Nëse t’pëlqen me gatu de je merakli/ke i/e kuzhinës, besojmë që pak a shumë, nëse jo i/e fiksum mbas kuzhinës italiane, t’paktën për disa gjana n’kulturën italiane ke qejf me u informu – sidomos kur asht fjala për recetat klasike mediterane për t’cilat italianët njihen.
Prej pastave tek picat, prej sosit t’domates tek pesto, prej gjellatos tek espresoja e verërat e njohura – italianët kanë arritë me u identifiku si nji ndër popujt me ushqimin ma t’shijshëm e ma t’famshëm mbarë botën, dhe me arsye – nime i kanë disa pjata unike e plot shije. E ne kësaj radhe kemi vendosë me t’informu pak për disa nga faktet interesante t’kuzhinës italiane dhe praktikave ‘t’tyre t’gatimit.
1. Italianët hajnë mesatarisht 26 kg pasta n’vit.
Italia konsumon ma shumë makarona se çdo vend tjetër. N’mbarë botën prodhohen çdo vit 13 milionë tonë makarona – rreth 3 milionë prej tyre vijnë nga Italia.
Mundesh me e lexu edhe…
2. Domatet nuk ishin t’njohura n’Itali deri n’shekullin e 17-të.
Përveç pastave, domatja asht ba nji prej elementeve kryesore n’kuzhinën italiane, por jo gjithmonë ka qenë kështu. Domatet u rritën fillimisht në Amerikën Qendrore dhe Jugore; ato filluan t’i sjellin n’Itali kah mesi i shekullit 16. Fillimisht, italianët kishin frikë se domatja ishte helmuese dhe e përdorën atë ma shumë si bimë dekrouese n’shtëpitë e tyre. Vetëm ka mesi i shekullit 16 dhe 17 ata kanë nisë me gatu me domate. gatuanin me domate. Nji shekull ma vonë, italianët filluan me i rujtë domatet e salcën e tyne n’enë xhami.
3. Italianët shpikën picën n’shekullin e 19-të.
Pica nuk asht aq shpikje e vjetër italiane sa mendohet, edhepse shumica e besojnë nji gja t’tillë. Megjithatë, thuhet se pica që sot e njohim u shpik n’Napoli n’fund t’viteve 1800. Nji bukë e sheshtë, e mbushur me domate t’freskëta, mocarella dhe borzilok iu servir mbretit Umberto I dhe Mbretëreshës Margarita kur ata vizituan Napolin. Gjatë dekadave n’vijim, kjo picë tradicionale e emërtume sipas mbretëreshës u ba e famshme mbarë botën, e pastaj u shtuan edhe variantet e tjera.
3. Dreka është vakti kryesor në Itali.
N’Itali, dreka konsiderohet si vakti kryesor dhe asht shëndërru për shumicën e italianëve n’ceremoni. I njohur si pranzo, zakonisht dreka shërbehet midis orës 1:00 dhe 3:00 pasdite. Nji pranzo tradicionale përbëhet nga dy kurse. Pjata e parë përbëhet nga nji pjatë me makarona ose oriz. Pjata e dytë zakonisht përmbanë mish ose peshk dhe shoqërohet me nji pjatë anësore me perime ose fruta.
4. Italianët i shtojnë kafes qumësht vetëm n’mëngjes.
Italianët kanë tabijate t’veçanta sa i përket kafesë dhe mënyrës se qysh e konsumojnë atë. Pijet e kafesë me qumësht, si kapuçino dhe late, konsumohen vetëm n’mëngjes, para orës 11:00. Ata besojnë se këto pije janë shumë t’randa për t’u konsumu ma vonë gjatë ditës. Nëse nji italia/e ka nevojë për nji kafe mbasdite, ai/ajo me shumë gjasë do t’porosisë nji espreso.
5. Italianët e përdorin hudhrën me masë.
N’Itali hudhra përdoret me masë. Italianët shpesh kanë frikë me përdorë hudhrën tepër, sepse druhen se shija mundet me e dominu pjatën. N’vend që t’presin disa thelpinj dhe t’i shtojnë n’tigan, italianët shpesh kavrdisin nji thelb hudhre n’vaj ullini që vaji me e përthithë aromën e hudhrës. Mandej veç e largojnë hudhrën. Kjo asht praktikë koxha e njohun e tyre.
Meqë kuzhina italiane po t’intrigon, ti mundesh me e pru pak Itali n’pjatën tande, t’u e përgatitë peston italiane e t’u e shtu n’çkado që t’shijon.
E masi veç jemi tek gjanat interesante, ne t’sygjerojmë me i lexu 16 thanje t’urta shqiptare ku përmendet ushqimi. Kështu, e kupton edhe kulturën tonë, bashk me atë italiane. /katror.info/
Ky artikull është përgatit’ nga Kaltrina Zhushi. Për me pa receta të mira dhe te shëndetshme, mundeni me e vizitu blogun e saj në Instagram @gurmaneria
Përgatiti:
