Një zbulim i jashtëzakonshëm është bërë në Grand Canyon, Arizona, ku shkencëtarët kanë identifikuar një koleksion unik të fosileve të epokës kambriane, të vjetra mbi 500 milionë vjet.
Fosilet përfaqësojnë krijesa të lashta me trup të butë – një gjë shumë e rrallë për t’u ruajtur – përfshirë molusqe që gërvishtnin gurë, krustace që ushqeheshin me filtrim dhe krimba me dhëmbë të mprehtë. Gjurmë të ushqimeve që këto kafshë mund të kenë konsumuar janë gjithashtu të pranishme, shkruan BBC Wildlife, përcjell Katror.info.
Zbulimi u bë gjatë një ekspedite përgjatë lumit Colorado në vitin 2023. Shkencëtarët mblodhën shkëmbinj të pasur me baltë nga muret e kanionit, në shtresa që kishin gjasa të ruanin struktura të ndjeshme. Më pas, kampionët u çuan në Universitetin e Kembrixhit në Britaninë e Madhe, ku u tretën me acid fluorhidrik dhe u ekzaminuan me mikroskopë me fuqi të lartë.
Mundesh me e lexu edhe…
Rezultatet ishin mbresëlënëse: mijëra mikrofosile me detaje anatomike të pabesueshme dolën në dritë. Edhe pse nuk u gjetën kafshë të plota, pjesët e trupit si gjymtyrë ushqyese, dhëmbë dhe segmente trupi ishin të mjaftueshme për t’i klasifikuar në grupe.
Një nga zbulimet më interesante ishte një specie e re e krimbave priapulidë me emrin Kraytdraco spectatus, e quajtur kështu në nder të dragonit Krayt nga “Star Wars” për shkak të pamjes së saj të pazakontë dhe nofullave “të frikshme”. Kjo krijesë kishte dhjetëra dhëmbë të degëzuar që ndihmonin në kapjen e ushqimit në ujë.
Gjithashtu u gjetën molusqe me struktura të quajtura radulae, një rresht dhëmbësh të vegjël për të gërvishtur algat nga gurët, dhe krustace të ngjashëm me karkaleca deti, që përdornin gjymtyrë të ngjashme me qime për të futur grimca ushqimore në gojë.
Sipas studiuesit kryesor Giovanni Mussini, kjo është hera e parë që në Grand Canyon gjendet një fosilizim i tillë i krijesave me trup të butë. Gjetje të mëparshme kishin përfshirë trilobitë dhe pjesë të mineralizuara, por jo struktura kaq të ndjeshme.
Ruajtja e tillë është e rrallë në historinë e fosileve, pasi në përgjithësi vetëm pjesët e forta ruhen me kalimin e kohës. Gjetje të ngjashme janë bërë vetëm në vende si Burgess Shale në Kanada dhe Maotianshan Shales në Kinë, çka e bën këtë zbulim edhe më të vlefshëm.
Gjatë periudhës kambriane, zona e Grand Canyon ishte një det i cekët në rajonin ekuatorial – një “zonë e artë” ku kishte oksigjen, lëndë ushqyese dhe pak turbullira nga dallgët. Këto kushte lejuan zhvillimin e sistemeve të ndërlikuara të ushqyerjes dhe shqisave – një përparësi për mbijetesë në një mjedis konkurrues.
“Është një dritare unike për të kuptuar jetën e hershme në Tokë dhe mënyrën se si janë ndërtuar ekosistemet e para,” përfundon Mussini./Katror.info
