Nauru, shteti ishullor i Paqësorit me një sipërfaqe prej vetëm 21 km², po ofron shtetësinë e tij për 105,000 dollarë për të mbledhur fonde për mbrojtjen ndaj ndryshimeve klimatike. Ky program, i njohur si “Pasaporta e Artë,” synon të sigurojë të ardhura për zhvendosjen e 90% të popullsisë prej rreth 12,500 banorësh në zona më të larta dhe ndërtimin e një komuniteti të ri.
Një Ishull në rrezik
Nauru përballet me kërcënime serioze nga rritja e nivelit të detit, erozioni bregdetar dhe stuhitë tropikale. Shteti i tretë më i vogël në botë nuk ka burimet e nevojshme për të përballuar këtë krizë klimatike, e cila është kryesisht pasojë e ndotjes nga vendet e pasura.
Mundesh me e lexu edhe…
Shtetësia si zgjidhje
Pavarësisht polemikave që kanë shoqëruar programet e pasaportave të arta në vende të tjera, Nauru e sheh këtë si një mundësi për të siguruar të ardhmen e tij. Pasaporta e Naurusë ofron udhëtim pa viza në 89 vende, përfshirë Mbretërinë e Bashkuar, Singaporin dhe Emiratet e Bashkuara Arabe. Megjithatë, aplikantët me precedentë penalë nuk do të pranohen dhe individët nga vende të listuara si “rrezik i lartë” nga Kombet e Bashkuara, përfshirë Rusinë dhe Korenë e Veriut, do të përjashtohen nga programi.
Historia e jo e mirë e ishullit
Nauru ka një të kaluar të vështirë. Ishulli u shfrytëzua intensivisht për nxjerrjen e fosfatit për gati një shekull, duke e lënë 80% të sipërfaqes së tij të pabanueshme. Pas rënies së industrisë së fosfatit, shteti kërkoi burime të reja të ardhurash, përfshirë strehimin e emigrantëve për llogari të Australisë. Tani, Nauru po shqyrton edhe mundësinë e nxjerrjes së mineraleve nga thellësitë e oqeanit për të financuar ekonominë e tij.
Një model i ri për financimin klimatik
Me këtë program, Nauru shpreson të mbledhë rreth 5.6 milionë dollarë në vitin e parë, me synimin që të arrijë në 42 milionë dollarë në vit, duke përbërë 19% të të ardhurave shtetërore. Ekspertët theksojnë se suksesi i programit do të varet nga transparenca dhe mënyra se si do të përdoren këto fonde.
Ky model nuk është i pari i këtij lloji. Dominika, një shtet ishullor në Karaibe, ka përdorur të ardhurat nga shitja e pasaportave për të financuar angazhimin e saj ndaj qëndrueshmërisë klimatike. Në një kohë kur fondet ndërkombëtare për ndryshimet klimatike po pakësohen, vende si Nauru po eksplorojnë mënyra alternative për të mbijetuar në një botë që ngrohet gjithnjë e më shumë. /Katror.info
Përgatiti:
