Në perëndim të Sirisë, arkeologët besojnë se kanë zbuluar prova për përdorimin më të hershëm të një alfabeti në botë.
Vendndodhja, e quajtur Tell Umm el-Marra, ishte një qendër e rëndësishme urbane në Siri dhe një prej të parave që shfaqën në këtë rajon, e cila është në gërmime që 16 vite.
Në një nga varrezat më të ruajtura që është jashtëzakonisht e paprekur datuar nga Epoka e Bronzit të Hershëm, janë gjetur gjashtë eshtra së bashku me gjëra varri dhe katër cilindra të vegjël argjile të perforuar.
Mundesh me e lexu edhe…
E stampuar mbi këta cilindra duket të jetë një formë alfabeti semitik, por data e karbonit ka zbuluar se argjila është rreth 500 vjet më e vjetër se skripta më e hershme alfabetike që është regjistruar deri tani.
“Alfabetet revolucionizuan shkrimin duke e bërë atë të arritshëm për njerëzit jashtë mbretërisë dhe elitës shoqërore. Shkrimi alfabetik ndryshoi mënyrën se si jetonin njerëzit, si mendojnë, si komunikojnë,” tha Glenn Schwartz, profesor i arkeologjisë në Universitetin Johns Hopkins, i cili zbuloi cilindra e argjilës.
“Dhe ky zbulim i ri tregon se njerëzit po eksperimentonin me teknologji të reja komunikimi shumë më herët dhe në një vend ndryshe nga sa mendonim deri tani.”
“Para kësaj, studiuesit mendonin se alfabeti ishte shpikur në Egjipt ose rreth tij pas vitit 1900 para erës sonë,” tha Schwartz.
“Por objektet tona janë më të vjetra dhe nga një zonë tjetër në hartë, duke sugjeruar që alfabeti mund të ketë një histori origjine krejtësisht ndryshe nga ajo që kemi menduar.”
Format e hershme të alfabetit semitik vijnë nga mbishkrimet proto-Sinaitike, të zbuluara në vitin 1905 në Gadishullin e Sinait, prej të cilave ekzistojnë 20 deri në 40 shembuj. Këto besohet të paraqesin një fazë të shkrimit ndërmjet hieroglifëve egjiptianë dhe alfabetit Semitik të Veriut.
Megjithatë, siç shpjegon Schwartz, këta cilindra të rinj argjile datojnë nga shekulli i 20-të para erës sonë, 500 vjet para se të gdhendeshin mbishkrimet Sinaitike.
“Cilindrat ishin të perforuar, prandaj po imagjinoj një litar që i lidhte ata me një objekt tjetër për t’u përdorur si etiketë. Ndoshta ata përshkruajnë përmbajtjen e një eneje, ose ndoshta prej nga ka ardhur ena, ose kujt i përkiste,” tha Schwartz.
“Pa një mënyrë për të përkthyer shkrimin, mund të spekulojmë vetëm.”përfundon ai. /Katror.info
Përgatiti:
