Pas një jave me lajme dhe zhvillime nga zgjedhjet në Kosovë, sot ndalemi për të nderuar gratë shkencëtare të vendit tonë, në Ditën Ndërkombëtare të Grave në Shkencë.
Bukurije Hoxha mund të mos jetë një emër i njohur për shumë, por puna dhe arritjet e saj në fushën e shkencës janë një shembull i fuqishëm i përkushtimit dhe suksesit.
Rrëfimi i saj, i ndarë për Katror.info, tregon një histori inspiruese të një gruaje që ka lënë gjurmë në shkencën e Kosovës.
Mundesh me e lexu edhe…
Për mua si gazetare, ishte frymëzuese të dëgjoja një grua si Bukurija, e cila, gjatë gjithë bisedës, nuk foli vetëm për sukseset e saj, por për potencialin e vajzave të reja të Kosovës në shkencë. Ajo nuk sheh vetëm të tashmen, por edhe të ardhmen, një të ardhme ku gratë në shkencë nuk janë përjashtim, por rregull.
Sipas UNESCO-s, pavarësisht rëndësisë thelbësore të shkencës, teknologjisë, inxhinierisë dhe matematikës (STEM) për zhvillimin ekonomik dhe inovacionin, shumica e vendeve ende nuk kanë arritur barazinë gjinore në këto fusha. Gratë dhe vajzat vazhdojnë të jenë të nënpërfaqësuara në STEM, për shkak të barrierave sociale, kulturore dhe institucionale.
Të dhënat tregojnë se gratë përbëjnë mesatarisht vetëm 33.3% të studiuesve në nivel global, ndërsa vetëm 35% e të gjithë studentëve në fushat e lidhura me STEM janë gra.
Për të ndërtuar një të ardhme më të drejtë dhe të qëndrueshme, është thelbësore të adresohen këto pengesa dhe të krijohen mundësi të barabarta për gratë dhe vajzat në shkencë dhe teknologji.
Barazia gjinore në shkencë është thelbësore për ndërtimin e një të ardhmeje më të mirë për të gjithë, megjithatë gratë dhe vajzat vazhdojnë të përballen me barriera sistemike dhe paragjykime në ndjekjen e karrierave shkencore.
Në Ditën Ndërkombëtare të Grave dhe Vajzave në Shkencë, biseduam me Bukurije Hoxhën, fituese e çmimit “Young Scientist of the Year” nga Akademia e Shkencave dhe Arteve e Kosovës. Si inxhiniere dhe kërkuese shkencore në fushën e energjisë së ripërtëritshme, ajo është një nga figurat më premtuese të shkencës në vend.
Në këtë intervistë, ajo ndan rrugëtimin e saj, sfidat që ka hasur dhe vizionin për të ardhmen e shkencës dhe teknologjisë në Kosovë.
Bukurije Hoxha: Gruaja që po sjell inovacion në energjinë e ripërtëritshme në Kosovë
Në një shoqëri ku shkenca dhe teknologjia shpesh perceptohen si fusha të dominuara nga burrat, Bukurije Hoxha po dëshmon të kundërtën. Si një nga studiueset më të reja dhe më të suksesshme në fushën e energjisë së ripërtëritshme në Kosovë, ajo jo vetëm që ka sfiduar stereotipet, por edhe ka dhënë një kontribut të rëndësishëm në zhvillimin e projekteve konkrete në këtë sektor. Me një qasje të guximshme dhe një përkushtim të palëkundur ndaj kërkimit shkencor, Hoxha është sot një emër i njohur në fushën e inxhinierisë mekanike dhe energjisë së ripërtëritshme.
Gratë në shkencë: Sfidat dhe mundësitë në Kosovë
Të jesh një grua shkencëtare në Kosovë është një rrugë e mbushur me sfida, por edhe me mundësi të mëdha. Për Bukurije Hoxhën, kjo është një përgjegjësi dhe një privilegj. Ajo beson se gratë në shkencë mund të shërbejnë si modele frymëzimi për brezat e ardhshëm dhe të dëshmojnë se shkenca është një fushë e hapur për të gjithë, pavarësisht gjinisë. Megjithatë, sfidat ekzistojnë ende, veçanërisht në fushat teknike, ku vajzat shpesh duhet të punojnë dyfish më shumë për të dëshmuar aftësitë dhe seriozitetin e tyre.
“Një nga sfidat kryesore për mua ka qenë mungesa e të dhënave dhe literaturës së mjaftueshme për fushën time në Kosovë. Kjo më ka shtyrë të kërkoj burime ndërkombëtare dhe të bëhem pjesë e platformave shkencore globale për të siguruar informacion të besueshëm dhe të nevojshëm për studimet e mia,” shpjegon ajo.
Rruga drejt kërkimit shkencor dhe pasioni për energjinë e ripërtëritshme
E diplomuar në Fakultetin e Inxhinierisë Mekanike në Universitetin e Prishtinës, Bukurije Hoxha ka ndjekur studimet e saj master dhe më pas ka vazhduar në nivelin doktoral, duke u fokusuar në energjinë e ripërtëritshme, me theks të veçantë në energjinë e erës. Hulumtimi i saj lidhet me optimizimin e lokacioneve për vendosjen e turbinave të erës, duke u fokusuar në zonën e Koznicës, e cila ka potencial të lartë për prodhimin e energjisë elektrike, por ende nuk ka parë investime të mëdha në këtë sektor.
“Unë kam besuar fuqishëm në potencialin e Kosovës për zhvillimin e energjisë së ripërtëritshme dhe e kam parë si një fushë me mundësi të mëdha për studime dhe zbatim praktik,” thotë ajo.
Puna e saj nuk është kufizuar vetëm në teori, pasi ka qenë e angazhuar edhe në projekte konkrete të financuara nga Ministria e Ekonomisë dhe Universiteti i Prishtinës. Për më tepër, ajo është pjesë e projekteve ndërkombëtare që mbështesin gratë në sektorin e energjisë përmes mentorimit dhe zhvillimit profesional.
Çmimi “Young Scientist of the Year”: Një motivim për të ardhmen
Në vitin 2024, Akademia e Shkencave dhe Arteve të Kosovës i ndau Bukurije Hoxhës çmimin “Young Scientist of the Year”, duke njohur kontributin e saj në fushën e shkencës dhe teknologjisë. Ky çmim është një vlerësim i rëndësishëm jo vetëm për të, por edhe për gratë dhe vajzat që synojnë të ndjekin karrierën në shkencë.
“Ky çmim nuk është vetëm një mirënjohje për punën time, por edhe një shtytje për të vazhduar më tej. Shpresoj që ai të shërbejë si një mesazh inkurajues për të gjitha vajzat që duan të ndjekin rrugën e shkencës, veçanërisht në fushat teknike,” shprehet ajo.
E ardhmja e energjisë së ripërtëritshme në Kosovë
Bukurije Hoxha është optimiste për të ardhmen e energjisë së ripërtëritshme në Kosovë. Ajo beson se me investime të duhura dhe mbështetje nga institucionet vendore dhe ndërkombëtare, vendi mund të bëhet një shembull i mirë në rajon për përdorimin e burimeve të pastra të energjisë.
“Zhvillimet e fundit në fushën e energjisë së ripërtritshme, veçanërisht energjia e erës, janë shumë premtuese për të ardhmen e shkencës dhe teknologjisë në Kosovë, si dhe për mbrojtjen e mjedisit dhe zhvillimin e qëndrueshëm energjetik të vendit,” thotë Bukurije Hoxha.
Ajo thekson se Kosova ka mundësinë të kontribuojë në uljen e varësisë nga burimet e energjisë fosile dhe të zvogëlojë ndikimin në mjedis, falë potencialit të saj për zhvillimin e energjisë së erës.
Sipas saj, kjo fushë ka për të luajtur një rol kyç në luftën kundër ndryshimeve klimatike dhe në formimin e një të ardhmeje të qëndrueshme për Kosovën dhe gjeneratat e ardhshme.
Përveç kontributit të saj në fushën shkencore, Bukurije Hoxha synon të forcojë lidhjet ndërkombëtare dhe të krijojë mundësi të reja për kërkim dhe bashkëpunim akademik.
Mesazhi për të rinjtë dhe gratë në shkencë
Për fund, mesazhi i saj për të rinjtë, veçanërisht për vajzat që duan të ndjekin një karrierë shkencore, është i qartë: “Mos u dorëzoni përballë sfidave. Besoni në veten tuaj, sepse sukseset nuk vijnë brenda natës. Shkenca është një fushë që kërkon përkushtim dhe durim, por në fund shpërblimet janë të mëdha.”
Me punën e saj, Bukurije Hoxha po kontribuon jo vetëm në zhvillimin e shkencës dhe teknologjisë në Kosovë, por edhe në krijimin e një kulture të re ku gratë dhe vajzat janë të mirëpritura dhe të mbështetura në çdo hap të karrierës së tyre. /Katror.info
Përgatiti:
