Historia e Butrintit tregon historinë e politikave të ndryshueshme të Mesdheut dhe kulturave e feve të tij të shumta – të gjitha këto kanë formuar Shqipërinë e sotme.
Dikur e njohur si “Koreja e Veriut e Evropës”, Shqipëria po i kthehet vendeve të saj mijëvjeçare dhe trashëgimisë së pasur kulturore për të rimodeluar imazhin e saj, shkruan BBC, përcjell katror.info.
Pas një periudhe trazirash, vendet shpesh flasin për të parë drejt së ardhmes. Megjithatë, 40 vjet pas vdekjes së diktatorit komunist Enver Hoxha, Shqipëria, në shumë mënyra, po i kthehet të kaluarës së saj të largët. Një periudhë izolimi ekstrem nga vitet 1940 deri në 1991 e çoi këtë vend ballkanik të mbyllte institucionet fetare, të neglizhonte shumë prej vendeve të tij historike dhe të njihej si “Koreja e Veriut e Evropës”. Por sot, Shqipëria po punon shumë për të rikthyer trashëgiminë e saj kulturore duke ruajtur peizazhin natyror dhe duke përqafuar rrënjët e saj të lashta.
Mundesh me e lexu edhe…
Rrënojat më shumë se 2,500-vjeçare të qytetit të Butrintit janë një shembull i tillë. Ato datojnë rreth vitit 800 p.e.s., dhe ky vend ka qëndruar për një kohë të gjatë në qendër të botës perëndimore, duke mbijetuar konflikte, duke përthithur kultura të ndryshme dhe duke lënë shtresa të shumta historie për t’u eksploruar. Butrinti ka qenë ndoshta një qytet-shtet grek përpara se romakët ta zgjeronin në një qytet të gjallë, të pajisur me një banjë publike. Më pas, bizantinët dhe osmanët lanë gjithashtu gjurmët e tyre. Historia e Butrintit tregon historinë e politikave të ndryshueshme të Mesdheut dhe kulturave e feve të tij të shumta – të gjitha këto kanë formuar Shqipërinë e sotme.
“Në vitin 1992, [Butrinti] ishte vendi i parë në Shqipëri që u shpall vend i Trashëgimisë Botërore nga UNESCO,” shpjegoi drejtuesi i emisionit BBC Travel Show, Qasa Alom, në një episod të fundit. “[Ai ruan] një pjesë të historisë së pasur kulturore që qëndron përtej hijes së ngjarjeve të shekullit të fundit.” Sot, rrënojat e gjera të qytetit janë pjesë e Parkut Kombëtar të Butrintit, i cili përfshin 93 km² peizazh bregdetar të pyllëzuar. Përveç vendit historik, parku është gjithashtu shtëpi për 1,200 lloje të ndryshme bimësh dhe kafshësh. Vizitorët mund të eksplorojnë rrënojat e një teatri nga periudha helenistike, të admirojnë monumentet e hershme të krishtera dhe më pas të ngjiten në kodrat e pyllëzuara ose të lundrojnë në Liqenin e Butrintit aty pranë.
Ruajtja si e rrënojave, ashtu edhe e peizazhit përreth është rezultat i një përpjekjeje të përbashkët nga organizata si Fondacioni Butrinti dhe Fondi Botëror i Monumenteve. Donacionet nga të dyja grupet kanë ndihmuar në rikthimin e Butrintit dhe mbrojtjen e peizazhit përreth, ndërsa gjithashtu kanë ofruar trajnim në ruajtjen historike, duke krijuar vende pune shumë të nevojshme për komunitetin lokal. “Ka qenë një sfidë gjatë 30 viteve të fundit për të mbrojtur bukurinë dhe historinë e Butrintit, fillimisht [për shkak të] neglizhencës pas rënies së komunizmit… por gjithashtu edhe nga zhvilluesit që përpiqen të ndërtojnë përreth vendit,” tha për BBC-në Ani Tare, Drejtor i Parkut Kombëtar të Butrintit.
Butrinti nuk është i vetmi vend i Shqipërisë që ka përjetuar një restaurim. Në kryeqytetin e vendit, Tiranë, i cili ndodhet 278 km në veri, shumë monumente të epokës së Hoxhës janë rrëzuar për t’i lënë vend hapësirave të reja komunitare. Sheshi Skënderbej, për shembull, dikur shtëpi për disa monumente të dedikuara komunizmit dhe fuqisë së Hoxhës, tani është sheshi më i madh për këmbësorët në Ballkan.
Po ashtu, Piramida e lartë e Tiranës është shndërruar nga një muze i dedikuar Hoxhës në një park dhe kopsht skulpturash me pamje të gjera të qytetit. Arti gjithashtu ka ndihmuar shqiptarët të shkëputen nga e kaluara dhe të rimendojnë një identitet të ri kombëtar në mënyra të tjera. Në Butrint, për shembull, programe si festivali vjetor i dramës, i organizuar brenda teatrit të lashtë prej guri, kanë ndihmuar në rikthimin e një ndjenje krenarie dhe historie mes komunitetit lokal.
“Në fillim [vizitorët e festivalit ishin] të zhurmshëm, nuk kuptonin çfarë po ndodhte dhe zakonin të vidhnin jastëkët,” shpjegoi Tare. “Pas pesë vitesh, njerëzit lokalë këtu vijnë të veshur bukur, askush nuk bën zhurmë, të gjithë respektojnë teatrin, askush nuk vjedh jastëkë. Pse? Sepse kultura [e këtij vendi] i bëri të ndërgjegjshëm dhe u dha një ndjenjë krenarie.”/Katror.info
Përgatiti:
