Agjencitë hapësinore dhe shkencëtarët kanë monitoruar nga afër aktivitetet në Diell kohët e fundit. Aktiviteti në ciklin aktual diellor do të arrijë kulmin e tij – maksimumin diellor – në vitin 2025. Potencialisht do të ketë shpërthime të fuqishme që mund të dëmtojnë shumë rrjetin e telekomunikacionit në Tokë. A mund të parandalohet dëmi?
Ekziston një probabilitet i lartë që në periudhën e ardhshme të lexoni ose dëgjoni më shpesh për shpërthimet diellore dhe aktivitete të tjera të Diellit. Ylli rreth të cilit rrotullohet planeti ynë aktualisht po hyn në një fazë të rritjes së aktivitetit, dhe kjo përfshin, ndër të tjera, shpërthime më të shpeshta diellore – shpërthime në sipërfaqen e Diellit që lëshojnë dritë dhe energji në hapësirë, ndonjëherë drejt Tokës.
Megjithëse planeti ynë na mbron nga dëmtimet e mundshme, rrjetet elektrike dhe telekomunikuese mund të dëmtohen seriozisht nga stuhitë më të fuqishme. Ashtu si klima në Tokë që ka ciklet e saj, edhe Dielli kalon nëpër periudhat e tij të aktivitetit më të fortë dhe më të dobët – aktivitetet rriten për pesë vjet e gjysmë, dhe më pas zvogëlohet për të njëjtin numër vitesh, shkruan Katror.info.
Mundesh me e lexu edhe…
“Është ekuivalenti hapësinor i sezonit të uraganeve dhe ne sapo po hyjmë në të”, tha Mark Miesch, një ekspert në parashikimin e motit në hapësirë, për Mashable. Maksimumi diellor pritet në korrik 2025, ndaj mund të presim ‘fishekzjarre’ dhe aktivitete tjera në të ardhmen e afërt.
Për shembull, në shkurt të këtij viti, u regjistruan shpërthime të forta diellore që shkaktuan ndërhyrje të përkohshme në radio-komunikime. Por duhet theksuar se njerëzit nuk ishin në rrezik. Megjithëse agjencitë hapësinore dhe shkencëtarët po përgatiten për stuhi të ngjashme ose më të këqija, ato nuk kërcënojnë mbijetesën e qytetërimit tonë.
Sot, shkencëtarët monitorojnë dinamikën e aktivitetit të Diellit me satelitë dhe anije kozmike. Për shembull, imazheri diellor ultraviolet në satelitin meteorologjik të Agjencisë Kombëtare Oqeanike dhe Atmosferike të SHBA (NOAA) monitoron vazhdimisht aktivitetin e Diellit dhe Observatori Dinamik Diellor i NASA-s përpiqet të kuptojë më mirë ndryshimin e motit në Diell dhe ndikimin e shpërthimeve të fuqishme në Tokë.
Shpërthime të tilla, ose shpërthime në Diell, lëshojnë grimca të lehta që mund të godasin planetin tonë. Ekzistojnë disa lloje të shpërthimeve të tilla. Flakët janë shpërthime të dritës nga sipërfaqja e Diellit, të nxitura nga sjellja e fushës së tij magnetike dhe ato lëshojnë sasi të mëdha energjie. Ka edhe të ashtuquajturat nxjerrjet e masës koronale (CMEs), gjatë të cilave Dielli nxjerr një masë gazi super të nxehtë.
Por si ndikojnë te njerëzit aktivitete të tilla? Për fat të mirë, atmosfera jonë na mbron nga ato dhe rrezatimi i tyre, dhe fusha magnetike e krijuar nga bërthama e Tokës në fakt shmang shumë nga grimcat e krijuara në stuhitë diellore dhe erën e pamëshirshme diellore – rrjedhën e vazhdueshme të protoneve dhe elektroneve nga ylli ynë më i madh.
Dhe ndërsa disa nga pasojat e aktiviteteve të tilla janë madhështore (Aurora borealis), disa janë potencialisht të dëmshme për infrastrukturën. Për shembull, shpërthimi i fuqishëm diellor që goditi Tokën në shkurt rezultoi vetëm në një ndërprerje të përkohshme të radios në disa zona.
Por gjërat mund të ndërlikohen nëse një shpërthim diellor me një sasi më të madhe grimcash energjike godet Tokën. Një stuhi e tillë diellore mund të shkaktojë luhatje intensive në rrjetet tona elektrike dhe ndër të tjera mund të ketë një efekt të dëmshëm në satelitët. Një stuhi e tillë goditi fushën magnetike të Tokës në vitin 1989, duke lënë pa energji për 12 orë me miliona njerëz në Quebec të Kanadasë.
/katror.info/
Përgatiti:
