Shëndeti është shumë më tepër se thjeshtë shëndeti fizik. Shëndeti i plotë është kur mendja, trupi dhe shpirti janë në harmoni.
Sipas Organizatës Botërore të Shëndetësisë (1948), koncepti i mirëqenies përkufizohet si “një gjendje e mirëqenies në të cilën individi realizon aftësitë e tij, mund të përballojë streset normale të jetës, punon produktivisht dhe kontribuon në komunitet.”
Ky përkufizim thekson rëndësinë e shëndetit të plotë, që përfshin jo vetëm aspekte fizike, por edhe ato mendore, emocionale dhe sociale.
Mundesh me e lexu edhe…
Për Arsën, Mentore e Mirëqenies Holistike, ky kuptim erdhi pas disa vitesh, ku ajo kishte pasur të bëjë me kërkesat e jetës studentore, punës dhe jetës në qytet, ku e kishte gjetur veten vazhdimisht në lëvizje, ajo e kishte gjetur veten me një stil jetese jo të duhur për të.
Arsë Kryeziu, Mentore e Mirëqenies Holistike, në një rrëfim për Katror.info, tregoi për rrugëtimin e saj drejt një jete më të shëndetshme, duke përfshirë këtu mirëqenien e përgjithshme.
Për Arsën, gjatë periudhës që ka jetuar në fshat, shëndeti ka qenë diçka e garantuar, kjo për shkakun e mënyrës së jetës në një mjedis të pastër, me ushqime që kultivohen vetë, dhe janë të shëndetshme, gjë të cilën ajo e konsideron ‘pasuni’.
Ajo ka lindur dhe është rritur në fshat, ku ka qenë e rrethuar nga ushqimi i freskët dhe natyra, sipas saj, këto aspekte kanë ndikuar që trupi dhe mendja e saj janë ndjerë natyralisht të energjizuara.
Megjithatë, në rrjedhën e saj të jetës, gjërat ndyshuan dhe në kohën kur u zhvendos në qytet për studime dhe punë, ajo e pa një ndryshim drastik në mënyrën e jetesës, gjë që e shtyri të bëjë disa ndyshime.
Ritmi i shpejtë i jetës urbane dhe presionet e angazhimeve akademike dhe profesionale e lanë pa shumë kohë për t’u kujdesur për veten. Nuk e kuptoi se sa shumë po ndikonte kjo në trupin dhe mendjen e saj deri sa filloi të ndiente pasojat.
”Në fakt, unë besoj se trupi im është pasqyra e zgjedhjeve dhe përpjekjeve të mia, ai reflekton gjithçka që unë investoj në të, fizikisht dhe shpirtërisht”, tregon ajo.
Si studente dhe punonjëse në një bankë, Arsa ishte e mbingarkuar me punë dhe me zakone të këqija ushqimore gjatë pauzave. Shumë shpejt, kjo ndikoi negativisht në shëndetin e saj dhe u bë e qartë se diçka duhej të ndryshonte.
Filloi të kushtonte vëmendje të madhe se çfarë po bënte për veten dhe çfarë po e dëmtonte trupin dhe mendjen e saj. Ajo e kuptoi se duhej të fillonte të kujdesej më shumë për mirëqenien dhe të merrte hapa të vegjël për të rikthyer balancën.
“Kur mendojmë për shëndetin, shpesh e kufizojmë atë vetëm te aspekti fizik dhe tek ajo çfarë shihet. Por harrojmë se dikush që duket i shëndetshëm në pamje të parë mund të mos jetë vërtet ashtu, dhe e kundërta dikush që nuk përputhet me standardet vizuale, mund të ketë një trup që funksionon në mënyrë të duhur. Kjo më bëri të reflektoj dhe t’i kushtoj shumë më tepër vëmendje shëndetit mendor dhe emocional, sidomos pasi u gjenda në një periudhë të jetës ku nuk ndihesha e përmbushur me atë ku isha”, tregon ajo.
Përmes jogës, Arsa e kuptoi se ky është një proces që përqendrohet jo vetëm tek aspekti jashtëm, por kryesisht tek përmirësimi i brendshëm.
Joga e ndihmoi atë të gjejë paqe dhe balancë në jetën e saj, duke u fokusuar më shumë në atë që ndien brenda dhe jo tek pamja e jashtme.
Tutje, ajo tregoi se ndryshimi fillon nga veprimet më të vogla, duke ndarë eksperiencën e saj personale, ku vetëdija mbi veprimet tona luan një rol kyç.
Ajo shpjegoi se një ndryshim i madh fillon nga zgjedhjet e përditshme, si përgatitja e vakteve të shëndetshme në shtëpi, në vend të konsumimit të ushqimeve të shpejta gjatë pauzave në punë.
“Edhe pse duket një hap i vogël, ai ka një ndikim të madh jo vetëm në trup, por edhe në mendje,” tha ajo.
Ajo përmendi se në fillim nuk ishte e lehtë të krijonte këtë rutinë të re, por gradualisht, disiplinimi dhe këmbëngulja e ndihmuan ta shndërronte atë në një stil jetese.
“Pikërisht këtu duhet një disiplinë jashtëzakonisht e madhe, sepse duhet të zgjedhësh efektin e mirë afatgjatë mbi atë të mirë afatshkurtër,” thekson Arsa.
Përveç ushqimit, Arsa filloi të vendoste rëndësi edhe te lëvizja e përditshme, si ecjet e shkurtra gjatë pushimeve në punë, gjë që i zëvendësoi orët e kaluara ulur në kafene.
“Mjafton të fillosh me hapa të vegjël dhe të mos presësh rezultate të menjëhershme, ndryshimet e qëndrueshme ndodhin kur i japim vetes kohë dhe i qasemi çdo hapi me qëllim dhe përkushtim”, thotë ajo.
Për Arsën, ky proces nuk kishte të bënte vetëm me aspektin fizik, ajo zbuloi se mirëqenia e vërtetë përfshin një balancë midis trupit, mendjes dhe shpirtit.
Për këtë arsye, ajo nisi të praktikonte joga gjatë periudhës së pandemisë, një veprim që e ndihmoi të rikthejë harmoninë e brendshme dhe ta shohë jetën nga një perspektivë më e qëndrueshme.
Gjatë vitit 2020, periudhë në të cilin ishim të izoluar për shkak të pandemisë, Arsa filloj ta praktikojë jogën në mënyrë intensive, gjatë kësaj periudhe ajo filloi një kurs online, ku përgjatë 31 ditëve ajo u përkushtua në këtë drejtim, duke kuptuar thellësisht se joga nuk ka fokusin vetëm në atë që vje nga jashtë, por nga ajo që buron brenda nesh.
Çka është ushqim primar, dhe çka ushqimi sekondar?
Në botën moderne, mirëqenia është shpesh e lidhur me atë që konsumojmë në pjatë, por një qasje më e thellë dhe holistike ndaj jetës flet për diçka më shumë për ushqimin e mendjes, emocioneve dhe shpirtit. Ky koncept njihet si dallimi midis ushqimit primar dhe ushqimit sekondar.
“Ushqimi primar nuk ka të bëjë fare me atë që ndodhet në pjatë,” thotë Arsa.
“Ai është ushqim i mendjes, i emocioneve dhe i shpirtit. Ndërsa ushqimi sekondar është gjithçka që konsumojmë nga pjatat tona”, shpjegon Arsa.
Ushqimi primar përfshin të gjitha ato elemente që ndikojnë në cilësinë e jetës sonë nga përmbushja në karrierë, marrëdhëniet shoqërore dhe familjare, deri tek ndjenja e kënaqësisë dhe harmonia në jetë.
“Në ushqimin primar hyjnë gjëra si sa je i përmbushur me raportet personale dhe shoqërore, sa je në harmoni me financat apo me atë që jep dhe të kthehet në shkëmbim”, tregon ajo tutje.
Nga ana tjetër, ushqimi sekondar është më fizik dhe përqendrohet tek ushqimi që konsumojmë çdo ditë. Megjithatë, rëndësia e ushqimit sekondar nuk mund të përmbushet nëse ushqimi primar lihet pas dore.
“Është e kotë që të hamë shëndetshëm, nëse jeta jonë është e mbushur me stres dhe paqëndrueshmëri emocionale,” nënvizon ajo.
Një shembull nga historia, mësimet e komunitetit italian në Pensilvani
Për të ilustruar rëndësinë e ushqimit primar, Arsa ndau një shembull të jashtëzakonshëm nga historia: një studim i kryer në Pensilvani mbi një komunitet italian.
“Një kardiolog vizitoi një komunitet italianësh atje dhe vuri re diçka të jashtëzakonshme: ata nuk kishin sëmundje të zemrës dhe jetonin më gjatë se amerikanët vendas,” tha ajo.
Ky fenomen çoi në një studim të gjerë për të zbuluar faktorët që kontribuonin në këtë jetëgjatësi. Rezultatet treguan se nuk ishte gjenetika apo ushqimi i veçantë që ndikonte, por lidhjet e forta brenda komunitetit.
“Italianët e atjeshëm kishin një ndjenjë të thellë të përkatësisë, një komunitet të ngushtë ku ndihmonin njëri-tjetrin dhe ndanin kënaqësinë e jetës,” shpjegon Arsa.
Ky studim konfirmoi rëndësinë e elementeve të ushqimit primar, si marrëdhëniet e forta shoqërore dhe kënaqësia nga jeta, në krijimin e mirëqenies së përgjithshme.
Joga, një rrugëtim nga brenda
Për shumë njerëz, joga duket si një praktikë e vështirë dhe shpesh e paarritshme. Por Arsa e shpjegon atë si një mënyrë për të njohur më mirë vetën dhe për t’u lidhur me të.
“Joga nuk ka të bëjë me pozat apo fleksibilitetin, ajo ka të bëjë me fokusin nga brenda dhe mënyrën si të bën të ndihesh”, ” thotë ajo.
Sipas saj, një nga arsyet pse njerëzit heqin dorë shpejt nga joga është sepse përqendrohen te pamja e jashtme dhe performanca e pozave, në vend që të ndihen të lidhur me emocionet dhe trupin e tyre.
“Edhe nëse ke eksperiencë të gjatë në joga, ka disa poza që ndoshta anatomia jote nuk i mbështet, mjafton të bësh më të mirën tënde. Por efekti që joga ka në organizëm, qoftë emocional apo fizik, ndihet që nga dita e parë,” shton ajo.
Mirëqenia Holistike: Një balancë midis mendjes, trupit dhe shpirtit
Mirëqenia holistike është një koncept i cili flet për balancën e plotë midis mendjes, trupit dhe shpirtit. Ajo thekson ndërveprimin midis këtyre elementeve dhe ndikimin e tyre të ndërsjellë në jetën tonë të përditshme.
“Nëse ndjejmë një mërzi ose bllokim emocional, kjo mund të reflektohet në trupin tonë, për shembull me dhimbje stomaku apo tension,” shpjegon Arsa.
Njohja e këtyre lidhjeve na ndihmon të kuptojmë se shëndeti ynë nuk lidhet vetëm me atë që hamë apo me gjendjen fizike, por edhe me aspektet emocionale dhe shpirtërore.
“Gjithçka fillon me vetëdijen, me njohjen e vetvetes,” thotë ajo.
Mesazhi i Arsës
Për fund, Arsa ka një mesazh të thjeshtë, por shumë të fuqishëm për të gjithë ata që kërkojnë të përmirësojnë mirëqenien e tyre.
“Caktoni shëndetin si prioritet në jetën tuaj, mos e merrni si të mirëqenë, shëndeti nuk është vetëm fizik është gjithashtu mendor, emocional dhe shpirtëror. Fokusohuni në mirëqenien tuaj si një tërësi, dhe çdo hap i vogël që bëni çdo ditë do të kontribuojë drejt një jete më të mirë dhe më të përmbushur”, përfundon Arsa.
Aktualisht, ajo po ndjek një trajnim për t’u çertifikuar si mësuese e jogës./Katror.info
Përgatiti:
