Si çdo popull, edhe ne – ushqimin e kemi pjesë t’kulturës e traditës edhe kallxues t’shumë gjanave që lidhen me mendësinë tonë, traditat e vlerat t’cilat i kemi kultivu ndër breza, Këtë e tregojnë edhe thanjet e urta shqiptare, t’cilat kanë përdorë ushqimin si metaforë për shumë fenomene e dukuri shoqnore qysh prej kaherë, e t’cilat shpesh i hasim edhe sot. Ne t’i kemi radhitë nja 16 thanje n’t’cilat përmes ushqimit përçohet nji mesazh ma domethanës.
- Dardha pikë ndër dardhë; me kand rrin ashtu bahesh, apo – i ka ngja paraardhësve.
- E kish pas’ synin e untë; ishte lakmitar/e.
- Ju ka djegë tamli e po i frynë kosit; ka pasur një përvojë t’keqe me dikand ose diçka e po i hypë n’qafë dikujt tjetër.
- I kish ba rrush e kumbulla; i kish harxhu t’gjitha paret / t’mirat materiale.
- Ish i/e bukëpërmbysët; ish mosfalenderues/e / mosmirënjohës/e
- Nuk u ditke se sa po shkon pasuli; nuk kuptohej asgja / shkonte tollovi.
- Bukë e kripë e zemër; kem me t’pritë si ma s’miri, me aq sa na ka qëllu.
- Kur t’e hajsh pulën e dikujt’, lidhe t’tandën; kur t’merrsh favor prej dikujt, bahu gati me i ndihmu ti herën tjetër.
- Po se m’pat hangër me lugë t’arit; po sillet sikur t’ish rritë ma mirë se t’tjerët / po shet mend / po qet kajde.
- Qorba e lirë t’i djegë buzët; jo çdo gja e lirë asht edhe e mirë.
- Po flet qyfte; po flet palidhje.
- Shkova me pi ujë e u ktheva pa pi ujë; shkova për ta kry nji punë e mbeta pa e kry.
- Kush han vet, vdes vet; mos ji vetjak – ndaji t’mirat me t’tjerët.
- Kush vjen rrallë, han bakllavë. Kush vjen shpesh, han përshesh; at’ që e ke ma t’afërt e trajton si t’shpisë e nuk skuqesh. Pra, je i/e lirshëm/me me të.
- Kafshata e huj’ t’mbet n’fyt; çkado që nuk t’përket ty / nuk asht e jotja – nuk do ta gëzosh gjatë.
- Unë me bukë, ai/ajo me gurë; unë sillu mirë, ai/ajo kthe me t’keq.
Ky artikull është përgatit’ nga Kaltrina Zhushi. Për me pa receta të mira dhe te shëndetshme, mundeni me e vizitu blogun e saj në Instagram @gurmaneria
