Optimizmi nuk është gjithçka, por është jashtëzakonisht i dobishëm, mendon Sumit Paul-Choudhury. Ai mbështetet në histori dhe shkencë për ta mbrojtur këtë qëndrim, shkruan Positive News, përcjell Katror.info.
Në muajt pas vdekjes së bashkëshortes së tij nga kanceri i vezoreve, Sumit Paul-Choudhury filloi të pyesë veten se çfarë lloj personi ishte.
“Gjithmonë kam qenë disi i vetëdijshëm që isha një optimist, por më shumë si një tipar argëtues i personalitetit tim, jo si diçka qendrore,” thotë ai.
Mundesh me e lexu edhe…
“Pastaj optimizmi më ndihmoi të kaloj atë përvojë, dhe fakti që vendosa të identifikohem dhe të sillem si një optimist më ndihmoi të bëhem më optimist dhe ta drejtoj atë optimizëm”, shton ai.
“Mendova se isha një racionalist i palëkundur që mbështetet vetëm në prova, dhe jam i tillë. Por duhej ta pranoja që isha edhe një njeri që beson, pa prova, se gjërat do të përmirësohen”, thekson ai.
Të besosh se kohë më të mira dhe mundësi më të mira janë përpara, edhe kur nuk ka thuajse fare prova, kërkon një akt besimi ndonjëherë të informuar, ndonjëherë të verbër. Por ky lloj optimizmi – psikologjik, filozofik dhe praktik ka qenë thelbësor për mbijetesën dhe përparimin njerëzor.
Dhe, sipas Paul-Choudhury – një astrofizicien i kthyer në gazetar dhe ish-kryeredaktor i revistës New Scientist – në librin e tij të ri The Bright Side, optimizmi është thelbësor për të krijuar një të ardhme më të mirë si për veten, ashtu edhe për shoqërinë.
Optimizmi që shpëton jetë
Sipas tij, ishte pikërisht optimizmi që bëri të mundur që Ernest Shackleton dhe ekuipazhi i tij të mbijetonin dy vite të vështira pasi anija e tyre, Endurance, mbeti e ngecur në akujt e Antarktidës. Përpara ekspeditës, Shackleton kishte deklaruar: “Cilësia që kërkoj më shumë është optimizmi – sidomos optimizmi përballë pengesave dhe disfatës së dukshme. Optimizmi është guxim i vërtetë moral.”
“Ata ndodheshin në një situatë që dukej pa shpresë,” kujton Paul-Choudhury, “në një vend ku nuk shiheshin mundësi pozitive përpara, por ku, nëse nuk përpiqesh të përmirësosh gjendjen, do të vdesësh. Kjo kërkonte të besoje, përkundër provave, se kohë më të mira do të vinin.”
Edhe pse The Bright Side nuk është një libër vetë-ndihmës, Paul-Choudhury beson se optimizmi nuk është vetëm për kohët e vështira. Edhe për sfidat e përditshme, optimizmi është një gatishmëri për të besuar se ekzistojnë mundësi pozitive, edhe kur nuk i pret.
“Kjo ndikon në kënaqësinë më të madhe në jetë, sepse të bën më të aftë për të përballuar pengesat. Në vend që të dorëzohesh, edhe kur nuk e di si ta kapërcesh problemin, vazhdon të përpiqesh. Dhe kjo e bën më të mundur që nëse ekziston një mënyrë për ta kapërcyer, ta gjesh atë mënyrë”, thotë ai.
Të përballesh me të panjohurën me optimizëm
Përballë një të ardhmeje të pasigurt, shfrytëzimi i optimizmit është më i dobishëm se rënia në dëshpërim dhe katastrofizëm, sugjeron Paul-Choudhury.
A mund të kultivohet optimizmi?
“Pozicioni i zakonshëm duket se është se njerëzit janë optimistë kur bëhet fjalë për jetën e tyre personale – kështu jemi të ndërtuar,” thotë ai.
“Provat sugjerojnë se mund të bësh një ndryshim të vogël në përmirësimin e optimizmit tënd në një periudhë të shkurtër. Besimi im personal është se nëse e bën këtë në mënyrë të përsëritur për një kohë të gjatë, përfundimisht do të bëhesh më optimist. Kur nuk ndihesh optimist, mund ta sfidosh ndjesinë e pesimizmit që lind kur përballesh me një problem”, tregon ai tutje.
Por optimizmi nuk është vetëm përpjekje individuale. Ai ka qenë në zemër të lëvizjeve dhe përparimeve më të mëdha në historinë njerëzore – nga uljet në Hënë dhe përparimet në mjekësi, te lëvizjet e të drejtave civile dhe të drejtave të grave. Kur Greta Thunberg bëri grevë nga shkolla në vitin 2018, duke protestuar përpara parlamentit suedez për krizën klimatike, ajo nuk priste që do të ndryshonte ndonjë gjë në mënyrë konkrete. Ajo sigurisht nuk mund të parashikonte se do të bëhej një figurë globale dhe do të frymëzonte miliona njerëz në mbarë botën.
Paul-Choudhury e përshkruan këtë si “optimizëm pa diell, pa buzëqeshje të detyruara, pa ‘pozitivitet’ të rremë. Për mua, veprimi i saj përfaqësonte fitoren e pritshmërive jorealiste mbi apatinë dhe indiferencën.”
A ekziston optimizëm i tepruar?
Për shembull, në krizën klimatike ekziston një mënyrë të menduari që teknologjia dhe zgjuarsia njerëzore do të na shpëtojnë në momentin e fundit – mendësi kjo që mund të ndalojë njerëzit nga marrja e veprimeve të domosdoshme tani. Shumë ekspertë kanë paralajmëruar se inteligjenca artificiale mund të përbëjë kërcënim për njerëzimin, por megjithatë teknologjia vazhdon të zhvillohet, me shpresën se gjithçka do të shkojë mirë.
“Po, optimizmi mund të çojë në vetëkënaqësi,” pranon Paul-Choudhury.
“Nuk ka asnjë rregull që thotë se duhet të jesh optimist për çdo gjë në çdo kohë. Por po them se nëse nuk je optimist, nuk do të gjesh zgjidhje”, tregon ai.
“Kur e shoh botën, shoh dy pole,” vazhdon ai.
“Disa njerëz janë aq të shkurajuar nga sfidat që bien në grackën e pesimizmit dhe në një profeci vetë-përmbushëse ku nuk zgjidh asgjë. Në skajin tjetër është ‘tekno-optimizmi’, bindja se teknologjia na ka shpëtuar më parë dhe do ta bëjë sërish. Unë, personalisht, jam dakord me këtë në një masë të madhe mund të zgjidhnim shumë probleme të planetit nëse do të zhvillonim teknologji pa frikë. Por nuk besoj domosdoshmërisht se kjo do të sillte jetë më të mirë për të gjithë në planet, ose se do të ishte një mënyrë e qëndrueshme për përmirësim”, thotë ai.
Përballë ndryshimeve klimatike, humbjes së biodiversitetit, vështirësive ekonomike dhe ngritjes së ekstremit të djathtë, ka plot arsye për shqetësim sot. Por tani nuk është koha për dëshpërim apo mosveprim. “Apatia dhe pesimizmi nuk mund të sjellin kurrë rezultate më të mira,” thotë Paul-Choudhury.
“Pa marrë parasysh çfarë dore të jep jeta, nëse reagimi yt është të dorëzohesh dhe të thuash ‘kaq ishte’, atëherë po pajtohesh me fatin tënd. Nuk shoh si mund ta përmirësojë kjo situatën tënde, apo tonën”, thekson ai.
Këshillat e Paul-Choudhury për të ushqyer shpresën në kohë të errëta:
1) Mendo afatgjatë
Kur e tashmja duket plot dyshime dhe dëshpërim, ndihmon të kujtosh se është vetëm një kapitull në një histori të gjatë, shumica e së cilës tregon se kemi kapërcyer sfida të mëdha për të jetuar jetë më të gjata e më të mira. Sfidat e sotme mund të duken të pakapërcyeshme, por vendose veten në vendin e paraardhësve të tu dhe mendo si u janë dukur atyre problemet që kanë përjetuar, duke pasur parasysh mjetet dhe dijeninë e asaj kohe.
2) Mendo “anash”
Optimizmi na nxit të veprojmë dhe të kërkojmë zgjidhje, edhe kur nuk dimë çfarë janë ato. Por shpesh ndjejmë se nuk kemi kontroll mbi jetën tonë apo se nuk kemi zgjedhje. Në ato momente, është e dobishme të mendosh “anash” – si mund të kishte shkuar ndryshe jeta nëse do të ishin bërë zgjedhje të tjera apo nëse fati do të kishte ndikuar ndryshe. Bota e sotme nuk duhej të ishte kështu, dhe as e ardhmja s’duhet të jetë e caktuar.
3) Mendo për të ardhmen
Është e habitshme sa lehtë mund t’i bësh njerëzit të ndihen më optimistë. Edhe vetëm pyetja “Çfarë po pret me padurim?” mund të ketë një efekt pozitiv afatshkurtër. Sa më konkrete të jenë vizionet për të ardhmen, aq më i madh efekti. Ushtrimi “vetja më e mirë e mundshme” sugjeron që të kalosh disa minuta çdo ditë duke shkruar një përshkrim për një të ardhme ku ke arritur gjithçka që dëshiron të arrish. /Katror.info
Përgatiti:
