Astronomët kanë zbuluar një yll me dy fytyra dhe janë në mëdyshje nga pamja e tij e çuditshme, pra fakti që ka dy anë krejtësisht të ndryshme.
Njëra anë e xhuxhit të bardhë Janus është e përbërë tërësisht nga hidrogjeni dhe tjetra nga helium. Kjo është hera e parë që astronomët kanë zbuluar një yll të vetmuar që duket se ka zhvilluar në mënyrë spontane dy fytyra krejtësisht të ndryshme.
“Sipërfaqja e xhuxhit të bardhë ndryshon plotësisht nga njëra anë në tjetrën. Kur u tregoj vëzhgimet kolegëve të mi, ata mbesin plotësisht të mahnitur”, thotë doktoresha Ilaria Cajazzo, një astrofizikane nga “Caltec”.
Mundesh me e lexu edhe…
Objekti, i vendosur 1000 vite dritë larg në yjësinë Cygnus, është quajtur Janus sipas perëndisë romake me dy fytyra të fillimeve, mbarimeve dhe ndryshimeve.
Fillimisht u zbulua nga instrumenti Zwicky që monitoron qiellin çdo natë nga Observatori Palomar i Caltech pranë San Diegos, shkruan Katror.info.
Kayacova po kërkonte për xhuxhët e bardhë dhe një nga kandidatët më të mirë ishte një yll që ndryshoi me shpejtësi sasinë e dritës që lëshonte.
Vëzhgimet e mëtejshme zbuluan se Janusi rrotullohet rreth boshtit të tij çdo 15 minuta. Matjet spektrometrike, të cilat japin gjurmët kimike të gishtave të yjeve, kanë treguar se njëra anë e objektit është e përbërë pothuajse ekskluzivisht nga heliumi, dhe tjetra nga hidrogjeni.
Nëse shikoni nga afër, të dyja anët janë të ngjashme në shkëlqim, por ajo e heliumit është “e theksuar”, si Dielli ynë.
Një shpjegim për këtë paraqitje është se Janus po kalon një tranzicion të rrallë që ndodh gjatë një revolucioni të xhuxhit të bardhë.
Xhuxhët e bardhë janë mbetjet e yjeve si tanët. Ndërsa plaken, ata bëhen gjigantë të kuq dhe në ciklin e mëvonshëm të jetës, materiali i jashtëm zhduket ndërsa thelbi kontraktohet në një xhuxh të bardhë të dendur, të zjarrtë dhe të nxehtë me masën e Diellit tonë dhe madhësinë e Tokës. /Katror.info
Përgatiti:
