Komisioni i Pavarur i Mediave dhe Instituti i Mediave i Kosovës, gazetarë nga Kosova, Shqipëria e Maqedonia e Veriut nderuan me kurora lulesh gazetarin e rënë te obelisku i tij.

Krahas nderimit për Lawton, organizatorët mbajtën një tryezë diskutimi ku u trajtua ndikimi i Inteligjencës Artificiale në lirinë e shtypit sot.
“Kam nderin t’u urojmë mirëseardhjen në këtë ngjarje të veçantë që shënon Ditën Botërore të Lirisë së Shtypit me temën e këtij viti të shpallur nga UNESCO “Raportimi në botën e re e të guximshme, ndikimi i inteligjencës artificiale dhe lirinë e shtypjen dhe mediave,” tha nikoqiri i konferencës, Ismajl Baftijari nga Rotary Club Vitia.

Në tryezën për Inteligjencën Artificiale, përfaqësuesi i Komisionit të Pavarur të Mediave, Niman Racaj, theksoi se, ndonëse zhvillimet e vrullshme në këtë fushë paraqesin sfida serioze, institucioni arrin t’i menaxhojë ato në mënyrë të qëndrueshme.

“Sot edhe në nivel të BE-së çështja e inteligjencës artificiale është një lloj sfide për rregullatorët, për arsye se kjo
krahas anës pozitive që e ka, e cila i shërben komunikimit dhe informimit, ka edhe pasojat e veta, për arsye se kjo tek mediat mund të prekë një parim shumë të rëndësishëm siç është parimi i pavarësisë editoriale ose qëndrimet editoriale, për arsye se kjo mund të ndikojë tek mediat dhe gazetarët që të jenë ndoshta më si të them më dembelë në kuptimin e hulumtimit dhe verifikimit të fakteve, sepse mund të vijnë shumë shpejt deri tek informacioni, mirëpo ai informacion, madje edhe më shumë kërkohet që sot të shtohet një politikë
editoriale, të verifikohen faktet përmes inteligjencës, nëse veç munden edhe përmes inteligjencës artificiale duhet verifikimi i fakteve dhe i provave,” u shpreh Racaj.
Guvernatori i Distriktit Rotary 2485 Kosovë-Shqipëri, Butrint Batalli tha se Liria e shtypit s’është vetëm privilegj i gazetarëve, por e drejtë për të gjithë qytetarët.

“Sot jemi mbledhur këtu për të shënuar një nga ditët më të rëndësishme për demokracinë, Ditën Botërore të Lirisë së Shtypit, një ditë që na fton të reflektojmë mbi të drejtën për t’u informuar, mbi guximin e gazetarëve dhe mbi përgjegjësinë që kemi si shoqëri për ta mbrojtur të vërtetën. Rotary, si një rrjet global që promovon paqen, zhvillimin dhe etikën në udhëheqje, e konsideron lirinë e shtypit një themel të pandashëm të një shoqërie të drejtë. Për ne, informimi i lirë është një mjet për të fuqizuar qytetarët, për të luftuar korrupsionin dhe për të ndërtuar një të ardhme të qëndrueshme. Përmes kësaj ngjarjeje, po dërgojmë një mesazh të përbashkët: Liria e shtypit nuk është vetëm privilegj i gazetarëve, por një e drejtë dhe një garanci për të gjithë qytetarët.”
Bazuar në analizat më të fundit, në tryezë u trajtua edhe ndikimi psikologjik që krijohet tek përdoruesit e inteligjencës artificiale.

“Unë them që ne inteligjencën artificiale e kemi si një metodë për ta përpunu lajmin shumë më shpejt që ky të plasohet më shpejt te shoqëria, është njëra prej aspekteve pozitive. Mirëpo sfida të cilat neve po na paraqiten zakonisht në shpërndarje të shumë shpejtë të lajmeve është arritja shumë e shpejtë e lajmit, të shumë lajmeve në të njëjtën kohë, gjë që e lejon inteligjenca artificiale. Dhe kjo për kapacitetin tonë njerëzor fillojmë ne të përjetojmë sensacione brenda disa sekondave, dhe ne dimë që në aspektin kognitiv e kemi të pamundur, thjesht t’i përpunojmë të gjitha informacionet të cilat i pranojmë, për shkak se ekziston një kujtesë sensorike që është disa sekondëshe dhe kalon në kujtesën afatshkurtër,” u shpreh psikologia Florentina Dushi.
Sipas profesorit Nexhmedin Spahiu, avancimi i shpejtë i inteligjencës artificiale përbën një kërcënim serioz për integritetin dhe funksionimin e mediave.
Këtë vit, organizatorët nderuan themeluesin e Katror Media, Muhamet Jashanicën, me çmimin për lirinë e shtypit ‘Ibrahim Sefedini’, për integritetin dhe guximin e tij të pathyeshëm në mbrojtje të lirisë së shprehjes dbe etikës profesionale në gazetari.

“Është me të vërtetë kënaqësi e madhe me pranu një çmim të tillë, marrë parasysh edhe faktin që për neve (në Katror) është veç viti i tretë edhe vlerësohemi sot në Ditën Botërore të Lirisë së Medias. Po ashtu, ky çmim vjen edhe si vlerësim për gazetarinë konstruktive që Katror Media që prej ditës së parë e promovon edhe e aplikon. Është e vetmja platformë, është i vetmi medium që punon mbi bazën e gazetarisë konstruktive, një model shumë i dashur dhe i veçantë në vendet skandinave tashmë, dhe po ashtu në disa vende evropiane”.
“Është kënaqësi që gazetaria konstruktive që ka për qëllim, edhe ofrimin e alternativave për çështje të caktume vlerësohet sot në Viti në Ditën Ndërkombëtare të Lirisë së Medias, po edhe në nivel vendi, besoj që jemi t’u bo një punë të mirë edhe këtë e marrim gjithmonë edhe prej asaj që është feedback prej audiencës sonë, prej lexuesve tanë,” tha Muhamet Jashanica, Drejtor Ekzekutiv i Katror Media.
Guvernatori i Distriktit Shqipëri Kosovë Butrint Batalli e vlerësoi rolin e Katror Media, si media unike në Kosovë qê merret me lajme të mira dhe gazetari konstruktive.
“Katrori, për ne si Rotari është një partner shumë i mirë, i veçantë, i cili na ka përcjellur në të gjitha aktivitetet dhe projektet tona që ne i ndërmarrim në shërbim të komunitetit, një vlerë e shtuar për shoqërinë kosovare dhe aty rajonale dhe më gjerë. Përse e them këtë?”
“Në këtë kohë, kur neve po bombardohemi nga dezinformimet apo nga fake news, nga mediat roze apo lajmet roze, të cilat janë shumë më lehtë me depërtu; me depërtu me lajme me sloganin: ‘Veç lajme të mira’ është goxha sfiduese dhe mu për këtë e përgëzojmë dhe e mbështesim moralisht dhe në çfarëdolloj aspekti dhe ne e shohim si vlerë të shtuar të shoqërisë sonë,” u shpreh Batalli.
E për të relaksuar eventin e sotëm, këngëtari i njohur nga Kumanova dhe ish-anëtari i Bordit të RTK-së, Ismet Bexheti, i këndoi fjalës së lirë. /Katror.info