Kosovarët janë të njohur për mbështetjen e njëri-tjetrit kur lind nevoja. Numri i madh i diasporës që ndihmon familjet e tyre në Kosovë është dëshmia më e mirë. Por, një dëshmi tjetër, tashmë e hulumtuar, vjen nga raporti i Organizatës për Fuqizimin e Shoqërisë Civile në Kosovë (KCSF) “Kosova Dhuron 2023”, i publikuar në kuadër të Programit për Angazhim Qytetar. Kosovarët kanë arritur shifër rekorde të dhurimeve filantropike për vitin 2023 në shumën prej 8.5 milionë eurosh, të dhuruara përmes 793 rasteve të dhurimit për bamirësi dhe përkrahje tjera.
Sipas raportit, këto të dhëna tregojnë një angazhim të lartë të qytetarëve dhe organizatave të shoqërisë civile (OShC) në mbështetjen e projekteve dhe nismave që përmirësojnë cilësinë e jetës në komunitet.
Në këtë edicion të Aktivizmit Qytetar kemi biseduar me Dren Pukën, Drejtor i Departamentit për Hulumtim dhe Avokim në KCSF, për të na treguar se përse kanë vendosur që ta bëjnë këtë hulumtim, i cili vë në pah bujarinë kosovare.
Mundesh me e lexu edhe…
“Arsyeja pse këtë hulumtim e bëjmë përmes mediave është për shkak që forma se qysh mundemi me marrë të dhëna për dhurimet që ndodhin në një vend janë përmes autoriteteve publike, përmes shtetit. Por, kjo është një problematikë shumë e madhe, jo vetëm në Kosovë, por edhe në gjithë rajonin e Ballkanit, pasi që Administrata Tatimore ose institucionet e ngjashme me ATK-në, nuk posedojnë të dhëna të tilla, për arsye të ndryshme, kryesisht për shkak që dhurimet nuk deklarohen dhe më pas nuk ka të dhëna. Mirëpo ne çka kemi pa prej punës, prej përditshmërisë, prej praktikës të punës tonë, është që në fakt në Kosovë ka dhurime shumë, ka organizata që mbledhin fonde, ka përfitues të dhurimeve prej individëve, një gatishmëri megjithatë qytetare për të dhuruar,” tha Dren Puka.
Një hulumtim i tillë ngre edhe më shumë vetëdijen qytetare, por në të njëjtën kohë edhe thekson nevojën e madhe që kanë qytetarët për t’iu ndihmuar.
“Për të dhënat të cilat i kemi për vitin 2023, e kemi pas një numër, pothuajse rekord deri tash të dhurimeve, të cilat i kemi regjistru dikun rreth 8.5 milionë janë regjistru si dhurime në Kosovë, kjo e tejkalon edhe shifrën më të madhe që është regjistruar në vitin 2020 në kohën e Covidit ku ka qenë rreth 7 milionë. Diku rreth 800 dhurues janë identifikuar që e kanë bërë këtë totalin e 8.5 milionë, dhe tash natyrshëm do të ishte pyetja çka e ka shkaktuar këtë rritje të dhurimeve. Është e vështirë me pas një përgjigje përfundimtare megjithatë supozimet tona janë dy: duke pasur parasysh llojin e përfituesve të këtyre dhurimeve që kryesisht shumica dërmuese dhurimeve shkojnë për lehtësim dhe zbutje të varfërisë, që janë kryesisht ndërtim i shtëpive, apo edhe pako ushqimore, dhe gjëra që janë të domosdoshme për me mujt me ekzistu në Kosovë. Supozimi ynë kryesor është që është rritur nevoja, është rritur varfëria rrjedhimisht edhe nevoja për përkrahje të tillë, në të njëjtën kohë është duke ndodhur edhe një sensibilizim më i madh për grupe të tilla dhe qytetarët po janë më të angazhuar në nisma të dhurimit”, shtoi Dreni.
KCSF në raportin e vet thekson se këto donacione po mbushin boshllëqet e lëna nga sektorët publikë dhe privatë. Nga shuma prej 8.5 milionë eurosh një shumë e konsiderueshme është dhuruar për individët ose familjet në nevojë.
Ndërsa, arsyet që çuan në rritje të numrit të dhurimeve janë të ndryshme, ndër të cilat edhe sensibilizimi qytetar.
“Kosova e ka një kulturë jashtëzakonisht të zhvilluar të përkrahjes dhe solidarizimit dhe kjo në masë të madhe buron edhe prej periudhës së rezistencës së viteve 80-90 ku e gjithë shoqëria ka qenë e angazhuar në mirëmbajtje të shtyllave kryesore të shtetit, ku vetë qytetarët e kanë mbajtur shtetin me shtëpi – shkolla, me shoqatën Nëna Terezë, me shërbime sociale e shëndetësore. Që nga ajo kohë, mendoj që është fortifikuar edhe është zhvilluar kjo kulturë e dhurimit, gjë që dëshmohet edhe me shumat më të mëdha që regjistrohen në Kosovë, krahasim me të gjitha vendet tjera të rajonit”, tha Dreni.
Një kontribut në këtë shifër rekorde dhurimesh, krahasuar me vitet paraprake, por edhe me shtetet e rajonit, sipas Drenit është edhe kultura solidarizuese e qytetarëve kosovarë. Por, edhe pse dhurimet ndihmojnë komunitetin, shpesh zbulimi i identitetit të individëve që marrin ndihmë krijon stigmatizim. Dren Puka, thotë se kjo praktikë do të duhej të largohej.
“Ajo që absolutisht nuk do të duhej të vijë në shprehje është zbulimi i identitetit qoftë përmes fotografive, apo edhe formave tjera. Ndonjëherë edhe hasim, këtë e shohim edhe nëpër media që ndodh, nuk është praktikë e mirë që ndodh dhe nuk do duhej të ndodhte. E drejta e dhurimit, por edhe pranimit të donacioneve do të duhej të sigurohej në atë formë që edhe nëse unë si dhurues dua ta mbaj anonim identitetin tim, atëherë ajo e drejtë do duhej të më sigurohe”, thekson Dreni.
Duke qenë se vullneti për të dhuruar në Kosovë është i madh, sipas Drenit këto dhurime do të ishte mirë që të kishin një mjedis ku do të adresoheshin për projekte të përbashkëta, që përmirësojnë cilësinë e jetës së njerëzve.
“Ajo që ne do të donim të shihnim më tepër dhe që është synimi jonë për të ardhmen është që këto dhurime të jenë më strategjike dhe të jenë në drejtim të zhvillimit, sesa intervenime afatshkurtra për zbutje të varfërisë. Jemi të vetëdijshëm shumë për nevojën për zbutjen e varfërisë që ekziston mirëpo, këtu do të donim të shihnim rol më të madh të shtetit në përkrahje të grupeve të cilat kanë nevojë dhe që ekzistenca e qytetarëve të Kosovës mos të vihet në pikëpyetje, mirëpo ne këto dhurime të qytetarëve dhe grupeve tjera t’i orientojmë drejt iniciativave zhvillimore qofshin ato për edukim, qofshin për lagje më të sigurta, apo për iniciativa tjera të komunitetit. Shteti duhet të ketë një legjislacion motivues dhe përkrahës për dhurues, sidomos për sektorin privat, që ta shohin këtë edhe me interes ekonomik që të bëhen dhurime të tilla. Duhet të ketë mekanizma të cilët e mundësojnë dhurimin”, u shpreh Dreni.
Përfituesit nga këto dhurime janë individët në nevojë, ndërsa komuna që prin me këto dhurime është ajo e Prizrenit duke u ndjekur nga Prishtina dhe Mitrovica.
Të dhënat e raportit tregojnë se dhuruesit individual dhe OShC-të kanë luajtur rol vendimtar në rritjen e filantropisë në Kosovë. Sipas analizës së të dhënave, donacionet e qytetarëve përbënin gati gjysmën e shumës së regjistruar të dhurimeve. Dhënia individuale për kokë banori arriti në 5 euro, ndryshe nga viti i kaluar kur kjo shumë ishte 1.9 euro. Kontributet e diasporës mbeten pjesë e rëndësishme e ambientit filantropik në Kosovë, me mbi 1.2 milionë euro të dhuruara përmes 130 rasteve të donacioneve. Sa i përket numrit të rasteve, të dhënat e raportit tregojnë se individët dhe familjet ishin kategoria më e madhe e pranuesve me 52.6%, përcjellë nga OShC-të me 36.7%. /Katror.info
Edicionin #55 të plotë e gjeni KËTU 🙂
Përgatiti:
