Lëkura jonë konsiderohet si organi më i madh i trupit, me një sipërfaqe prej afërsisht 1.4 deri në 1.9 metra katrorë dhe disa vlerësime sugjerojnë se kjo shifër mund të jetë deri 10 herë më e madhe, nëse llogariten të gjitha rrudhat dhe zgavrat e krijuara nga folikulat e qimeve dhe kanalet e djersës.
Ajo përbën vijën e parë mbrojtëse të trupit tonë, e ngarkuar me funksione të rëndësishme, përfshirë mbajtjen e mjedisit të jashtëm jashtë dhe organeve tona të brendshme brenda, shkruan CNN, transmeton Katror.info.
Në vitin 2024, tregu i produkteve të kujdesit personal dhe bukurisë (që përfshin produktet për lëkurën, flokët, gojën, dushin dhe banjën, kozmetikën dhe aromat) arriti vlerën e mbi 100 miliardë dollarëve dhe pritet të vazhdojë të rritet.
Mundesh me e lexu edhe…
“Hyn në çdo farmaci dhe, përveç ilaçeve për të ftohurën dhe gripin, do të gjesh radhë të tëra me shampo dhe sapunë. Kjo më bëri të mendoj: për çfarë është e gjitha kjo?” tha Dr. James Hamblin për Dr. Sanjay Gupta në podcastin e tij Chasing Life.
“Sa nga këto produkte janë vërtet të domosdoshme për shëndetin? Dhe sa prej tyre janë thjesht çështje preference personale? A po humbas kohë dhe para? A do të ishte më mirë për mua nëse do të bëja më pak?”
Pikërisht këto pyetje e shtynë Hamblin-in, një mjek i shëndetit publik dhe ish-shkrimtar për The Atlantic, të eksperimentonte duke mos u larë në mënyrën tradicionale për rreth pesë vjet. (Para se të largoheni nga ky artikull me neveri, ju lutem lexoni më tej.)
Në librin e tij të vitit 2020, Clean, The New Science of Skin (Pastërti, Shkenca e Re e Lëkurës), ai dokumenton këtë eksperiment dhe ndjek historinë e pastërtisë dhe higjienës.
“Shkruajta me kujdes në libër që pesë vite më parë e ndalova dhe e bëra,” shpjegoi ai, duke theksuar se ato vite ishin të mbushura me prova dhe gabime.
“Gjatë asaj kohe, provova lloje të ndryshme produktesh dhe rutina të ndryshme. Nuk i kalova pesë vite pa bërë asnjë dush jo, por njerëzit me të vërtetë donin ta dëgjonin këtë.”
Megjithatë, ai shtoi: “Pa dyshim, për një kohë të gjatë isha shumë minimalist.”
A është e nevojshme përdorimi i të gjitha këtyre produkteve?
Hamblin, i cili tani jep mësim në Shkollën e Shëndetit Publik në Yale, thotë se ekziston një “aurë shëndeti” rreth produkteve të kujdesit personal. Shumë prej tyre pretendojnë të kenë përfitime mjekësore, por këto janë shpesh thjesht strategji marketingu.
“Nëse shikon mënyrën se si këto produkte ndihmojnë realisht në parandalimin e përhapjes së sëmundjeve, përveç largimit të lëngjeve trupore që mund të transmetojnë infeksione, pjesa tjetër është thjesht për të bërë që të dukemi, të ndihemi dhe të mbajmë aromë të mirë”, shpjegon ai.
Ai shpjegon se sapuni është një mjet i dobishëm, kryesisht sepse ndihmon në shpërbërjen e substancave të yndyrshme dhe ngjitëse.
“Por zakonisht, është forca mekanike ajo që bën pjesën më të madhe të pastrimit. Kur fërkon duart nën ujë, largon shumë papastërti edhe pa sapun”, thekson ai.
Mikrobioma e lëkurës dhe efektet e dushit të shpeshtë
Një nga arsyet që e nxiti Hamblin-in të shkruante librin e tij ishte një trend i ri shëndetësor në atë kohë.
“Njerëzit papritmas filluan të marrin probiotikë për të përmirësuar florën e zorrëve, dhe unë e pashë të njëjtën mundësi edhe për shëndetin e lëkurës”, thotë ai.
Ashtu si zorrët tona, edhe lëkura ka një mikrobiomë, një komunitet mikrobesh që ndikon në shëndetin tonë në mënyra që ende po studiohen.
“Ka një harmoni mes vajrave dhe kimikateve natyrale të lëkurës dhe mikrobiomës që jeton mbi të,” thotë ai.
Kur bëjmë një dush të nxehtë dhe përdorim sapun, ne përkohësisht e prishim këtë ekuilibër, duke tharë lëkurën dhe duke hequr vajrat mbrojtëse.
“Nëse keni një gjendje inflamatore si ekzema ose aknet, mund ta përkeqësoni atë,” shpjegon ai, duke e krahasuar këtë proces me shpyllëzimin e një pylli një ndërhyrje që nuk është gjithmonë e mirë për ekosistemin.
Si të kujdesemi për lëkurën pa e dëmtuar atë?
Hamblin nuk dëshiron t’u diktojë njerëzve se si të pastrohen, por ai jep pesë këshilla kryesore për të ruajtur një mikrobiomë të shëndetshme të lëkurës:
- Higjiena nuk është e njëjtë me larjen
– Higjiena ka të bëjë me parandalimin e sëmundjeve (si larja e duarve pas përdorimit të tualetit).
– Pastrimi i trupit është më shumë një zgjedhje personale dhe rituale. - Nuk ka një përkufizim universal për një dush të “mirë”
– Disa njerëz ndihen të freskët pas një shpëlarjeje të shpejtë, ndërsa të tjerë preferojnë një rutinë të gjatë. - Marketingu ndikon në mënyrën si e konceptojmë pastërtinë
– Industria e kujdesit personal na ka mësuar se larja e përditshme është e domosdoshme, kur në fakt kjo është çështje preference. - Produktet e kujdesit personal janë shumë të ngjashme
– Shumica e sapunëve dhe shampoos kanë përbërje kimike të ngjashme. “Nëse nuk ju interesojnë aroma apo markat e shtrenjta, zgjidhni produktin më të lirë,” sugjeron Hamblin. - Pandemia e Covid-19 i ktheu njerëzit te dezinfektimi ekstrem
– “Gjatë pandemisë, njerëzit u kthyen te idetë e vjetra të zhdukjes së çdo mikrobi në lëkurë. Por tani po kthehemi gradualisht në balancë,” thotë ai.
Në fund, Hamblin lë hapësirë për zgjedhje personale.
“Unë nuk po u them njerëzve si të lahen. Por nëse e vlerësoni vërtet mikrobiomën e lëkurës, ndoshta ka kuptim të bëni më pak”, përfundon ai. /Katror.info
Përgatiti:
