Astronomët shpesh ndajnë lajme për ekzoplanetet e çuditshme dhe ekzotike, të tilla si një në formë të një topi futbolli ose një tjetër me shi metalik, dhe lloji i ri i madh i yjeve që ata kanë zbuluar tani është quajtur ylli ‘zemërthyes’.
Ylli, i quajtur zyrtarisht MACHO 80.7443.1718, lëshon pulse të rregullta shkëlqimi, duke e bërë atë të ngjashëm me një lloj të njohur si ylli pulsues. Yjet si ky janë zakonisht një nga çiftet që rrotullohen rreth njëri-tjetrit në një orbitë të zgjatur, në formë ovale. Kur të dy afrohen me njëri-tjetrin, forcat e tyre gravitacionale i tërheqin së bashku, duke krijuar valëzime në sipërfaqet e tyre, të ngjashme me mënyrën se si Hëna shkakton baticat në Tokë. Megjithatë, ky yll i veçantë është një version ekstrem i fenomenit, me një shkëlqim që ndryshon 200 herë më shumë se një shembull tipik, shkruan Katror.info.
Ky yll është vërtet i madh. Ai ka masë 35 herë më të madhe se Dielli, dhe shoqëruesi i tij shumë më i vogël krijon valë të mëdha që shkaktojnë impulse drite. Këto valë arrijnë deri në një të pestën e rrezes së yllit, ose 2.7 milionë milje në lartësi, që është afërsisht e njëjta lartësi sa e tre diejve tonë.
“Çdo goditje e valës së lartë të baticës nga ylli lëshon energji të mjaftueshme për të shpërbërë të gjithë planetin tonë disa qindra herë”, tha udhëheqësi i studimit Morgan MacLeod i Qendrës Harvard-Smithsonian për Astrofizikë. “Këto janë me të vërtetë valë të mëdha”, shtoi ai.
Krijimi dhe lëvizja e valëve u simulua duke përdorur një model kompjuterik, i cili tregoi se valët ngrihen lart përpara se të përplasen, ashtu si valët e oqeanit. Kjo çliron sasi të mëdha energjie dhe rezulton në spërkatje dhe flluska, duke krijuar atmosferën e yllit dhe duke ndikuar në rrotullimin në sipërfaqen e yllit. Kjo ndodh rreth një herë në muaj kur dy yje kryqëzohen me njëri-tjetrin.
“Ky yll ‘zemërthyes’ mund të jetë i pari në një klasë objektesh astronomike në rritje,” thotë MacLeod. “Ne tashmë po planifikojmë një kërkim për më shumë yje të tillë, duke kërkuar për atmosfera të ndritshme që janë shpërndarë nga valët e tyre,” shtoi MacLeod./Katror.info
Përgatiti:
